por Suso De Lameliña | May 14, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
SENSOMBRA
Disque pouco antes de facer cinco anos perdeu a súa sombra. Un día solleiro do mes de maio que o levaba seu pai collido da man ao colexio viu como só se reflectía no chan a sombra del e nada máis. Ficou algo sorprendido pero nese intre non lle deu maior importancia. Pode que sexa debido á inclinación dos raios do sol, pensou. Mais ao saír das aulas volveu pasar o mesmo. Nin pegada da sombra do meniño. Preocupado, ao chegar á casa comentouno coa nai. Como non vai ter sombra? Ti toleaches!, díxolle a muller, que collendo o neno da man saíu con el á rúa, onde puido comprobar que o seu home non se volvera tolo, que non mentía, xa que efectivamente o neno non tiña sombra.
De nada serviu ir a diferentes médicos, non houbo un que dese unha explicación crible. Tampouco foron quen de atopar explicación ao fenómeno, curandeiras e bruxos. Nunca se viran cun caso igual. Remataron por non darlle importancia pois o neno, polo demais, atopábase ben de saúde. Só se queixaba de vez en cando de que lle faltaba algo. Os psicólogos opinaban que era máis ben subxectivo, ao ver que non era coma os outros nenos, os cales ao saber da súa doenza, mofábanse del e comezaron a chamarlle, “Sensombra”.
Xurxo, que así se chamaba o rapaz sen sombra, foi medrando sen problemas, pero en chegando á adolescencia e ao tempo do crecemento, o seu carácter mudou completamente, e non só debido ao cambio hormonal. Considerábase diferente , e empezou a tratar os seus compañeiros e compañeiras coma seres inferiores, dándolle as costas a quen ata de agora foran as súas amizades. Comentaba que tiña poderes sobrenaturais e que un día destes, todas e todos se prostrarían de xeonllos diante del. Por suposto, ninguén lle facía caso, é máis, burlábanse del e tratábano coma se fose un louco.
Un día, que unha compañeira de aula veu cunha tremenda gripe, foi Xurxo e tocoulle a fronte. Ao momento desapareceulle a doenza. A noticia correu coma a pólvora, e a xente comezou a falar de milagre. O tolo de Xurxo curoulle a gripe a Sofía, con só tocarlle na fronte, comentábase na aldea e bisbarra. E algo diso había, pois, a partir de entón, doente que tocaba Xurxo, doente que sandaba, e se non sandaba de todo melloraba ou lle prolongaba a vida, sempre cunha aceptable calidade; mesmo chegou a curar cancros agresivos.
A súa fama chegou a todos os recunchos do mundo e viuse tan agoniado que un día decidiu liscar e agocharse nos altos cumes do Courel, onde pasou preto de dez anos en absoluta soidade. Tempo suficiente para recuperar a sombra. Unha mañá ao erguerse, eran mediados de agosto, viu con sorpresa por primeira vez na súa vida, o seu corpo reflectido no chan. Cos brincos que pegou case chega dun chimpo ao río Selmo. Por fin, el, que sandara a tanta xente, estaba curado e xa podía comezar unha nova vida. Non agardou un segundo e baixou do monte a todo correr ata chegar a Ferramulín, a aldea da que se atopaba máis preto naquel momento. Cando o viron chegar ninguén o coñecía do cambiado que estaba. Un veciño, ao saber quen era, arrincou con el a Visuña, a súa aldea natal. Familia e veciñanza non o podían crer. Pero era certo, regresara Xurxo, e por riba con sombra.
Medios de comunicación de todo o mundo fixéronse eco do suceso. Desta volta a noticia chegou aos oídos de Doyun Kyong, un prestixioso científico de Namyangju, cidade do norte de Corea do Sur. Nada máis saber do caso, colleu un voo e presentouse aos dous días en Visuña na casa de Xurxo. O profesor Doyun si coñecía un caso similar. Tratábase dunha muller filipina, Evelyn Panganiban , que durante dez anos careceu de sombra. Evelyn viviu na metade do século XVIII, e, durante ese tempo que careceu de sombra, fíxose famosa polas súas curacións. Evelyn non foi quen de resistir a presión a que foi sometida, pero non optou pola fuga coma Xurxo, cortouse as veas e morreu desangrada. Non chegou por tanto a recuperar a sombra.
Agora Xurxo atópase en Seul, onde traballa o profesor coreano. A idea do citado científico é ver se é quen de explicar este raro fenómeno, analizando escrupulosamente o organismo do courelés. Pode que algún día saibamos o misterio da perda e recuperación da sombra por parte de certos humanos e a súa transformación en milagrosos curandeiros. Mentres tanto non nos queda outra que agardar e procurar que non fiquen no esquecemento os casos de Evelyn e Xurxo.
por Suso De Lameliña | Abr 23, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
COLLIOURE
“Estos días azules /este sol de la infancia”.
Uns días despois de falecer o poeta, ocorrida o 22 de febreiro de 1939, José, o irmán que o acompañou ao exilio xunto coa nai, atopou no bolso do seu abrigo estes versos. Foron os derradeiros que escribiu, unha volta á infancia, a aqueles días azuis e soleados que esporearon os primeiros anos da súa vida na Sevilla de finais do XIX, onde nacera un 26 de xullo do ano 1875.
Ía tempo que non collía un libro de Machado, don Antonio, o da cinsa perpetua nas lapelas do traxe, que tan preocupada traía a Ana Ruíz, a súa nai; sempre tras del a quitarlle os restos do tabaco que se ían amoreando nas solapas ata formar costra. Hoxe arranxando un caixón da mesiña de noite, atopeime de todo, un auténtico amasillo: billetes usados de metro, recibos de compras, das que xa non queda nin rastro, anotacións sobre libros, casetes dos que nin sabía que existían, bolígrafos sen tinta… E no medio de toda esta mistura, “Campos de Castilla”. Collino na man e vin que se trataba dunha Edición de Cátedra de 1974. Comecei a ler poemas ao chou coma adoito facer cando leo poesía. Abro o libro por onde cadre e vou recitando en voz alta, saltándome follas e sen ningún criterio. Pois ben, sempre que penso en Machado vénseme á cabeza Collioure, a fermosa vila francesa onde pasou os últimos días — non chegaría a un mes— da súa vida, e onde repousan os seus restos desde aquel fatídico inverno do 39. Tamén esta tarde tiven esa lembranza.
Tiven a sorte de estar varias veces nesa vila francesa. De feito sempre que vou a Perpignan aproveito para facerlle unha visita e de paso entrar no camposanto e botar unha parolada co ilustre sevillano, ou se cadra sería máis correcto dicir, ilustre castelán. A primeira vez que fun, segundo estabamos entrando —ía coa familia— unha señora que portaba un ramo de flores ao oírnos falar galego, sen preguntarnos nada, díxonos algo así: “Suivez-moi. Je vais vous dire où se trouve la tombe.”. E alá nos levou.
Sería a primeira vez, despois volvería máis, ás veces coa intención de ir e mesmo unha vez sen querer. Tal foi o caso daquel mes de xullo de hai uns doce anos en que saín de Lugo de mañá cedo en compañía do meu fillo maior. Despois de parar a comer en Irún, pasamos a fronteira coa intención de chegar a Perpignan, todo máis tardar ás oito do serán. Inxenuos de nós. Por causas que agora non procede contar aquí, ás nove andabamos por Carcassonne. E iso non era o peor, en pouco máis dunha hora, se a cousa fora ben, estariamos no destino e esqueceriámonos do acaecido; un pequeno atraso de dúas horas, sen máis. Efectivamente pasadas as dez atopabámonos na entrada de Perpignan. Pero aquí comezaría o calvario. Os parentes que íamos visitar cambiaran de residencia, agora vivían na periferia de Perpignan. Veña preguntar, e dar voltas, voltas e voltas pola cidade. Por un cúmulo de malas interpretacións, que sería longo de contar, cando nos descoidamos estabamos en Collioure, e mira por onde, xusto enfronte do cemiterio; eran máis das doce da noite. Ao final chegamos ao destino pasada a unha, todos pendentes e preocupados polo que nos puidera pasar. Xa deran parte á Ertzaintza, por se sabían dun accidente entre Irún e Perpignan. Daquela había que activar o famoso Roaming, cousa que nós non fixeramos e en consecuencia estiveramos todo ese tempo, desde que sairamos de Irún, incomunicados, polo que nos foi imposible poñernos en contacto con eles.
Por suposto aquela noite non visitamos a D. Antonio, non eran horas, cousa que fixemos aos poucos días, claro está, pola mañá. Despois dariamos unha volta pola vila, incluso tomariamos o sol e un baño na praia, que está mesmo no centro e, obviamente, tampouco nos esqueceriamos de sacarlle unhas fotos a Collioure. Logo fomos comer a un restaurante e mentres degustabamos uns moules-frites ( mexillóns con patacas fritas) lembreime da dona da pensión Bougnol Quintana, onde paraban os Machado. Resulta que nunca baixaban comer os dous irmáns xuntos. Primeiro baixaba José e logo Antonio, ou ao revés, mais xamais xuntos. A anfitrioa estaba intrigada, ata que soubo que era porque só tiñan unha americana e non querían acudir ao xantar ou á cea sen ela.
Ai, Collouire, Collioure, cantas lembranzas!
“Estos días azules/ este sol de la infancia”
Suso de Lameliña
por Suso De Lameliña | Abr 9, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
SOUTOMERILLE
Máis de medio século de abandono, a couza do tempo roendo ao seu antollo, fixo deste lugar, a parroquia máis pequena de Castroverde e outrora unha das máis ricas, un lugar espectral, pero tamén máxico; de conto de fadas, se se quere.
Entre castiñeiros e carballos, no Camiño Primitivo e a poucos quilómetros de Lugo, agoniza San Salvador de Soutomerille. Dise que antano chegou a ter sete fogares para romeiros que acudían desde Oviedo en peregrinación a Santiago.
SOUTOMERILLE
Todo é soidade e silencio
neste souto adormecido,
apenas, dalgún paxariño,
se escoita o seu ledo trilo.
Pedras comestas do mofo,
parladoiros acalados,
campás que un día fuxiron,
reclinatorios baleiros.
Camposanto no olvido,
defuntos de case un século,
lápidas para lembralos,
silvas, breixos e mais toxos.
Ao pé da croa, castiros,
garridos e centenarios,
corredoiras e camiños,
de ninguén, lugar de paso.
Todo é soidade e silencio,
tristura e desleixamento,
tempo no ar pendurado,
neste souto de mirellus.
Hoxe quedan as ruínas da Casa da Torre de Arriba, casa que foi de soga e coitelo, con cárcere para malfeitores.
TORRE DE ARRIBA
No mesmo medio da fraga,
Torre de Arriba,
outrora de romeiros parada,
camiño de Compostela.
Pedras comestas pola maleza
no labirinto da bouza
onde o rechouchío dos paxaros
silencia a gadaña da Parca.
Xanelas de parladoiros mudos
que agochan inconfesables segredos,
agora físgoas de entrada do lueiro
en longas noites de ausencias.
Ruínas que se resisten a sucumbir
á ulceración do montaraz baleiro,
sen aínda dixerir a traizón dos patrucios.
Torre de Arriba,
agochada polas silveiras e o esquecemento,
esmorecendo ao pé da Croa de Soutomerille,
aquí, onde o tempo fuxiu de si mesmo.
Amais da citada Casa da Torre de Arriba, fican catro esborralladas pedras da Casa da Torre de Abaixo e doutras dúas casas, unha igrexa prerrománica, con características visigóticas, a que lle romperon á porta de entrada e lle roubaron as campás e un cemiterio con tres panteóns, que din que é o máis ou un dos máis pequenos de Galicia.
TRES TUMBAS PARA CATRO CASAS
gadoupas do tempo
averno que acolle
a carcasa do pasado
o que a vida foi
no souto de mirellus
o que a vida puido ser
entre esveltas paredes
o que a vida hoxe é
tempo suspendido
á sombra do desleixo
o nimbo da morte
faísca na enramada da desfeita
Unha de tantas aldeas abandonadas de Galicia, pero ao mesmo tempo un lugar de calma e sosego, onde o silencio é o rei da foresta, só alterado polo rechouchío dos paxaros ou as pisadas dalgún peregrino rumbo a Compostela.
Un paseo pola coñecida Corredoira, sempre é unha cura para o espírito, cunha parada obrigada diante do castiñeiro centenario e unha posterior subida á Croa.
Soutomerille, Imprescindible visita que non ha defraudar.
CASTIÑEIRO DA CORREDOIRA
A carón da corredoira,
salienta a túa presenza,
en valo xebre enxertado,
centenario castiñeiro.
Na aldea xa ninguén fica,
apenas sinais en pedras
chantadas no esquecemento,
cicatrices doutros tempos.
Mais ti en pé, érgueste rexo,
vencedor contra o desleixo
e contra a couza do tempo,
centenario castiñeiro.
Suso de Lameliña
por Suso De Lameliña | Mar 25, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
COLINAS DEL CAMPO DE MARTÍN MORO TOLEDANO
Hoxe imos viaxar a un precioso recuncho do Bierzo Alto, Colinas del Campo de Martín Moro Toledano. En principio chama a atención o seu nome tan longo, que xunto con Gargantilla del Lozoya y Pinilla de Buitrago, na provincia de Madrid, é un dos nomes máis longos de vilas da Península. Mais non só o seu nome é curioso, a mesma aldea é un oasis de beleza e sosego, onde o silencio é o rei, sendo só alterado polo murmurio das augas dalgunha fonte, ou do Boeza, río que a atravesa. Atópase no concello de Igüeña, preto de Bembibre e a uns 50 km de Ponferrada.
Colinas, que é así coma se coñece popularmente, está protexido polos cumes do Catoute e Arcos da Auga e bañado, coma veño de dicir, polo río Boeza, cunha altitude duns 1200 m. Tanto a aldea coma o seu entorno, embebido de natureza, constitúen un Conxunto histórico, coma así foi declarado no ano 1994, onde semella que o o tempo se detivo lustros atrás.
Apenas unhas cincuenta almas, habitan este pintoresco lugar, a maioría xente maior, aínda que chegado o verán, a poboación aumenta considerablemente, grazas aos emigrantes e visitantes, que veñen pasar uns días a casas habilitadas para o turismo rural. Aquí tamén, coma en todo o rural, o despoboamento é un mal endémico. Sirvan de exemplo, Urdiales de Colinas e Los Montes de la Ermita, dúas aldeas, moi pretiño de Colinas, na actualidade, baleiras.
Segundo chegamos temos que deixar o coche á entrada, porque, agás aos veciños, non se permite a entrada de vehículos. Unha ponte medieval que cruza o río Boeza será o primeiro que nos atoparemos, para dar paso a rúas empedradas e un conxunto de vivendas en pedra e de teito de lousa, con corredores e balcóns de madeira, típicas desta comarca berciana. Logo a Ermida do Santo Cristo aparecerá á nosa vista, cun precioso arco, por debaixo do cal teremos que pasar. Dise que por aquí, outrora, pasaron peregrinos camiño de Santiago de Compostela.
A fonte de San Juliano, de fresca auga, é outro lugar a visitar, sen esquecernos de beber un grolo e, se levamos unha botella, de enchela do prezado líquido. Se seguimos camiñando chegaremos á Praza Bocos, o centro do lugar. Iso si, a non ser que sexa en verán, é fácil que non nos crucemos con ninguén. Coma dixen ao principio, aquí o silencio e o rei e a soidade, a súa compañeira.
Non podemos deixar este paradisíaco entorno sen dar un paseo pola beira do Boeza e observar os antigos muíños de auga que se encontran no seu curso e, se temos tempo e, sobre todo, se decidimos pasar uns días, realizar diferentes rutas de sendeirismo en pleno contacto coa natureza. Unha delas, moi interesante é a que une Colinas con Bembibre, a segunda localidade, en poboación, do Bierzo.
E coma remate, destacar o edificio que se coñece co nome de “Sede Estable de Artesanía” un espazo con diversas salas onde artistas da zona expoñen as súas obras e no que tamén se celebran recitais e eventos poéticos.
Animo, pois, a que en calquera fin de semana ou vacacións vos acheguedes e coñezades esta fermosa aldea, que tan preto está de nós, coma moitos outros lugares, e que descoñecemos. Ah! E non vos esquezades dun bo cocido, con botelo e chourizos caseiros e, se sodes máis de peixe, podedes degustar un bacallau con patacas. Todo isto regado cun Mencía ou un Godello da zona.
Suso de Lameliña
por martinho | Mar 11, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
OEUVRES COMPLÈTES DE RIMBAUD
Na miña época de estudante en Lugo, a Biblioteca atopábase nos baixos da Deputación. A min realmente só me interesaba para pedir libros, ou rara vez para quedar con algún compañeiro co fin de facer algún traballo en equipo. A estudar ou realizar tarefas non adoitaba ir, custábame moito concentrarme e o normal era que acabase lendo o libro que viña de pedir prestado e, dese xeito, atrasar o traballo do día seguinte.
Mais, cando non tiña ningunha tarefa nin exames á vista, despois de entregar o libro e de recoller un novo, ía para a sala de lectura, sacaba uns apuntes calquera e facía que estudaba. A intención era agardar a que aparecese algunha moza para tentar cortexar con ela. Xamais sucedeu tal cousa, xamais, agás un pequeno amago unha tarde de finais de maio, non se me esquece.
Cheguei, fixen o troco habitual de libros e funme sentar xusto enfronte dunha rapaza moi concentrada na lectura dun libro. Saquei apuntes e comecei a escribir o que se me ocorría nun folio, mentres de esguello ollaba para a moza. De alí a un bocado, escoitei unha especie de murmurio. Era ela, que declamaba:
Comme je descendais des Fleuves impassibles,
Je ne me sentis plus guidé par les haleurs:
Des Peaux-Rouges criards les avaient pris pour cibles,
Les ayant cloués nus aux poteaux de couleurs…
–De quen é? –pregunteille.
–Non coñeces a Rimbaud?
–Si, pero nunca lin nada del.
Amosoume o libro: “Oeuvres complètes”. Arthur Rimbaud. Gallimard. 1972. Pregunteille onde o comprara e díxome que na libraría Alonso.Tomei nota do mesmo, e seguimos falando de poesía e das nosas preferencias literarias. Pasado un bo cacho, animeime e inviteina a tomar un café.
–Si, coma non. Imos ao Monterrei, se che parece ben —contestou ao momento.
O Monterrei era unha das cafeterías, na rúa das Docerías, a carón do restaurante ” La Coruñesa”, á que adoitabamos ir os estudantes. Para alí marchamos e despois de pedir uns cafés continuamos coa conversa, ata que ao cabo dunha media hora, aparece un mozo, dálle un bico e sentándose a seu carón, dille:
–Isabel, non quedamos en vernos na Biblioteca?
–Si, pero atopeime con este amigo –contestoulle, dirixindo a mirada cara a min– e aquí nos viñemos. Sabía que ti xa te darías conta que ía estar no noso lugar habitual.
Calou a boca e pediu un café. Empecei a encontrarme mal, sabía que non pintaba nada alí, así que pasados uns minutos, escuseime e deixeinos, dirixíndome directo cara a Praza do Campo. Entrei na Alonso e pedín o libro. Non o tiñan, pero comprometéronse a que en nove ou dez días o terían, como así foi.
A Isabel volvina ver nos días seguintes varias veces pola rúa abrazada a aquel rapaz. Nunca nos saudamos, facíamos coma se non nos coñecésemos. O curso estaba a piques de rematar e ao ano seguinte non volvemos coincidir. O amor de Isabel non o conseguín, pero si o do poeta de Charleville. Grazas ao encontro daquela tarde de maio, comezou a miña admiración polo autor de “Le bateau ivre”.
por Suso De Lameliña | Feb 26, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
A LOUCURA DE KATSUMOTO*
A causa da loucura de Alonso Quijano, foi a lectura desmedida de libros de cabalería. Algo parecido lle pasou a Katsumoto (neno vitorioso) coa lectura obsesiva de libros de Manga.
Ben, realmente o noso heroe, chamábase Eladio Ferreiro, veciño dunha aldea do Corgo, pero que un bo día decidiu cambiar o seu nome polo de Katsumoto Ferreiro, tal era o amor e a paixón polas historietas xaponesas.
Ao principio esta afección, agás o cambio de nome, non afectou a súa vida profesional nin social. El exercía de funcionario na Delegación de Facenda da Xunta, estaba casado con dous fillos e levaba unha vida normal; iso si, no tempo de lecer non paraba de ler manga, algo que provocaba algunha pequena discusión coa súa esposa, pero sen chegar nunca o sangue ao río.O problema veu a raíz da lectura de “ O home sen talento” de Yoshiharu Tsuge. Aquí, o protagonista, Sukezo Sukegawa, autor de éxito no mundo do Manga, decide esquecelo, para adicarse á arte do Suesiki -busca da beleza natural nas pedras-. Coas pedras que vai atopando instala un posto á beira do río, para vendelas aos turistas, pero o negocio resulta un auténtico fiasco, con consecuencias na súa vida familiar.
Katsumoto, impresionado pola historia de Sukezo, decide emulalo, substituíndo as pedras por carrabouxos. Os carrabouxos, bugallos, ou bolas de cuco -así é coma lles chamaba eu, de neno- son unha reacción de defensa dalgunhas árbores, coma os carballos, fronte a certos insectos véspidos.
Así, Katsumoto, parte do seu ocio, empezouno a adicar a percorrer as carballeiras da contorna, ampliando cada vez máis o círculo, á procura do prezado obxecto. Mesmo á muller e aos fillos pareceulles ben. Polo menos saía con eles polo monte e xa non estaba tantas horas mergullado nas malditas historias xaponesas. Que errados estaban!
Cando xa conseguiu unha boa colección, o seguinte paso foi pintalos e decoralos. Ata aquí a cousa máis ou menos normal. A familia non podía sospeitar o que viría ao cabo dun tempo, non moi lonxano.
Un bo día, chegou do traballo dicindo que se cansara de atender á xente, que so lle ían con lerias, que estaba cheo, e que ía montar un posto de venda de bugallos. O desgusto da muller e dos fillos foi tremendo. Trataron de convencelo, pero todo foi en van.
Á semana seguinte, en torno á praza de Abastos de Lugo, puxo o seu posto. Como lle pasara a Suzeco, os seus produtos foron totalmente ignorados. E os poucos posibles clientes que se achegaron por alí, foi para mofarse del. Mais el seguiu erre que erre, e, claro, as consecuencias familiares, xa se pode un imaxinar, foron devastadoras, ruptura total da convivencia, tendo que abandonar a casa e pasar as noites durmindo no parque ou nun caixeiro dun banco.
Así continuou co posto, durante case un ano, ata que un día desapareceu e ninguén volveu saber nada máis del.
O outro día paseando pola Gran Vía de Vigo pareceume recoñecelo nun viandante. Dirixinme a el e pregunteille se era Katsumoto e, efectivamente, era el. Contoume que levaba tempo na cidade, mendigando e vivindo do que podía. Por certo, non perdera a afección ao manga. Agora ía por todas as bibliotecas da cidade para poder lelos. Xa os lera unha e mil veces, pero tanto lle daba. Pregunteille polos bugallos e díxome que aquelo fora unha loucura, que estaba arrepentido de facelo, pero que xa era tarde para volver atrás. Cinco minutos escasos foi a nosa conversa, enseguida se despediu e continuou pola avenida adiante, camiñando con dificultade.
*O venres 18, foi a primeira presentación do libro “Paseando canguros”. O acto tivo lugar no CPI de Castroverde. Acompañáronme Pili Ferreiro, concelleira de cultura e deportes, Ánxela Gracián, escritora e tradutora e Manuel Vázquez, escritor e autor do prólogo.
Este é un dos 131 relatos do citado libro.
