Espertar da caricia e que o soño se dilúa malferindo, na clarexa afiada. A realidade devoradora escribindo ausencia en cada parede. As chamas en tropel, insaciables na súa violencia anuladora. Velar fóra, co fume cravado nos ollos. Buscar as chaves no peto e atopar cinza. Atopar a indiferenza da cinza.
E saber, desde o fondo das entrañas, que é preciso dar, de novo, o paso máis afanoso. A reconstrución da esperanza. A reforestación do amado. Da man da terra, que aínda teima en gorecer porvir. E deixar, unha vez máis, que sexa o corazón o que soñe. Que soñe coa semente no ventre do monte e que, esperto, a procure. Unha vez máis e, a pesar de todo, que a procure.
No repouso, atopar un lugar para o agocho e escoller chamarlle silencio. Sentir a frialdade espiñenta da apatía. O desinterese pétreo que estanca a auga. A mirada baleira da cúpula. O peso da man que xa non se estende na procura. O soño deshabitado.
Ser conquistados por unha avalancha de bisontes vacuos e non desexar xa o recendo húmido de ningún acorde.
Adolfo de Engracia, un mariñeiro moi dado a lendas e historias de bruxas, trasnos, mouras… e do que xa falei outras veces, era unha auténtica enciclopedia neste mundo da mitoloxía celta. Debido ao seu oficio no mar, moitos dos seus contos, aínda que pasados pola peneira das nosas crenzas, tiñan unha grande influencia irlandesa, coma é a historia que a continuación vou contar.
Isto sucedeu hai máis de dez séculos nunha aldea do Courel. A muller dunha familia que traballaba para un grande señor de soga e coitelo, ficou preñada. Cando chegou a hora de parir, chamaron á parteira, que ao mesmo tempo era bruxa, para atendela no parto; unha fermosa nena foi o resultado, tal era a sua beleza que a bruxa quedou impresionada ao vela.
Colleuna nos seus brazos e despois de examinala detidamente dixo: “Esta muller terá unha moi longa, moi longa, vida. Non será inmortal, porque entón sería unha deusa, pero ha de durar centos e centos de anos”. E sacando da faltriqueira, unha pequena oliveira continuou a dicir: “Agora mesmo, que o teu marido plante esta oliveira, á entrada da casa. A túa filla vai vivir ata que esta árbore morra ou alguén a talle”. Xa se sabe que esta especie de árbore perenne son moi lonxevos. É normal que pasen de mil anos, incluso algúns poden chegar a durar tres mil.
A nena foi medrando e a súa beleza chamando a atención de todos os nobres da bisbarra. Así foi que casou co fillo do señor a quen servían os seus pais. Mais, este morreu e ela seguía xove e fermosa. O seguinte esposo foi o fillo dun fidalgo dunha aldea próxima a súa. Asi, casoiro tras casoiro ata ter sete maridos, todos eles de clase podente. E non precisamente matrimonios efémeros, a maioría pasaron dos trinta anos.
A dama, belida e aposta coma cando tiña dezaseis anos, xa pasaba dos douscentos e comezaba a resultar un problema para a igrexa, que non vía con bos ollos cunha muller durase tanto e sobre todo que casase tantas veces. Pero o caso é que a oliveira seguía cada vez máis galana e o que aínda lle agardaba se alguén non o remediaba, polo que había dama para tempo.
A única sabedora do motivo da súa lonxevidade era a propia interesada, xa que llo dixera moi en segredo a súa nai. Un día presentouse na súa casa, por aquel entón unha Casa Grande, próxima a Seoane, o señor bispo da diocese de Lugo, para falar con ela:
—Mira, isto non pode continuar así, a túa vida estase a converter nun auténtico escándalo de consecuencias imprevisibles. Non podes seguir vivindo por máis tempo. Non sei se es unha bruxa ou que, pero isto ten que rematar.
—Señor bispo, voulle ser sincera. A culpa non é miña. Eu non podo facer nada, nin sequera suicidarme. Tenme que matar alguén, pero dun xeito especial e ao mesmo tempo sinxelo, basta con tallar a oliveira que hai diante da casa onde nacín. E abofé, que o agradecería, pois xa estou cansa de vivir. O meu marido xa vai vello e está moi enfermo, pronto morrerá, e xa non desexo casar máis veces — respondeulle a fermosa dama.
Deixaron pasar unha semana e, unha tarde de finais de outubro, ante a presencia do señor bispo e todos os cregos da comarca, un afamado leñador botou a oliveira abaixo. Ao mesmo tempo na Casa Grande,unha fermosa xove de máis de douscentos anos, entregaba a alma a Deus.
Hai libros aos que unha debe volver, de vez en cando, porque seguen resoando no transcurso do tempo. Ese é o caso de O único que queda é o amor do estrañado Agustín Fernández Paz, cuxa cita inicial constitúe, xa de entrada, unha declaración de intencións para as románticas e románticos:
“E cando me decato de como imos pasar por este mundo sen deixar rastro despois de levar unhas vidas estúpidas, comprendo con rabia que na vida o único que queda é o amor”.
Orhan Pamuk
A obra está conformada por unha recompilación de historias moi diversas nas que o amor é a principal forza motora. Amores que nacen entre libros, amores que evoca a ausencia, amores non correspondidos, amores narrados por mascotas… Amores, ao fin e ao cabo, que prenden coma chamas nas lectoras e lectores desde o primeiro instante.
Malia ser este un dos grandes temas da literatura universal, coido que o libro, que foi publicado por primeira vez hai tres lustros, rompe coa uniformidade de moitas historias de amor, que perpetúan, aínda hoxe, o traxecto en sentido único dos sentimentos.
De lectura fácil e amena, O único que queda é o amor é un dos grandes imprescindíbeis das nosas letras. Motivo suficiente para mergullarse este verán nas súas páxinas, non si?
Era o segundo día de estancia en Dingle. Pola tarde saíra pola baía nunha ruta turística coa idea de observar a fauna mariña pero, sobre todo, coa ilusión de poder atoparse co golfiño Fungie, que sempre se amosaba cariñoso e amigable cos humanos . Aquela tarde non foi posible, non houbo maneira de avistalo; non era o normal, pero ás veces desaparecía por unhas horas e, precisamente, cadroulle ese día.
O golfiño Fungie aparecera a principios dos anos oitenta na pequena poboación do suroeste de Irlanda, Dingle (O Forte). Desde aquela a súa presenza fixo desta vila do condado de Kerry unha das maiores atraccións turísticas da Illa Esmeralda. Hai cousa de dous anos saíu en todos os medios de comunicación, non só irlandeses, a noticia da desaparición de Fungie; desde entón, e vai para máis de dous anos, non se volveu saber nada máis del.
Logo de regresar do paseo pola baía e de comer unhas ameixas á mariñeira e un bo rodaballo no Anchor Down, un dos mellores restaurantes de marisco e peixe da bisbarra e de facer tempo paseando polo porto e polas rúas da vila, dirixiuse ao pub onde xa estivera a noite anterior presenciando a actuación dun grupo de música tradicional que lle gustara moito.
Segundo entrou no local, xa a viu arrimada á barra e cunha pinta de Guinness na man. Desde ese intre soubo que algo especial ía ocorrer aquela noite, así que se dirixiu cara a onde estaba a muller loira e, poñéndose ao seu carón, pediu unha pinta. Agardou a que a compañeira de bebida rematase a mesma e cando esta se dispuña a saír, dirixiulle a palabra, convidándoa a outra cervexa. Aceptou cun sorriso amplo, e, a partir de entón, pinta tras pinta, estiveron toda a noite falando de Fungie, dos mariñeiros de Muros e das cancións de The Pogues, The Cramberries e de Van Morrisson. Aquela noite a actuación en vivo pasoulle desapercibida.
Cando o pub pechou, acompañou a Darcy (Escura), era o nome da moza, a un dos últimos locais en pechar e alí tomaron a arrancadeira, para logo dirixirse ao porto e facerlle unha visita ao famoso golfiño, que alí se atopa a xeito de escultura . Ao darlle unha caricia notou coma o cetáceo comezaba a moverse e a facer cabriolas; deixara de ser de chumbo para mudar en ser vivo. Foi entón cando Darcy propuxo montar nel e dar unha volta polo océano. Iso fixeron, ou polo menos cre que así foi, para despois de navegar sobre os seu lombo durante case unha hora regresar ao peirao. Logo xa non se lembra de máis nada.
A mañá seguinte espertou na cama do seu hotel, preto xa do mediodía e , ao erguerse, para non ir parar ao chan do mareo que lle deu, tivo de novo que deitarse e estar un par de horas máis ata que se empezou a atopar mellor. Unha vez máis ou menos reposto e despois de pegarse unha boa ducha, ao regresar ao leito viu unha nota enriba da mesa de noite, tomouna nas mans e leu:
Mañá ás dez agárdote no John Benny´s. Deica entón.
Darcy
Ás dez estaba puntual no pub. Media hora despois, a moza loira non aparecía. Totalmente recuperado e xa coa segunda pinta empezada, por fin, ve coma entra e se coloca no outro extremo da barra. Coa xarra na man diríxese cara a ela e saúdaa. Ao ver que non lle prestaba atención, vai e saca a nota do bolso e poñéndollo diante dos ollos dille: “Eu só fago o que me mandaches, Darcy”. Entón ela botando unha gargallada que se escoitou en todo o local, colleu o papel e pedindo un bolígrafo ao camareiro escribiu:
Hoxe non podo acudir. A noite pasada foi moi agradable, pero faltou o mellor. Para outra vez, ten máis coidado coa bebida.
De parte de Darcy
Rematado o escrito entregoulle a nota e de novo botando outra gargallada continuou dicíndolle:
—Eu son a súa irmá xemelga e ordenoume, se é que te vía, que che comentara o que veño de escribir.
E despedíndose del cun aceno, colleu e marchou para o escenario, onde a agardaban os compañeiros de grupo, para iniciar a actuación da noite.
Rematou de tomar a pinta e unha insoportable dor de cabeza foise apoderando del, polo que decidiu que esa noite non era a máis axeitada para seguir de cervexas. Colleu, profundamente abatido, e encamiñouse cara ao hotel
Na xeografía arisca do ignoto, emerxe a montaña da conxectura, borrando camiños entregos. As formas nas que nos erguemos sementan hipóteses acotío erradas. Distancias alimentadas por medos vellos que flúen polas veas como células amargas. Abránguennos ás veces lembranzas arame de espiño, tristuras de marañas teimudas conxugadas en noites mestas. Existen épocas así, nas que todo é ferida. E desde o fondo do tallo só podemos ver o gume alto dun machado que nos encolle. Existen verbos que non flúen, palabras abortadas que nos anegan. Momentos decisivos que nos afastan, sentencias infames que nos diminúen. Pero a dor é un monstro que medra nas tebras, por iso hai que desenraizala da escuridade, enfrontala á alborada. Deixar que a luz dun día novo a devore cos seus dentes afiados na esperanza. Hai que desvencellala da medula, arrincala do seu último reduto nas enxivas, cuspila nas corredoiras mentres o arame nos observa, impotente, máis aló dunha cuneta que non pode salvar.
