por Suso De Lameliña | Feb 8, 2025 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
O DIARIO DE ANA
A cabeza de Bastián, repleta de lembranzas, descansa entre as súas mans, curtidas por duros traballos e o paso do tempo. Os brazos, fortes pero cansos como pólas de carballo vello, apoian os cóbados nas súas longas e fráxiles pernas. Sentado nunha cadeira, escoita o crepitar do lume, a súa única compañía. Cos ollos pechados, viaxa a tempos pasados, lugares onde a mocidade e o vigor, eses compañeiros inseparables, hoxe ausentes, formaban parte do seu día a día.
A piques de quedarse dormido escoita uns repetitivos golpes na porta. Abre os ollos, pestanexa con desconfianza e, treméndolle as mans, diríxese á xanela. Fóra a chuvia torrencial bate con furia no chan, mais non ve ninguén.
—Boh!, debeu ser algo do meu maxín. Desde hai un tempo penso que escoito e vexo cousas, que logo resultan ser simples fantasías —exclama en voz alta, tentando afastar esas sombras que ultimamente o atormentan, mentres se dirixe de novo á cadeira.
Tras meter un par de cotos ao lume, volve sentar, coa cara entre as mans entrelazadas, e coa vista fixa no lume, retorna ao pasado. Hai quen di que moitos dos feitos de antes, aínda que esquecidos, sempre atopan un camiño para volver. Un ruído tras del fai que dea un brinco e que case caia ao chan. Alguén se achega. Levántase coa respiración entrecortada.
—Bastián, es ti? —fatigosa, soa a voz dunha muller.
—Ana? Non pode ser certo —responde nunha especie de murmurio, ao tempo que se achega a ela.
—Si, son eu —responde, mentres lle entrega unha especie de axenda e desaparece sen máis.
Abraiado abre o que lle veñen de dar e atópase que se trata do diario de Ana. Non dá creto ao que está lendo. O día a día do tempo transcorrido con Ana ata a súa morte ocorrida en circunstancias sen aclarar. Volve á súa mente aquela tarde que tras chegar de pasar o día no andamio pintando a casa de Merceditas non a atopa na casa. Busca por todos os arredores e nada, ata que unha terrible sospeita o asalta. Diríxese ao pozo e alí aparece o cadáver dela flotando. Accidente?, suicidio? A autopsia non chegou a revelar claramente o sucedido, aínda que se decantaba máis por un suicidio que por algo accidental.
Temblándolle as mans, pasa as follas rapidamente ata chegar ao derradeiro día. Alí estaba a explicación ao sucedido a tarde daquel caloroso mes de xullo de había, case dez anos. A súa mirada queda atrapada na última frase: “Un mal paso e comecei a escorregar…
Pecha o diario e por primeira vez en moitos anos, sente unha misteriosa paz. Bastián volve sentar e con coidado ceiba o diario ao lume, deixando que a verdade se extinga nas chamas desprendendo unha luz cálida e reconfortante que lle devolve a paz.
Ao día seguinte, antes de despuntar a aurora, tras asearse e vestirse, abandona a casa rumbo a un destino descoñecido.
Desde aquela, ninguén o volveu ver. O enigma da morte de Ana e a desaparición de Bastián seguen a permanecer no maxín das xentes do lugar. A casa, pechada a cal e canto, é un tema recorrente nos comentarios daqueles que algunha noite pasan fronte a ela. Aseguran que se pode observar a través da xanela media aberta o resplandor do lume saíndo da lareira formando no ceo unha especie de silueta que lles lembran a Bastián. Porén, ninguen se atreve a achegarse moito á vella mansión, por mor a que algo sobrenatural poida suceder.
E así a casa vai agonizando, cada vez máis esborrallada, envolta nunhaaura de misterio e inquedanza que ninguén pode ignorar.
por Suso De Lameliña | Ene 24, 2025 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
AS TRANSPANTASMAS
Ata hai pouco, apenas se tiñan coñecementos sobre a vida e os costumes das pantasmas. Pensábase que eran ánimas de defuntos que vagaban pola terra penando polas súas culpas. Certamente, son ánimas, e vagan polo mundo adiante, pero non redimíndose. As pantasmas son simplemente as ánimas de todos os defuntos que habitan un mundo paralelo ao noso, formado por miles de millóns de individuos.
Co avance da ciencia, cada vez sabemos máis sobre estes misteriosos seres. Recentemente, científicos da Universidade de Santiago de Compostela (xa se sabe, en Galicia é onde haimáis expertos na materia) estudando o fenómeno da Santa Compaña, descubriron casualmente a existencia dunha especie peculiar de pantasmas: as transpantasmas.
Os mesmos científicos xa descubriran anteriormente que o sistema de goberno polo que se rexen estes espectros é unha monarquía electa. Cada cen anos unha nova raíña, cun poder case absoluto, é elexida por sufraxio universal entre todas as ánimas.
As transpantasmas son pantasmas con todas as características dun humano: comen, beben, cagan, dormen… , pero só teñen unha existencia de trescentos sesenta días. Cada ese tempo, a raíña concede a un número determinado de ánimas a posibilidade de volver a vivir como humanos durante case un ano, cunha excepción: cando se dea o caso, pouco probable, de atoparse cun coñecido, volveranse invisibles para el.
Polo demais, fan vida normal; mesmo poden enfermar e ata morrer. Grazas precisamente a que enferman, sóubose que certos pacientes presentaban no peito esquerdo, á altura do corazón, unha mancha vermella, semellante a un alacrán. Durante moitos anos, mantívose en segredo e foi estudada por prestixiosos doutores que nunca chegaron a unha conclusión
clara. Mesmo sospeitaron que puidera tratarse de extraterrestres.
Tivo que ser o equipo da Universidade de Santiago, dirixido pola doutora Avelina Ferreiro Candal, quen descubrira que esa mancha era o distintivo dun tipo de pantasmas, as transpantasmas. A partir de aí, viñeron máis coñecementos, como o da invisibilidade en caso de cruzarse cun coñecido.
É, polo tanto, moi probable, segundo declarou a noite do xoves pasado a doutora Avelina Ferreiro no programa de TV, “Misterios da outra beira”, que xa volvan estar entre nós, ou volvan aparecer en calquera momento, personaxes como Dante ou Picasso, así como outros máis preocupantes, casos de Franco ou o mesmo Führer. Agardemos que, grazas ao labor deste equipo de investigadores, pronto teñamos máis datos e evidencias destes peculiares seres, que ata hai pouco nos eran totalmente descoñecidos.
por Suso De Lameliña | Ene 8, 2025 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
UN ENTERRO EN MONTE ALTO
Coñecéranse no Hospital da Coruña, entón chamado Juan Canalejo en honor ao militar falanxista. Coincidiran na mesma habitación atendendo dous doentes.
María coidaba unha veciña súa de Monte Alto, que caera polas escadas abaixo e fracturara a cadeira. Pola súa banda Santiago estaba alí, por súa curmá, acabada de operarse de apendicite.
—Apetéceche un anaco ? —preguntoulle ela, ofrecéndolle un par de onzas dunha tableta de chocolate con améndoas.
—Non, grazas, non che son moi larpeiro. Teño un chourizo e un cacho de pan —respondeu Santiago, amosándolle unha bolsa que estaba enriba da mesiña—. Logo acompañareino cunha cervexa, pero agora aínda é cedo e non teño fame.
Logo virían as preguntas de rigor para darse a coñecer. E como adoita suceder neste casos, pronto saíron a luz amizades comúns. Nada raro, por outra parte. Ela vivía no barrio de Monte Alto da Coruña e el era dunha aldea do concello de Carballo.
Aqueles días de convivencia forzosa tiveron o seu froito: saíron dalí como dous namorados adolescentes e iso que xa non fervían na primeira auga. El achegábase aos sesenta e ela rondaba os cincuenta.
María, viúva desde había catro anos, vivía soa nunha pequena vivenda onde criara dúas nenas e un neno. O seu marido, un bo albanel, pero que tmorrera de cirrose, e ben que estaba aló, pensaba ela. Traballaba dous días para despois gastar todo en bebida e, ao chegar a casa, descargar a súa frustración mallando na pobre muller.
Santiago, solteiro, era o irmán máis novo de seis. Fillo de labregos, quedara na casa, mentres os outros marcharan polo mundo adiante: Vigo, Madrid, Barcelona. Pero o campo non era o seu. Íalle máis andar de troula de festa en festa e traballar o mínimo e en diversos labores: arranxando estradas, coidando doentes, desbravando no monte… Non paraba en ningún traballo.
Nunca tivera moza e iso que ganas non lle faltaban. Pero quen ía querer ao badanas de Santiago? Non era mal home, e beber non bebía, algo bo tiña que ter, pero a súa fama de non acougar en ningún traballo, tiraba para atrás as mozas do lugar. E por riba non era nada agraciado. A súa figura esmirrada e algo corcovada, cunha faciana marcada por profundas enrrugas que lle engadían anos aos seus, tampouco contribuía a que se fixasen nel.
—Pois si. Son dunha casa bastante boa. Temos case unha ducia de vacas e moitas hectáreas de prados e leiras para mantelas —chufábase diante de María.
E era verdade, ou mellor dito, media verdade. A casa era boa, mais quen realmente gobernaba alí era a súa irmá maior, que traballaba de enfermeira en Barcelona. Levaba o control da que fora casa dos pais a través dun matrimonio de caseiros que se encargaban de todo. Pero encargouse que diso María non soubese nada. Ela pensaba que o verdadeiro dono era el.
María, pobre muller, necesitaba desesperadamente compañía. Ademais, o seu fillo menor saíralle un pouco lacazán. Daquela, aínda que estaba casado e tiña dous fillos, a súa relación coa muller non era boa. Finalmente, Santiago e María acabaron casando e el marchou vivir coa coitada de María. O matrimonio, marcado pola adversidade e a necesidade de apoio mutuo, durou ata que Santiago faleceu hai un ano.
Pouco despois da voda, Fermín, o fillo máis novo, regresou á casa materna. A súa muller xa non o puido soportar máis e botouno da casa. Ai, Fermín! É boa verdade que os cachos tiran ás ondas. Aínda que era mellor persoa, nalgúns aspectos era moito peor. Unha auténtica desgraza para a súa nai. Con frecuencia, aparecía a policía pola casa e levaban a Fermín dereito ao caldeiro.
A etapa máis estable da súa vida foi cando comprou unha atracción de lanchas e percorreu Galicia enteira de festa en festa. Pero non durou moito, así como noutros traballos, niso parecíase ao seu padastro. Entón era cando tiña que recorrer a cometer pequenos delitos, principalmente furtos ou algún “trapicheo” con droga. Pero, o peor era cando se emborrachaba. Entón saíalle a vea do seu pai e aparecía no centro da Coruña buscando liortas. Foron famosas as súas irrupcións aos Cantóns montado a cabalo e entrando nos bares sen desmontar. Como a tarde que na coñecida cafetería O Salón, onde na porta había un indio de madeira, entrou berrando dicindo que era o “sheriff” e que viña impartir orde.
O outro día acudín ao cabodano de Santiago, tocábame algo na familia. Estando ás portas da igrexa San Xosé de Monte Alto, topeime con Fermín. Dicir, que ultimamente leva unha vida máis ordenada, agás cando se excede coa bebida. Saudámonos e comezamos a falar.
—E logo non entras? —pregunteille— quedáramonos fóra media ducia de asistentes.
—Aí? Non oh! Non teñas medo —contestou botándose a rir—Xa ves, o cura é negro. Claro, agora aquí como non hai, téñenos que ir buscar a África.
Logo seguiu maldicindo e xurando en contra dos curas e da igrexa.
—Aínda o outro día, co negro non, co cura de toda a vida, coincidin en Guitiriz nunha casa de putas. Mal raio o parta!, e despois di que foder é pecado. Para nós, claro, para el, non.
Rematou o enterro e achegouse a nós a súa nai. Estaban empeñados en que fose tomar algo. Coa desculpa que se me facía tarde, logrei librarme. Coñezo a Fermín, e sabe Deus, como podía acabar a noite. Collín o coche e regresei a Lugo.
por Suso De Lameliña | Oct 12, 2024 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
SOMBRAS PASADAS*
Aproveitando que a señora Margarida, a última en confesar, abandonaba a igrexa, correu cara á porta e pechouna, gardando a chave, substraída pouco antes da sancristía, no bolso do pantalón. Logo achegouse raudo ao confesionario.
—Ave María Purísima.
—Sen pecado concebida.
—Canto tempo hai que non te confesas?
—Moito, padre, máis de corenta anos.
—Son abondos fillo, son abondos. Dime logo.
—Non sei se me recoñeceu, padre. Marchei da vila hai máis de tres décadas. Vostede daquela estaba empezando o seu labor sacerdotal e eu era un adolescente.
—Se non mo dis, non sei. Non me lembro. Pero dá igual, fálame dos teus pecados, que para iso é a confesión.
—Non veño falarlle das miñas faltas pasadas, veño confesarlle o pecado grave que vou cometer.
—Como?
—Lémbrase, padre, daquel neno tímido que se chamaba Ignacio? Lémbrase do que me ten feito, daquelas máis que caricias e do día que me posuíu enriba da mesa da sanscritista?
Un agónico silencio seguiu ás palabras do penitente, só perturbado polo movemento inquietante do cura na súa cadeira.
—Érgase, padre, e acompáñeme que temos que arranxar contas.
O cura, lívido e tremendo, ergueuse lentamente; na súa faciana o medo reflectido. Ignacio, coa chave na man, sinalou cara á porta da sancristía.
—Pídocho pola túa nai, que en paz descanse. Por favor, Ignacio, non fagas nada do que te poidas arrepentir —suplicou o cura.
—Pola miña nai, cómplice dos teus feitos e coa que mantiñas tamén relacións? Pero non se preocupe, que lle vou deixar tempo para que se arrepinta. Mais antes quero que me mire aos ollos e me diga a verdade. Por que o fixo, padre?
O cura, incapaz de soster a mirada de Ignacio, baixou a cabeza e murmurou:
—Non teño escusa. Fíxeno porque era débil. Non hai perdón para min.
Ignacio respirou fondo, loitando contra as emocións que o invadían.
—Non hai perdón, padre, e tampouco hai saída —dixo, sacando un coitelo do seu abrigo—Ten medio minuto para que se arrepinta.
O cura caeu axeonllado ao chan e cos ollos abertos de par en par polo terror, comezou a rezar: “Pai noso que estás no ceo, con profunda dor do meu corazón, pido perdón por todos os pecados cometidos ao longo da miña vida, por todo o que lle fixen a Ignacio…
—Basta! —berrou Ignacio—prepárese para ser recibido polo Ser Supremo.
E dito isto, avanzou cara ao cura, o coitelo brillando á luz pálida do recinto sagrado. No último momento, cando estaba a piques de chantarllo no peito, detívose. A súa man tremía, e as bágoas comezaron a correr polas súas meixelas.
—Non vou manchar as miñas mans co teu sangue. Por moito que dures, pouco che queda aos teus oitenta anos. Non quero arruinar a miña vida e que logo a miña filla non poida mirarme aos ollos.
Gardou o coitelo e deu a volta para marchar, deixando ao cura só na sancristía. Á altura da pía bautismal, xa cas cun pé fóra, un forte ruído resoou detrás del. Ignacio virou rapidamente a cabeza e viu como a gran cruz de madeira que adornaba unha das paredes laterais, caía, golpeando ao cura na cabeza e deixándoo inconsciente no chan.
Non o dubidou e correu cara a el, pero era demasiado tarde. O impacto fora mortal. O cura xacía no chan, sen vida, cunha expresión de sorpresa e pavor no rostro.
Ignacio, abraiado, non quería crer o que viña de suceder. Non fora a súa man a que causara a morte, pero o destino parecía ter decidido que o cura pagase polos seus pecados. Nese momento, unha mestura de alivio e horror polo que acababa de presenciar, percorreu o seu corpo, pero ao mesmo tempo sentiu como unha carga pesada que levaba arrastrando desde os doce anos, quedaba alí para sempre, a carón daquel corpo inerte.
Abandonou a igrexa, deixando a chave na porta, e dirixiuse ao posto da Garda Civil para dar coñecemento do que acabara de suceder.
*Para este relato inspireime no filme irlandés “Calvary” , do director John Michael McDonagh
por martinho | Sep 28, 2024 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
ANDAR POLA ESQUERDA
Había unha vez un director dunha escola universitaria durante os últimos anos do franquismo, que raro era o día que non se vía envolto nalgunha polémica. Naquela época de cambio, cando xa se barruntaba o final do ditador, as protestas e manifestacións eran acontecementos case semanais, tanto nas rúas como dentro do propio centro educativo. O mencionado director, fervente seguidor do réxime, convertérase na diana habitual das críticas estudantís. Nunha destas protestas, mesmo tivo que refuxiarse no seu despacho fuxindo da cólera dun grupo de estudantes exaltados. Casualmente, hai uns días, cando regresaba de dar un paseo pola vila, cruceime cun antigo compañeiro meu, e saíu á conversa o nomeado profesor. E tróuxome ao maxín esta anécdota que xa tiña esquecido, e que agora vou compartir.
Nunha ocasión, mentres anunciaba en público as cualificacións dos exames da materia que impartía, chegou a un estudante ao que, despois de nomear, lle outorgou un 4,5. O alumno, claramente sorprendido xa que esperaba unha nota superior, recibiu unha resposta en castelán impecable, por parte do director, oriundo dunha provincia alén de Pedrafita:
—Señor…, usted anda mucho por la izquierda y cualquier día lo va a parar la Guardia Civil.
Un silencio sepulcral envolveu o salón de actos, onde a asignatura se impartía con solemnidade. A voz do profesor, clara e incisiva, cortaba o aire mentres continuaba coa lectura da lista de notas. Cada nome anunciado resoaba na estancia, impactando como unha daga no peito dos estudantes nomeados, que agardaban con ansia e nerviosismo a temida cualificación.
por martinho | Sep 14, 2024 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
A ARTE DE DON TINÍN: UNHA VIDA ENTRE LIBROS E ESCULTURAS
Constantino Varela, coñecido entre a veciñanza por Don Tinín, foi o único descendente da familia Teixeiro e con el remataría unha saga familiar das de máis nobre prosapia da contorna. A súa nai, Dona Modesta, muller de profundas crenzas relixiosas, sempre á cabeza de calquera iniciativa a prol dunha causa xusta. O seu pai, Don Pedro, andaluz de Linares, que nos anos corenta chegara destinado coma médico á vila, na que ben pronto se ía integrar, rematando por casar coa única filla de Don Antonio, viúvo e propietario do pazo e das terras dos Teixeiro.
Neste ambiente foi criado Don Tinín, un neno modélico que despois de superado o ingreso marcharía a estudar o bacharelato aos Maristas de Lugo, acadando unhas cualificacións sobresaíntes, o mellor expediente da súa promoción. Pero sería en Santiago, a onde foi estudar a carreira de Medicina, onde comezaría a torcerse. Vinte anos botaría para regresar ao pazo paterno sen ningunha materia aprobada, aínda que si con matricula de honor en esmorgas e mulleres. Como o que me trae hoxe aquí non é a vida licenciosa de Constantino, e o que sei é fundamentalmente de oídas pois por aquel entón eu aínda non viñera a este mundo, voume centrar na última etapa da súa vida, cando xa o fin do sétimo decenio comezaba achegarse.
Don Tinín, herdara dos seus antepasados, unha das bibliotecas máis importantes da provincia e foi xa cara ao final da súa vida, cando empezou a prestarlle atención, iso si, dun xeito moi especial. El, que levaba dende que rematara o bacharelato sen abrir un libro e que non tiña ningún interese en someterse a súa idade á cruel tortura da lectura, decidiu utilizar os libros coma “material de construción” ( nas súas propias palabras) e comezar a súa obra artística que tan valorada está hoxe no mundo da Arte Contemporánea.
Antes de nada, direi que a miña casa está a carón da súa. Por aquel entón eu tería uns dez anos, e nos ratos libres acompañábao no seu labor que consistía en construír cos libros, personaxes e monumentos universalmente coñecidos, auténticas esculturas en papel, sen importarlle pintar, debuxar ou mutilar os libros se isto for necesario pero sen xamais desfacerse das partes amputadas que noutro momento lle serían de grande utilidade.
Para ir ampliando a biblioteca e ao mesmo tempo para ter máis variedade de libros dos que poder tirar, todos os venres acudía no seu flamante Mercedes a Lugo mercar máis. Dos doce exemplares por semana non adoitaba baixar.
Foi así como conseguiu a valiosa colección que podemos admirar na súa casa, hoxe propiedade do Concello a quen foi doada, xa que coma vos podedes imaxinar, non tivo descendentes, polo menos recoñecidos.
Normalmente o que adoitaba facer era coller as obras dun autor determinado e construír algo relacionado co país do mesmo, aínda que a veces mesturaba autores sen un criterio definido. Así coas obras de Eça, construíu a Torre de Belén, coas dos poetas simbolistas Notre Dame. Curiosamente coa obra completa de Victor Hugo construíu a Estatua da Liberdade, vai ti saber por que. A Catedral de Santiago que é unha das xoias, con libros de Valle-Inclán e Antonio Machado e así ata completar a colección que hoxe coñecemos.
Cómpre destacar todo un poboado do oeste americano coas noveliñas de Estefania, Silver Kane e Keith Luger, cos edificios e personaxes máis salientables. Toda unha alfaia.
Dende este verán e despois de máis de quince anos de abandono e desidia por parte das anteriores corporacións, por fin abriuse ao público o Museo Teixeira, en horario de mañá e tarde, onde podemos recrearnos e de balde coa súa impresionante obra. Feito que debemos o inxente labor nos últimos meses por parte da nova corporación, a quen e dende esta tribuna expreso o meu agradecemento en nome dos cidadáns deste pobo. A ben seguro que este feito vai supor un gran pulo para o desenvolvemento do turismo, que xa nos últimos dous anos leva experimentando un considerable incremento.