por Suso De Lameliña | Ago 13, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
FONTE DO TRABAO
Agardabamos a chegada do mestre, que desde Bolaño, cansado e esgotado pola subida do Bulleiro e a calor que xa comezaba apertar naqueles días de finais de primavera, para, segundo o víamos asomar pola Ferrería, correr cara a el e pedirlle ir beber á fonte do Trabao.
O Trabao estaba a uns trescentos metros. Era unha desculpa perfecta, ir botar uns grolos de auga fresca, para así perder media tarde de aulas. O mestre, amosando certa desconformidade, pero no fondo cedendo de bo grado, dábanos permiso: “Ide logo, pero vide pronto, que hoxe temos que dar a lección das cordilleiras de España”.
Marchabamos, sen présa, perdendo o tempo collendo bolboretas, tomando na man unha xoaniña para logo deixala voar, ou se cadraba un caracol, para cantarlle aquilo de: “caracol, col, col, saca tus cuernos al sol, que tu padre y tu madre ya los sacó”… Así ata chegar ao seu carón. Seis pasos de baixada e alí estaban os tres canos manando auga continuamente, nunca a lembro seca. Sempre bebíamos polo cano que quedaba á nosa esquerda segundo baixabamos; o do medio era o máis groso, pero atestado de mofo que lle colgaba coma se fose un fío de la ( dábanos moito noxo polo que non bebiamos por el); o terceiro apenas botaba auga.
Tras beber aquela fresca e gorentosa auga —aínda hoxe ao lembrar aquel pracenteiro líquido, que ao mesmo tempo nos servía para refrescarnos e quitarnos de enriba a suor, fáiseme a boca auga, nunca mellor dito— regresabamos coa mesma pachorra coa que ía case media hora viñeramos. Aló ía a lección de xeografía e o normal era pasar a algunha actividades das de formación do espírito ou conmemorativas; sempre había algo que conmemorar relativo a algún santo, algunha virxe, algún acontecemento ou exaltación patriótica…
Pero a fonte do Trabao non só era para zafarse das tarefas arduas das tardes calorosas. Todos os días e, máis dunha vez, era mester visitala para traer a sella chea de auga para beber ou algún caldeiro para lavar a louza e, por suposto, para encher o barreño e lavarnos.
Sen contar os momentos, que pasando por diante dela, baixaba botar un grolo. Coma aquel día que vindo da casa de Carreira, no barrio de Tarrío, cunha botella de leite na man, non sei coma fixen que caín de fociños escaleiras abaixo; aló fomos botella e máis eu, producíndome unha ferida, da que aínda conservo a lembranza en forma de corte no brazo esquerdo.
No libro “O silencio do orballo”, adícolle un poema a esta emblemática fonte da vila de Castroverde.
INFANCIA
A miña infancia é unha fonte
ao pé da casa do Coche,
unha fonte de tres canos
que lle chaman do Trabao.
A miña infancia é unha escola
que agora xa non existe,
unha escola, un vello mestre
que aló pola primavera
en tardes moi calorosas
beber auga do Trabao
nos deixaba de bo grado.
A miña infancia son tres canos,
un mestre que xa se foi,
un poema de Machado
recitado de memoria:
“Una tarde parda y fría
de invierno. Los colegiales
estudian. Monotonía
de lluvia tras los cristales”
por Suso De Lameliña | Jul 30, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
O PILOTO DE IBERIA
Antón de Abeledo é piloto de Iberia, ou polo menos é o que el di. A verdade que neste caso o hábito non fai o monxe, porque quen o vexa, non diría que se trata dun piloto. O seu xeito de vestir e a súas maneiras son máis ben as dun paisano calquera da vila.
— Antón ven tomar un viño, ho!
— Non podo, non podo, teño moita présa, dentro dun bocado marcho camín de Santiago que me sae o avión para París.
A Antón gústalle facer gala da súa profesión e de darse moita importancia. Comenta, que cando vai pilotando só atende as chamadas da súa nai, de aí que precise dun bo celular. Tamén nos di, que coma é o xefe da tripulación, pode fumar sen problema, algo que non lles consinte aos outros membros. Coas cabichas non hai problema, cando remata, abre a xanela e aló van, polo espacio adiante.
O de Abeledo, á parte de ser piloto é un home que entende de todo, desde criar porcos de ceba ata facer mobles de cociña. Dá gusto falar con el, problema que teñas, problema que che resolve.
Do que non entende moito é de móbiles. O outro día estaba eu nunha tenda da vila para arranxar uns duplicados de chaves que non saíran ben e apareceu todo anoxado cun móbil na man e rifando coa empregada:
—Vaia móbil me deches, compreino onte e xa non me funciona e bensabes que o necesito para as viaxes. Esta noite, por certo, marcho para Buenos Aires.
O móbil malamente podía funcionar, estaba apagado, comentoume a dona ao día seguinte.
Mentres dicía isto, observaba coma a rapaza pulía as chaves e claro, tivo que dar a súa opinión:
— Non o estás a facer ben, tes que darlle máis pola punta e entre os dentes. Dimo a min que fixen miles e miles delas. Antes de ser piloto traballei de cerralleiro.
Eu con isto, xa me quedei tranquilo, ben sabía que a cousa ía saír ben e así foi cando cheguei á casa a chave ía de marabilla; penso que mellor ca se fose nova.
E que onde hai entendidos…
Suso de Lameliña
por Suso De Lameliña | Jul 16, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
A DAMA E A OLIVEIRA
Adolfo de Engracia, un mariñeiro moi dado a lendas e historias de bruxas, trasnos, mouras… e do que xa falei outras veces, era unha auténtica enciclopedia neste mundo da mitoloxía celta. Debido ao seu oficio no mar, moitos dos seus contos, aínda que pasados pola peneira das nosas crenzas, tiñan unha grande influencia irlandesa, coma é a historia que a continuación vou contar.
Isto sucedeu hai máis de dez séculos nunha aldea do Courel. A muller dunha familia que traballaba para un grande señor de soga e coitelo, ficou preñada. Cando chegou a hora de parir, chamaron á parteira, que ao mesmo tempo era bruxa, para atendela no parto; unha fermosa nena foi o resultado, tal era a sua beleza que a bruxa quedou impresionada ao vela.
Colleuna nos seus brazos e despois de examinala detidamente dixo: “Esta muller terá unha moi longa, moi longa, vida. Non será inmortal, porque entón sería unha deusa, pero ha de durar centos e centos de anos”. E sacando da faltriqueira, unha pequena oliveira continuou a dicir: “Agora mesmo, que o teu marido plante esta oliveira, á entrada da casa. A túa filla vai vivir ata que esta árbore morra ou alguén a talle”. Xa se sabe que esta especie de árbore perenne son moi lonxevos. É normal que pasen de mil anos, incluso algúns poden chegar a durar tres mil.
A nena foi medrando e a súa beleza chamando a atención de todos os nobres da bisbarra. Así foi que casou co fillo do señor a quen servían os seus pais. Mais, este morreu e ela seguía xove e fermosa. O seguinte esposo foi o fillo dun fidalgo dunha aldea próxima a súa. Asi, casoiro tras casoiro ata ter sete maridos, todos eles de clase podente. E non precisamente matrimonios efémeros, a maioría pasaron dos trinta anos.
A dama, belida e aposta coma cando tiña dezaseis anos, xa pasaba dos douscentos e comezaba a resultar un problema para a igrexa, que non vía con bos ollos cunha muller durase tanto e sobre todo que casase tantas veces. Pero o caso é que a oliveira seguía cada vez máis galana e o que aínda lle agardaba se alguén non o remediaba, polo que había dama para tempo.
A única sabedora do motivo da súa lonxevidade era a propia interesada, xa que llo dixera moi en segredo a súa nai. Un día presentouse na súa casa, por aquel entón unha Casa Grande, próxima a Seoane, o señor bispo da diocese de Lugo, para falar con ela:
—Mira, isto non pode continuar así, a túa vida estase a converter nun auténtico escándalo de consecuencias imprevisibles. Non podes seguir vivindo por máis tempo. Non sei se es unha bruxa ou que, pero isto ten que rematar.
—Señor bispo, voulle ser sincera. A culpa non é miña. Eu non podo facer nada, nin sequera suicidarme. Tenme que matar alguén, pero dun xeito especial e ao mesmo tempo sinxelo, basta con tallar a oliveira que hai diante da casa onde nacín. E abofé, que o agradecería, pois xa estou cansa de vivir. O meu marido xa vai vello e está moi enfermo, pronto morrerá, e xa non desexo casar máis veces — respondeulle a fermosa dama.
Deixaron pasar unha semana e, unha tarde de finais de outubro, ante a presencia do señor bispo e todos os cregos da comarca, un afamado leñador botou a oliveira abaixo. Ao mesmo tempo na Casa Grande,unha fermosa xove de máis de douscentos anos, entregaba a alma a Deus.
Suso de Lameliña
por Suso De Lameliña | Jul 2, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
UNHA NOITE CON DARCY E FUNGIE
Era o segundo día de estancia en Dingle. Pola tarde saíra pola baía nunha ruta turística coa idea de observar a fauna mariña pero, sobre todo, coa ilusión de poder atoparse co golfiño Fungie, que sempre se amosaba cariñoso e amigable cos humanos . Aquela tarde non foi posible, non houbo maneira de avistalo; non era o normal, pero ás veces desaparecía por unhas horas e, precisamente, cadroulle ese día.
O golfiño Fungie aparecera a principios dos anos oitenta na pequena poboación do suroeste de Irlanda, Dingle (O Forte). Desde aquela a súa presenza fixo desta vila do condado de Kerry unha das maiores atraccións turísticas da Illa Esmeralda. Hai cousa de dous anos saíu en todos os medios de comunicación, non só irlandeses, a noticia da desaparición de Fungie; desde entón, e vai para máis de dous anos, non se volveu saber nada máis del.
Logo de regresar do paseo pola baía e de comer unhas ameixas á mariñeira e un bo rodaballo no Anchor Down, un dos mellores restaurantes de marisco e peixe da bisbarra e de facer tempo paseando polo porto e polas rúas da vila, dirixiuse ao pub onde xa estivera a noite anterior presenciando a actuación dun grupo de música tradicional que lle gustara moito.
Segundo entrou no local, xa a viu arrimada á barra e cunha pinta de Guinness na man. Desde ese intre soubo que algo especial ía ocorrer aquela noite, así que se dirixiu cara a onde estaba a muller loira e, poñéndose ao seu carón, pediu unha pinta. Agardou a que a compañeira de bebida rematase a mesma e cando esta se dispuña a saír, dirixiulle a palabra, convidándoa a outra cervexa. Aceptou cun sorriso amplo, e, a partir de entón, pinta tras pinta, estiveron toda a noite falando de Fungie, dos mariñeiros de Muros e das cancións de The Pogues, The Cramberries e de Van Morrisson. Aquela noite a actuación en vivo pasoulle desapercibida.
Cando o pub pechou, acompañou a Darcy (Escura), era o nome da moza, a un dos últimos locais en pechar e alí tomaron a arrancadeira, para logo dirixirse ao porto e facerlle unha visita ao famoso golfiño, que alí se atopa a xeito de escultura . Ao darlle unha caricia notou coma o cetáceo comezaba a moverse e a facer cabriolas; deixara de ser de chumbo para mudar en ser vivo. Foi entón cando Darcy propuxo montar nel e dar unha volta polo océano. Iso fixeron, ou polo menos cre que así foi, para despois de navegar sobre os seu lombo durante case unha hora regresar ao peirao. Logo xa non se lembra de máis nada.
A mañá seguinte espertou na cama do seu hotel, preto xa do mediodía e , ao erguerse, para non ir parar ao chan do mareo que lle deu, tivo de novo que deitarse e estar un par de horas máis ata que se empezou a atopar mellor. Unha vez máis ou menos reposto e despois de pegarse unha boa ducha, ao regresar ao leito viu unha nota enriba da mesa de noite, tomouna nas mans e leu:
Mañá ás dez agárdote no John Benny´s. Deica entón.
Darcy
Ás dez estaba puntual no pub. Media hora despois, a moza loira non aparecía. Totalmente recuperado e xa coa segunda pinta empezada, por fin, ve coma entra e se coloca no outro extremo da barra. Coa xarra na man diríxese cara a ela e saúdaa. Ao ver que non lle prestaba atención, vai e saca a nota do bolso e poñéndollo diante dos ollos dille: “Eu só fago o que me mandaches, Darcy”. Entón ela botando unha gargallada que se escoitou en todo o local, colleu o papel e pedindo un bolígrafo ao camareiro escribiu:
Hoxe non podo acudir. A noite pasada foi moi agradable, pero faltou o mellor. Para outra vez, ten máis coidado coa bebida.
De parte de Darcy
Rematado o escrito entregoulle a nota e de novo botando outra gargallada continuou dicíndolle:
—Eu son a súa irmá xemelga e ordenoume, se é que te vía, que che comentara o que veño de escribir.
E despedíndose del cun aceno, colleu e marchou para o escenario, onde a agardaban os compañeiros de grupo, para iniciar a actuación da noite.
Rematou de tomar a pinta e unha insoportable dor de cabeza foise apoderando del, polo que decidiu que esa noite non era a máis axeitada para seguir de cervexas. Colleu, profundamente abatido, e encamiñouse cara ao hotel
por Suso De Lameliña | Jun 17, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
TODA UNHA VIDA NUNS SEGUNDOS
Ao final descargou e menos mal, pensou Roberto, mentres se erguía da cama onde levaba media tarde tumbado e sen folgos, resistindo a base de auga traída da fonte de Castelo. As elevadas temperaturas, próximas aos 35º, e a humidade relativa do aire por riba do 80% -falou a señorita, malo, díxose. A señorita era a voz do higrómetro, que viña de dicir: “ la humedad relativa del aire ha sobrepasado los límites recomendados”, fixeran do día unha xornada insoportable, e máximo para el, que tiña un principio de EPOC; os excesos pasados, preto de dous paquetes de Ducados ao día, pasaban factura.
Pero por fin refrescaba algo e era o momento, agora que o día comezaba a declinar, de dar a volta diaria, recomendada pola doutora Sabela: uns dous quilómetros circulares bordeando a vila. Así que, despois de pasar polo baño e levar auga da billa á cara, que máis ca estarricalo o que lle fixo foi engruñalo aínda un pouco máis, do quente que saía, botouse ao camiño.
Os paxariños, agora cantaban alegremente, mesturándose os seus cantos, que tan ben coñecía. Gorrións, paporroibos, merlos, mesmo algún xílgaro amenizaban o paseo, ao que se sumaba o monótono son dos cantareiros grilos agochados nas silveiras. Aínda ben non levaba cen metros, comezou a sentir unha forte opresión no peito, e iso que agora tocaba baixar. Pode que teña que chamar ao fillo, non sei se serei quen de rematar o percorrido, pensou, e mentres dicía isto, levou a man dereita ao bolso do pantalón por ver se tiña o móbil. Alí estaba o vello aparello, de máis de dez anos, que só utilizaba para facer chamadas. Eu desas trapalladas de Internet, guasaps, feisbu, non quero saber nada, son inventos do demo, opinaba.
A duras penas conseguiu chegar ao Polígono Industrial e alí, nun banco, sentou a descansar. Ao intre veulle á mente a súa aldea, na que agora xa só quedaba o Federico e a Josefa, pero que cando el era neno e mozo, estaban habitadas todas as casas, unha ducia delas con preto de cen veciños. El e Manuela, a muller, viñeran había uns quince anos, despois de xubilarse, para a vila, á casa do fillo. O ano pasado por estas datas morrera Nola, así a chamaba; un día sentiuse mal e en menos dunha semana, alá se foi. Custoulle tempo superalo e aínda hoxe non levaba ben a súa morte.
Coma nun filme, empezou a pasar a súa infancia por diante dos seus ollos: el cos seus pais axudando na sega, na malla (era unha das tarefas que máis lle gustaban, xuntábase toda a vila, era coma unha festa), nas patacas, alindando as vacas, na souta, na matanza… A escola e aquel mestre, do que prefire esquecer o nome, que o único que lles daba eran paus por calquera motivo, obrigándoos a rezar, a cantar “El Cara al Sol” ou “Prietas las filas” e a beber aquel leite en po, que non había quen o tragase. Despois viñera outro mestre, D. Anselmo; ese si era bo. Rara vez lles tocaba, tiña que ser por un motivo moi grave. Rezaban o mínimo, coma por compromiso, e contadas veces cantaban himnos patriotas, agás que viñese o inspector. Para cando había visita de Inspección, tíñaos ben adestrados para contestarlle o que o funcionario quería escoitar. A D. Anselmo o único que lle preocupaba era que aprendesen a ler e escribir, facer ben as contas e os problemas e que pensasen por eles. Todo o que sabía era grazas a este mestre, a quen lle estaba moi agradecido, ao igual que os seus compañeiros.
Roberto cada vez se atopaba peor, comezou a sentir unha dor na perna esquerda, pero non lle deu importancia, e seguiu enfrascado nas súas lembranzas. Agora víase a carón do río a onde ía, na compaña dos amigos nunha tarde calorosa de agosto: os saltóns brincando polo prado, os cabaliños do demo zumbando augas abaixo, o canto das lavandeiras… Que ben o tiñan pasado! E, de pronto, viuse mozo, de merenda na romaría do Carme (cando se lle declarou a Manuela), o día da voda, a noite en que naceu a súa filla sen axuda de ninguén (cando chegou a comadroa, preto das catro da mañá, xa nacera Elena), o nacemento do seu fillo Nicolás, co que agora vivía… A dor da perna, de súpeto, pasou ao brazo, unha dor insoportable. Quixo berrar para pedir axuda pero non puido, acabou por caer do banco no chan. Todo o que viña de lembrar e outros momentos da súa vida volveron pasar pola súa mente, apenas uns segundos, e ficou completamente ríxido, cos ollos abertos coma mirando ao infinito.
Alí estivo, uns quince minutos, ata que chegou por alí Petra e o seu neto e atopárono. Un infarto acabara coa súa vida, un ano e dous días após a morte de Nola.
Suso de Lameliña
por Suso De Lameliña | May 28, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
TRES MICRORELATOS DE AMOR E UN POEMA DE DESAMOR
UN DÍA DE PRAIA
Notei coma algo impactaba contra min. Erguín a vista do libro que estaba lendo, ao acubillo do tornasol, e vin achegarse correndo unha nena. Unha pelota coa figura do Pato Donald estaba ao meu pé. Mentres se agachaba , ollando cara a min, dixo:
－Pedón, zeñó.
Nos seus ollos vin a túa mirada. Calei a boca e continuei lendo:
“－En todos nosotros hay una parte que desea morir －dije－, una pequeña caldera de autodestrucción que está siempre hirviendo bajo la superficie…”*
*Fragmto de “Leviatán” -Paul Auster.
PARADA DE BUS
O reloxo do Concello dá as seis. Fóra o calor é abafante. Tumbado na cama penso en ti. Coñecérate na parada de bus, xusto o día anterior a decretarse o confinamento. Apenas intercambiamos un par de palabras, suficientes. Tiven o presentimento de que pronto volveriamos vernos. A pandemia non o permitiu, non volvín verte.
O reloxo do Concello dá a media. Sigo a pensar en ti.
AMOR PLATÓNICO
Eras a nena que máis me gustaba. Ameite con enigmáticas verbas que só eu coñecía, ata enchoupar o corpo co resío dos teus beixos fantasiados.
En poemas de verdes brétemas enarborei o estandarte dos meus soños. Agora érgoo ao vento por ver se atopo a apócema do teu sexo.
ARITMÉTICA DO DESAMOR
aritmética do desamor
orfo de ti
enumero caricias esquecidas
amargores revividos
sumas e restas combinadas
de afectos e desaires
algoritmos dun tempo
de cereixas confeitadas
e fiúnchos que arrecenden
