Ao longo de 19 relatos, o autor fai un percorrido por toda a xeografía galega tendo coma punto de unión as diferentes lendas da nosa mitoloxía.
Trala publicación da novela Xarfas no ano 2018 e do libro de relatos A Paga no 2022, o autor volve editar un conxunto de relatos de cara ao próximo Samaín, construídos desta volta arredor da mitoloxía galega. En cada un dos textos poderémonos atopar con seres tan coñecidos coma a Compaña ou as meigas, coa particularidade de que, neste caso, o autor aproxímase aos mesmos dende un punto realista en lugar dun fantasioso.
As páxinas do libro farán un percorrido a través do tempo por toda a xeografía galega, levándonos por diversas vilas e cidades, dende os Ancares ata A Guarda, e con relatos ambientados tanto na actualidade coma no pasado. Ao percorrido xeográfico únese un lingüístico: cada unha das personaxes fala no dialecto propio da súa zona, converténdose o seseo, a gheada, ou o cheísmo nunha constante nos textos.
A diferenza das súas obras anteriores, que centraban a súa temática na crítica social, o autor abandona por primeira vez esta fórmula literaria coma tema principal. Aínda así, esta continúa a ter cabida nalgúns dos relatos, onde se tratan problemáticas sociais coma o acoso escolar, a gordofobia, o estigma das enfermidades mentais, ou o machismo.
Celia Fuentes leva unha semana traballando sen descanso sobre a súa última obra. É unha prestixiosa escritora de novelas de terror e está dando as derradeiras rabexadas de “ A casa do lago”. O esgotamento é tal que cae rendida sobre os papeis. Un ruído estraño faina espertar. Sae ver que sucede e unhas mans polas costas suxéitana con firmeza. Xa non lembra máis ata que volve en si e se atopa no mesmo lugar da agresión, totalmente espida pero sen marca algunha. Non hai ninguén ao redor, polo que decide regresar á casa. Ao entrar no estudio, unha muller cuspida a ela, totalmente concentrada, escribe sobre os folios que hai un cacho acaba de deixar sobre a mesa. A medida que se achega a imaxe da muller vaise esvaecendo ata desaparecer; sobre a cadeira a súa roupa dobrada e colocada con coidado. A novela segue enriba da mesa, pero xa rematada, as últimas frases cunha letra coñecida e ao seu lado unha pequena nota: “Por fin remataches, irmanciña, xa ía sendo tempo”. Un calafrío percorre o seu corpo. Vístese rápido, o frío comeza a facer efecto. Non ben remata de poñer a saia, uns estrondosos golpes retumban na porta. En silencio e con temor diríxese a ela e observa pola mira: A súa irmá xemelga, Emma, que lle esixe que lle abra coa ameza de chamar á policía se non o fai. Non pode crer o que está vendo. Ten que ser unha alucinación coma a que acababa de ter hai un intre no estudio. Emma segue a berrarlle insistentemente. Ao fin cede á presión da irmá. Sabe que non lle queda máis remedio. Se Emma chama á policía, o asunto poñerase moi feo e ela leva todas as de perder.
—Que sorpresa, irmanciña! —exclama Emma cun sorriso irónico nos beizos, ao tempo que a ameaza cunha pistola—. Cando se fai un traballo, hai que ser bo profesional e non deixar cabos soltos, senón xa sabes…— engade, disparándolle sen piedade..
Emma recolle a Celia, lévaa á beira do lago, átalle ao corpo unha pedra ben pesada e arrástraa ata o lago, onde a funde. Regresa con renovadas ansias á casa e déitase no leito. Mañá será outro día, chamará ao editor para entregarlle a novela. Ninguén notará a falta da irmá, agora ela era Celia. Todo o mundo sabe que Emma morreu nun fatídico accidente.
“Irmanciña, irmanciña, miñaxoia!, criches que me mataras, pero saín adiante. Pero que incauta! Non sospeitaches que ao non aparecer o cadáver, algo mal tiña que saír? Xa sei que para ti sempre fun a irmá babeca, ata que descubrín os teus instintos criminais. Pero agora xa está, que teñas boa viaxe e agarda por min moitos…” e mentres así pensa, vai ficando durmida.
Xa non me urxe atopar o debuxo entre os puntos. Todo ficará derruído. Pero antes será desprezado, taxado, vendido. E o home continuará coa súa velocidade mentres enceto un caderno. A primeira palabra: amodo. Porque sei que non hai ningún lugar ao que chegar.
Sobre cartos, poder, códigos deontolóxicos e ¿literatura?
Soe dicirse que quen non se manifesta do lado do oprimido é que está da banda do opresor. Dende o pasado sábado ríos de tinta, miasmas e xenreira teñen circulado polos xornais e polas redes, a maior parte sen fundamento ningún e pensaba deixar pasar, pero coñézome e teño límites.
Saía o pasado sábado unha entrevista a un autor que falaba de dúas experiencias que tivera cunha editorial, unha boa e outra nefasta. Poñía enriba da mesa todo o que o levaba a denunciar públicamente o periplo de irregularidades polas que pasou e si, sei do que falo, non por boca de Alberto Ramos, o autor ao que aludo, senón pola miña propia experiencia, se ben non con esta editora, si con outra do ámbito galego e tamén a raíz dun premio. Saben os meus canto cheguei a odiar gañar aquel premio, polas dores de cabeza, o enfado prolongado no tempo e, sobre todo, a decepción.
Estes días houbo quen saíu a defender botando merda, dicindo que se publican só as obras que son boísimas. Mentira!, a que suscribe estivo traballando como “editora” (se ben non cobraba como tal, pero iso xa é fariña doutro muíño) e a cuestión non era a literatura, eran os cartos.
Podemos dar golpes no peito e dicir que só sae a boa literatura á rúa. Mentira! Sae o que pode venderse, o que pode ter un público para o que pague a pena poñer a traballar as impresoras, para que pague a pena maquetalo, corrixilo, para que xere riqueza. Ás veces, esa riqueza vén de Concellos, Secretarías de Política Lingüística, Deputacións e grandes empresas que deciden investir en cultura (e deixemos esta última oración a que cada unha de vós interprete por que ese apoio, se é desinteresado, ou de que tipo, pois a cultura hai moito tempo que os que nos centramos nela deixou de vender).
Como persoa que se dedicou a isto, que fixo contratos a autoras e autores que viñeron coa súa obra e a maior das ilusións, que se presentaron a premios e que aínda así tiveron un contrato nas súas mans no que se lle recoñecía o traballo e o posible rendemento do mesmo; e como persoa que escribe, ben ou mal, pero que escribe para satisfacción propia e ás veces allea tamén, dicir que todo o mundo merece o maior dos respectos e non unha pataleta infantil impropia dunha persoa que ten estudado filosofía, retórica e dialéctica, coma min mesma. Pois en filosofía tiñamos aquilo de argumentos ad hominem (aquel que ataca directamente ao carácter ou atributo do emisor, sen aportar nada á argumentación, é dicir, carente de sentido) e ad nauseam (este último no que se incita a que a discusión sexa superflua para fuxir dos razoamentos que non se poden contrarrestar) algo que carece de valor.
O que subxace a todo isto é que a mala praxe de unha, dúas ou vinte editoras fai que todas perdan credibilidade, peso e sobre todo forza, e recórdolles que non estamos para guerras internas cando se nos vai tanto nestas loitas de poder banais e rancorosas, nas que temos que defender o traballo a prol da lingua, o respecto a quen escribe, e os dereitos sobre a obra de cada quen (sexa boa ou mala, non vou entrar nese tipo de consideración). Porque hai códigos deontolóxicos dentro da profesión, ao mellor, non escritos, pero nos que rixe o sentido común e que non se deben traspasar.
Quen teña que asumir responsabilidades que as asuma, quen teña que envainar a vaidade que a envaine e traballemos como este idioma reclama, como as autoras reclaman e como Galiza merece.
E quen faga defensas do “a min non” e lave as mans, coido que non entendeu nada. Todo este periplo lembroume a cando a veciñanza é entrevistada logo dun ataque violento e di: saudábanos sempre, é incrible!.
Maioría de idade, crítica, responsabilidade, e asunción da culpa, diría Inmanuel Kant.
O venres 15 de setembro terá lugar na Casa da Cultura de Guntín a presentación do libro do noso socio o historiador Jesús Otero Pereiras, As Minas de Guntín, arqueoloxía industrial na Terra de Pallares, excepcional traballo co que gañou o XV Certame de investigación Condado de Pallares.
O profesor Jesús Otero Pereiras ten unha excelente formación académica e é hoxe un dos máis destacados historiadores da nosa comarca (Ver os seus artigos de investigación en Cairón e nos monográficos do IEU http://ieu.gal/cairon-boletin-ieu/http://ieu.gal/libros/ ).
Por outra parte, mencionar a nova da concesión do galardón “Lucense do Ano 2023” á socia seoanesa Ana José Varela, directora financieira da OCDE, con residencia en París, que ven con moita frecuencia á Ulloa, onde asistíu a moitas das actividades do IEU, especialmente ás excursións botánicas. (https://executivasdegalicia.org/portfolio/ana-jose-varela gonzalez/)
O Instituto de Estudos Chairegos, en colaboración co Concello de Vilalba, organiza o venres 15 de setembro de 2023, na Casa da Cultura de Vilalba, ás 20:00 horas, un COLOQUIO sobre a figura de “JUANA DE VEGA”, a cargo de XOSÉ RAMÓN VEIGA ALONSO, autor do libro: “Juana de Vega, condesa de Espoz y Mina (1805-1872)”, ANA CABANA IGLESIA e MARTA VEIGA IZAGUIRRE. Presentará o acto MARISA BARREIRO, presidenta do IESCHA.
