Falando do primeiro amor, véñenme á mente aqueles dous irmáns de Fabeiro (O Bierzo), Tito e Tita, que se fixeron famosos nos oitenta, cantando rancheiras, unha delas, precisamente “El primer amor”. Lembrádevos? Tiñan un bar na vila de nome “Tito y Tita”, montado co que gañaron vendendo discos e rexentado polos irmáns. Eran en total dez, fillos dun traballador de Unión Fenosa.
Preguntarédesvos. E que pintan aquí os irmáns de Fabeiro? Pois eu mesmo non o sei. Hai uns meses lin en “La Nueva Crónica”, unha entrevista que lles facían para saber o que fora da súa vida e a que se adicaban na actualidade, e hoxe cando estaba a piques de durmir a sesta, véuseme a mente a canción: “Oye hermanita quiero contarte, quiero pedirte que me aconsejes…” E dixen. Teño que falar do primeiro amor.
E aquí estou, lapis e papel na man, disposto a abrirme en canle. Mais non vos fagades ilusións, porque realmente o que ides ler non ten nada que ver co primeiro amor, nin tan sequera co amor, ou poida que si. Porque, sendo sincero, non me lembro cal foi ese amor, por todos loado, si, ese do que ninguén se esquece. Pois resulta que eu, si o esquecín, raro que é un. A non ser que sexa amor o que me pasou cando tiña cinco anos, aínda que eu coido que foi sexo puro, e non sei se duro.
A historia, podería ser bonita. Alumno que se namora da súa mestra, un clásico; neste caso neno de párvulos que se namora da mestra. Pero aviso, se foi amor, foi efémero e con desenlace fatal, castigado ao cuarto das ratas, aquel do que vos falei o outro día.
Eu daquela, gustábame andar a catro patas, nada por outro lado raro, para un neno desa idade. Raro, si foi despois, cando xa de adolescente, sendo estudante en Lugo, imitaba polos corredores do piso o salto da ra, emitindo o célebre son: croa, croa,croa… Pois ben, canso de escribir “ ma me mi mo mu mi mamá me mima” , cando a mestra estaba despistada, comecei a camiñar a catro patas ata chegar a debaixo da súa mesa. Niso que me ve e dime:
—Pero Susito, que es lo que haces aquí?
Apenas dixen a frase “Nada, señora maestra”, un compañeiro, mágoa que non me lembre quen foi, a vinganza ía ser terrible, érguese da cadeira e di:
—No le haga caso maestra, que lo que quería era verle las piernas, que me lo dijo a mí.
Mal raio o parta! Aínda hoxe non se me esquece, dúas horas no cuarto temible, esperando que dun intre a outro aparecese unha manda de ratas, dispostas a comerme as orellas. Nada diso ocorreu e todo rematou nun susto e, quen sabe, no fin dun prometedor amorío.
Comezo hoxe a miña colaboración periódica en Culturalia GZ coa publicación de pequenos relatos entre a realidade e a fantasía. Toda unha honra formar parte deste proxecto cultural que sigo desde hai tempo e que incluso me publicou un libro de poemas co título de A Chamada de Brigid. A miña máxima gratitude a Martiño Maseda, por lembrarse de min; agardo non defraudar tanto a el coma aos lectores/as.
O meu nome é Xesús Trashorras. Exercín de mestre principalmente no occidente asturiano e agora de xubilado adico parte do meu tempo a escribir poemas e pequenas historias, algunhas das cales, aparecerán nesta xanela aberta á nosa cultura. Os textos van estar asinados co nome de Suso de Lameliña, que é coma me coñecen os veciños e veciñas da miña vila, Castroverde. Lameliña, vén da casa onde naceu meu pai, en Frontoi (Vilabade), a uns dous quilómetros da capital do concello. Os meus avós, labregos, a quen non coñecín por teren falecido a idade moi temperá, tiveron once fillos. Tres deles, o meu pai un, carpinteiros. Ao casar deixaron a casa patrucial e alugaron unha en Castroverde, mentres canteiros vidos de Pontevedra, construían unha nova vivenda con tres pisos, e un taller de carpintería. Os Lameliñas, que era así coma se coñecían, foron uns carpinteiros moi afamados e recoñecidos na contorna, a quen acudían moitos veciños para realizar obras, xa que a parte de traballar a madeira, tamén facían labores de albanelería.
Pero, agora que xa sabedes algo da miña vida, vaiamos ao gran, e para iso vou comezar cun breve relato que me leva aos primeiros anos da nenez. Espero que vos guste.
O CUARTO DAS RATAS
Tería cinco anos cando pisei por primeira vez unha escola, a escola de párvulos. Esta estaba nun vello edificio na parte máis antiga da vila, mesmo a carón do castelo, no barrio coñecido coma “A Praza”. O edificio fora no seu tempo Casa do Concello, para despois albergar unha aula de párvulos e outra de primaria. Na planta baixa, segundo se entraba, en fronte mesmo, ao fondo, un gran portón, no que sobresaía unha pequena xanela con reixas, daba paso a unha pequena peza chea de todo tipo de trastos: pupitres, mesas, cadeiras, libros vellos… Era o cuarto co que nos ameazaban se nos portabamos mal ou non faciamos axeitadamente as nosas tarefas; o cuarto das ratas, outrora calabozo.
Todos sentiamos un gran pánico a ser castigados a pasar alí dentro, sós cos roedores, unha hora ou o que fose; era o maior castigo que nos podían pór. Mais, a pesar do medo que nos daba, e a min, se cadra aínda máis, a curiosidade era máis poderosa, e sempre que podía trataba de empoleirarme polo portón arriba ata a xanela por comprobar se era quen de ver algunha rata. Tal cousa nunca sucedeu, pero ao pouco de estar mirando comezaba a imaxinarme ratas enormes saíndo de debaixo dunha mesa ou gabeando pola parede arriba. Entón subíame un frío arreguizo polas costas que facía que fuxira de alí correndo, para, non pasados aínda dous minutos, volver asomarme á fiestra.
Hoxe o edificio está rehabilitado e úsase para actividades culturais. Alí foi onde recibín as primeiras leccións de acordeón. Cantas veces, tocando “A Rianxeira” ou “Catro vellos mariñeiros”, me lembrei daquel cuarto! Colosais ratas, a dúas patas, camiñaban cara a min, ollándome fixamente en actitude ameazante. Volvía revivir aqueles anos escuros e represores, pero ao mesmo tempo con esa inxenua felicidade da infancia.
Masculino singular é algo máis que un corte de sangue no medio do afeitado, tal e como podemos intuír do deseño da cuberta de Miguel Vigo. Pasado xa un lustro desde a súa publicación, segue a ser unha lectura urxente para tempos convulsos (se é que nalgún momento deixaron de selo).
Estamos ante a poesía da deconstrución, da necesidade de visibilizar outros modelos masculinos que transgriden os dogmas do patriarcado. Escrito de forma directa, partindo da cotiandade máis crúa, o libro ofrece unha interesante escolma de poemas. Atopamos así, entre as súas páxinas, poemas curtos e longos, poemas narrativos e visuais e, incluso, potentes caligramas.
Agradécese, ao mesmo tempo, a honestidade á hora de fuxir das certezas e amosarnos versos que nos interrogan a cada paso, que deixan unha especie de encomenda para seguirmos tirando do fío.
Autores como Octavio Salazar ou Jorge García Marín, entre outros, teñen transitado por estes camiños con gran acerto; mais coido que Carlos Negro, ao facelo desde unha poesía contemporánea e lúdica, conecta tamén cun público tan necesario coma o xuvenil.
Velaquí a revolución pendente: “Esixo a tenrura pró meu sexo”.
Arrastrado pola claque, o vulgo aplaude unha obra pésima. Desde o escenario, a vaidade do protagonista enche a escena. Na deriva imparable do orneo imperante, procuro liñas de silencio. Liñas habitadas por miradas que aínda ousan enfrontarse á riada.
