Todos os anos, pasados xa uns días do San Froilán, por iso de fuxir da barafunda, Dositeo e mais eu citámonos nun restaurante de A Milagrosa para comer o polbo e de paso relembrar tempos pasados.
Dositeo, un home xa rondando os oitenta, que na súa época foi tratante de gando, despois de ser albeite ( entenderase máis adiante esta mudanza), é un home moi falangueiro e co que presta estar de parola. Sempre ha saír da súa boca algunha anécdota ou historia, a maioría das veces algo novo; non é dos que ten unha ducia de contos e os repite unha e outra vez.
Pero Dositeo ata os trinta anos foi un home totalmente diferente, nada tiña que ver co que é hoxe. Ía tempo que non falabamos do seu pasado, pero o mércores desta semana (poida que pola proximidade de Todos os Santos), mentres estabamos meténdolle o dente a un exquisito polbo, veu a colación a súa etapa de mozo.
Dositeo, coma xa dixen, antes de ser tratante foi menciñeiro. Xa de pequeno, era fillo de labregos, amosou uns dotes especiais cos animais. Conta que cando tiña oito anos enfermoulle un gatiño a quen lle tiña moito agarimo. Ninguén daba nada por el, ata que colléndoo no colo e despois de facerlle uns masaxes, o gato deu un chimpo e empezou a rebrincar pola aira adiante. Logo virían outras curacións, e dos animais pasaría ás persoas, ata ser o curandeiro máis famoso da bisbarra.
Patricio de Ermida, un mozo da súa idade, tratante de gando, e mais el, eran inseparables. Axudábanse nos traballos do día a día e por suposto cando tocaba xolda, alí estaban os dous. Mesmo ía para dous anos que casaran na mesma data e con dúas irmás, veciñas da aldea do lado, polo que, á parte de amigos, eran cuñados.
Un serán, Patricio, ao chegar da feira de Meira, comezou atoparse mal. Chamaron o médico e cando este chegou, atopouse con un home tumbado na cama que apenas tiña pulso e totalmente inconsciente. Despois de auscultalo, díxolles que non había nada que facerlle, que estaba morrendo, por unha doenza cardíaca e que o mellor que podían facer era chamar o crego. Nisto que se lembraron do cuñado e aló foron con el, que chegou ao mesmo tempo ca Don Eduardo, o párroco. Déixeme un momentiño, díxolle Dositeo, a ver se podo arranxar eu a doenza. Tempo terá vostede para despedilo deste mundo.
Dositeo entrou todo apresurado e ao cabo de media hora saíu abrazado ao seu amigo, e case berrando da ledicia que traía, amosoulles a Patricio, afirmando que estaba coma novo, coma se fose outro home. E nunca mellor dito, Patricio era outro; tamén, desde ese momento, Dositeo era outro.
Desde as primeiras palabras que dixo Dositeo, os presentes déronse conta de que pasaba algo raro, non parecía o mesmo. Cousa que se confirmou cando fixo o mesmo Patricio, que xa totalmente restablecido, empezou a falar coma se fose o seu cuñado e amigo. Resulta que para salvalo, tiveran que intercambiar o espírito.
—Imos ver, Dositeo. Pero que foi o que realmente pasou aquela noite? —pregunteille cando xa estabamos na sobremesa.
—O que sempre dixen. Alguén lle botou o mal de ollo na feira de Meira e a súa alma xa non servía para estar no seu corpo. Ou se ía ao máis alá ou buscaba outro acubillo nestes lares.
E deste xeito foi coma Patricio pasou ser o albeite máis cotizado da zona, ata que hai cousa de dez anos, desta si, deulle un infarto e marchou para o outro mundo. Dositeo, desde aquela empezou ir de feira en feira, ata que se xubilou, tratando, principalmente, con gado vacún.
—E non volviches a sandar ningunha vaca máis? —inquirinlle.
—Cama cho conto, meu amigo, nin se me pasou pola cabeza tentalo. Sería de loucos. Eu coma xa sabes o que me ía era andar de feira en feira —respondeu cun pícaro sorriso.
O FIOT fecha a súa 31ª edición con todas as entradas esgotadas para as últimas funcións do Programa de Sala
‘La voluntad de creer’, de Pablo Messiez; ‘Silencio’, de Juan Mayorga; e ‘Recortes, caneos e otras formas de driblar’, dirixida por Tito Asorey e cuxa función será inclusiva, pechan a última fin de semana de programación do Festival Internacional Outono de Teatro de Carballo
A actriz Blanca Portillo recollerá o domingo 30, ao finalizar a función de ‘Silencio’, o Premio do Público do FIOT 2015 por ‘El testamento de María’
Aínda quedan entradas dispoñibles para asistir á estrea en Galicia de ‘Mundo para lelos’, monólogo do humorista vasco Óscar Terol, creador de programas como ‘Vaya semanita’ da ETB; ou para as últimas funcións do Certame Metro Cadrado, que terán lugar no despacho do alcalde e na sala de xuntanzas dunha empresa local
O Salón social do Pazo da Cultura acollerá tamén o sábado, a partir das 13.15 horas, a derradeira sesión da primeira tempada do Escola do espectador nas ondas, aberta ao público, e na que a xornalista Paloma Cortina conversará con Pablo Messiez e o elenco de ‘La voluntad de creer’, o último éxito da nova tempada escénica madrileña
O Festival Internacional Outono de Teatro de Carballo, o FIOT, bota o pano esta fin de semana con todas as entradas esgotadas para o seu Programa de Sala, que ofrecerá tres espectáculos das grandes voces das escenas galega e estatal: Juan Mayorga, Blanca Portillo, Pablo Messiez, Tito Asorey e Xosé A. Touriñán.
O sábado 29 acollerá representacións de catro montaxes, todas elas estreas galegas ou absolutas; ademais da derradeira sesión ao vivo da Escola do espectador nas ondas. O día comezará coas últimas funcións das pezas que participan no VI Certame de Micro-Escenas Metro Cadrado: ’Viaxar é un pracer’, de Assircópatas (Dani Blanco e Antón Coucheiro), unha comedia do absurdo que reflexiona sobre o noso papel coma turistas e que se poderá ver no despacho do alcalde; e ‘Actriz, chora’, a peza de Cacharela Teatro (Alba Nogueira e Irene Lorenzo) que critica, desde a comedia, os estereotipos e os desafíos do sector artístico, en especial das mulleres novas. Ambas obras contarán con catro pases (13.00, 13.30, 19.00 e 19.30 horas) e, coma sempre, recoméndase reservar previamente a praza en fiot.microteatroentrada@gmail.com.
Tamén pola mañá terá lugar a derradeira sesión da primeira tempada da Escola do espectador nas ondas, os encontros abertos ao público, con vermú e petiscos, para coñecer desde a proximidade as propotas escénicas do FIOT. A partir das 13.15 horas no Salón social do Pazo da Cultura, a xornalista Paloma Cortina (Dramedias, de RNE) manterá unha conversa co elenco de ‘La voluntad de creer’ e co seu director e creador, Pablo Messiez, quen participará vía telemática na gravación do podcast. A obra, unha coprodución do Teatro Español e Buxman Producciones, terá precisamente esa tarde (20.30) a súa estrea en Galicia.
‘La voluntad de creer’, escrita e dirixida por Pablo Messiez, indaga na relación entre vontade, fe e suxestión a partir da historia dunha familia, cuxo irmán menor sostén ser Xesús de Nazareth. A peza, que inicia a súa xira estatal en Carballo logo da súa estrea en Naves del Matadero do Teatro Español -converténdose no último gran éxito da tempada escénica madrileña-, inspírase na película ‘Ordet’, de Carl Theodor Dreyer, quen á vez adaptou a obra ‘La palabra’, de Kaj Munk. Xa en horario nocturno, a partir das 23.00 horas, o humorista Óscar Terol, creador de ‘Vaya semanita’ ou ‘Allá abajo’, presentará no Mercado municipal o seu último monólogo: ‘Mundo para lelos’, no que revelará ao público, desde a comedia, un gran tesouro: nin existe o listo integral, nin o intelixente a tempo completo, todas escondemos miserias e encrucillados sen resolver. As últimas entradas para o espectáculo do actor vasco están dispoñibles en www.ataquilla.com.
O domingo 30 terá lugar o regreso de Blanca Portillo a Carballo, logo da súa aclamada interpretación de ‘El testamento de María’ na edición de 2015, e que as asistentes do FIOT recoñeceron co Premio do Público 2015. Desta quenda a actriz volve coa aclamada ‘Silencio’, do recoñecido dramaturgo Juan Mayorga, a quen se lle outorgou estes días, precisamente, o Premio Princesa de Asturias; galardón que se suma aos Premio Nacional de Teatro e Literatura Dramática, ademais de diversos Max. ‘Silencio’ parte do discurso de ingreso de Mayorga na Real Academia Española, un texto que converteu en teatro e no que pon de manifesto o valor do tempo e do silencio. Unha vez remate a función, o director do FIOT, Alberto Sueiro, fará entrega do Premio do Público 2015 a Blanca Portillo.
Peche inclusivo con ‘Recortes, caneos e outras formas de driblar’
Finalmente, a última función do Programa de Sala deste 2022 será o 31 de outubro. Chegará da man de Tito Asorey, Xosé A. Touriñán e Ainé Producións, desta quenda en coprodución co Centro Dramático Galego. ‘Recortes, caneos e outras formas de driblar’, fará a primeira parada da súa xira en Carballo cunha función que porá o broche dourado á 31ª edición do FIOT. Precisamente esta última representación afondará nun dos retos principais deste ano do festival, como é a sustentabilidade e, particularmente, e inclusión e atención ás diversidades. Coa colaboración do CDG, o público asistente poderá gozar do espectáculo con audiodescrición. como xa aconteceu na función de ‘Pirolíticos’, e interpretación en lingua de signos, ao igual que nas pezas da Rúa dos Contos ‘Habito terra’ ou ‘Contando polos dedos’, que nesta ocasión será proxectada sobre os lateriais do escenario. Aquelas persoas con diversidade visual ou auditiva -ou portadoras de audífono- que queiran facer uso do servizo do dispositivo de lazo magnético ou coñecer o funcionamento do sistema, poden escribir un correo electrónico a fiot.carballo@gmail.com.
Son atravesado por un soño. En contorna hostil, éme negada a oportunidade. No subconsciente, mundo que treme en nós e nos abanea, traizoeiro. Golpea o soño no sono e amosa fenda ancheada. Fenda pola que foxe, non entra, a luz que teima en resistir, mais que na súa fuxida achega as sombras insinuadas dun camiño.
Acometen de cando en vez pesadelos que o remexen todo e que nos invitan a cambios de perspectiva. Que na súa fereza aniquilan partes de nós, parcelas que deben ser arrasadas.
Tralo impacto violento, quedan as miradas tremendo. E custa enfocar de novo a figura espida da esperanza.
Creo que debo confesar, antes de escribir sobre O que fica fóra, a miña debilidade por Manuel Rivas. El é un dos primeiros autores que comecei a ler en lingua galega. Linlle e léolle narrativa, ensaio, artigos de prensa, e, sobre todo, Poesía –se é que esta última non se filtra tamén no resto de xéneros cultivados polo escritor-. Devezo sempre, sempre, por escoitalo recitar. Aínda hoxe manteño nítida a imaxe do poeta nun dos seráns do pasado xullo, inaugurando o ciclo Versos na Barraca en Lugo, protexido pola nosa muralla, vixiado desde o ceo polos guindastres, mantendo desafiante a flor de toxo na man.
Acáelle ben o branco a esta obra que pouso e aloumiño entre as miñas mans. Quen logra resistir ao branco? Todo está coidado ao detalle na edición de Apiario: a encadernación, a textura e calidade do papel, a distribución entre os poemas imprentados e os manuscritos e, mesmo, a exclusión do paxinado. Este libro, coma o mar, non quere pecharse nin se pecha. Este libro “anda ás ceibas”, moi dentro de quen o le.
O libro respira. O libro é un ser vivo. Déixase acariñar mais non atrapar. Por veces semella un ser mariño –“a náufraga que camiña no mar con pés de la”-, deixándonos algo de salitre na boca. Outras, muda as branquias por pulmóns, “abrindo galerías no manuscrito da terra”, na procura dalgún faro que nos devolva a vista, nesta cegueira perpetua dos nosos días. Porén, a metamorfose non quere ceder e a vida amosa a súa capacidade de redución, case até a extinción, para dicirnos en clave de haiku, que “pobre, pobre/ é non ter/ escuridade ningunha”. Velaí un vagalume.
Premio Follas Novas deste 2022 nas categorías de Poesía e Libro mellor editado, O que fica fóra é, sen dúbida, o único que fica en pé, despois de tantasguerras, crises e pandemias. Imprescindíbel lectura –osíxeno- para as que abrazamos moitas das formas do exilio.
O FIOT despide esta fin de semana a súa 31ª edición coas voces de Juan Mayorga, Blanca Portillo, Patricia de Lorenzo, Pablo Messiez e Tito Asorey
As grandes figuras das escenas galega e estatal serán o ramo da última fin de semana de programación do Festival Internacional Outono de Teatro de Carballo
O FIOT ofrecerá o sábado 29 a estrea en Galicia do último éxito da tempada madrileña, ‘La voluntad de creer’, dirixida por Pablo Messiez, e do monólogo ‘Mundo para lelos’, do humorista vasco Óscar Terol; ademais doutras dúas estreas absolutas no marco do Certame Metro Cadrado: ‘Viaxar é un pracer’, de Assircópatas, e ‘Actriz, chora’, de Cacharela Teatro
O Salón social do Pazo da Cultura acollerá tamén o sábado, a partir das 13.15 horas, a derradeira sesión da primeira tempada do Escola do espectador nas ondas, na que a xornalista cultural Paloma Cortina (Dramedias) conversará con Pablo Messiez e o elenco de ‘La voluntad de creer’
O Festival Internacional Outono de Teatro de Carballo, o FIOT, despedirá esta fin de semana a súa 31ª edición por todo o alto. As grandes voces das escenas galega e estatal daranse cita en Carballo: Juan Mayorga, Blanca Portillo, Grupo Chévere e Patricia de Lorenzo, Pablo Messiez, Tito Asorey e Xosé A. Touriñán, os pratos fortes deste #FIOT31, terán un especial protagonismo estes días, nos que o público poderá gozar de ata tres espectáculos do Programa de Sala. O sábado 29 será a xornada central co certame ao acoller representacións de catro montaxes, todas elas estreas galegas ou absolutas; ademais da derradeira sesión ao vivo da Escola do espectador nas ondas.
A primeira das citas terá lugar o venres 28. A Xograresa de Outono 2019, Patricia de Lorenzo,presentará en Carballo -no marco co ciclo OTNI- a súa conferencia performativa ‘Pequenas mentiras para contar grandes verdades’, un traballo no que aborda, a partir do proceso de construción dos distintos papeis que interpretou co Grupo Chévere, como é a representación de personaxes que, na meirande parte das ocasións, actúan como subalternas e reproducen os imaxinarios do poder. De Lorenzo expón como o traballo de actriz pode ser, ás veces, un modelo de resistencia e testemuño real da xente anónima que nunca é protagonista.
Ao día seguinte será a quenda do máis recente éxito da tempada escénica madrileña: ‘La voluntad de creer’, unha coprodución de Buxman Producciones e do Teatro Español escrita e dirixida por Pablo Messiez. A obra iniciará este sábado 29 a súa xira estatal e a primeira parada será en Carballo, dando pé á celebración da estrea en Galicia desta montaxe, que indaga na relación entre vontade, fe e suxestión a partir da historia dunha familia, cuxo irmán menor sostén ser Xesús de Nazareth. A peza inspírase na película ‘Ordet’, de Carl Theodor Dreyer, quen á vez adaptou a obra ‘La palabra’, de Kaj Munk. A estrea galega de ‘La voluntad de creer’ terá lugar o sábado 29 no Auditorio do Pazo da Cultura contra ás 20.30 horas.
Outra das citas máis esperadas deste #FIOT31 chegará o domingo 30. Será o regreso de Blanca Portillo ás táboas do Pazo da Cultura logo da súa aclamada interpretación no 2015 de ‘El Testamento de María’, a coprodución do Centro Dramático Nacional, Festival Grec e Avance Producciones Artísticas, que resultou gañadora do Premio do Público do FIOT daquel ano. Desta quenda, a actriz volve coa aclamada ‘Silencio’, do recoñecido dramaturgo Juan Mayorga, un dos autores vivos máis representados e a quen se lle outorgou estes días, precisamente, o Premio Princesa de Asturias das Letras; galardón que se suma aos xa recibidos Premio Nacional de Teatro (2007), Premio Nacional de Literatura Dramática (2013), e numerosos Max como Mellor Autor ou Mellor Adaptación.
‘Silencio’ toma como referencia, precisamente, o discurso de ingreso de Mayorga na Real Academia Española, un texto que o dramaturgo converteu en teatro e no que pon de manifesto o valor do tempo e do silencio. Blanca Portillo é a responsable de levar á escena a peza, na que o autor tamén viaxa polos silencios teatrais que aínda soan na súa memoria e no seu corpo.
A última función do Programa de Sala deste 2022 será o 31 de outubro. Chegará, coma no 2019 (edición que se pechou con ‘Fariña’), da man de Tito Asorey, Xosé A. Touriñán e Ainé Producións, desta quenda en coprodución co Centro Dramático Galego. ‘Recortes, caneos e outras formas de driblar’, que parte dun texto do xornalista Nacho Carretero e que conta con dramaturxia de José L. Prieto, fará a primeira parada da súa xira en Carballo cunha función que porá o broche dourado á 31ª edición do FIOT.
Xornada de estreas e despedidas o sábado 29
Este mesmo sábado 29 o público do FIOT tamén poderá gozar coas dúas últimas montaxes do VI Certame de Micro-Escenas Metro Cadrado, a liña de programación que promove a creación de pezas escénicas experimentais en espazos non teatrais e singulares de Carballo. Ao igual que na fin de semana pasada, terán lugar dúas estreas absolutas: ‘Viaxar é un pracer’, de Assircópatas, unha comedia do absurdo que reflexiona sobre o noso papel coma turistas e que se poderá ver no despacho do alcalde; e ‘Actriz, chora’, a peza de Cacharela Teatro que critica, desde a comedia, os estereotipos e os desafíos do sector artístico, en especial das mulleres novas. Ambas obras contarán con catro pases (13.00, 13.30, 19.00 e 19.30 horas) e, coma sempre, recoméndase reservar previamente a praza en fiot.microteatroentrada@gmail.com.
De xeito paralelo, no salón social do Pazo da Cultura celebrarase a derradeira sesión da primeira tempada da Escola do espectador nas ondas, os encontros nos que artistas, xornalistas especializadas en artes escénicas e público comparten conversa e facilitan a comprensión e análise dos espectáculos que conforman a programación do festival. Desta quenda, a xornalista cultural de RTVE Paloma Cortina (Dramedias) manterá unha conversa aberta ao público co elenco de ‘La voluntad de creer’ e co seu director e creador, Pablo Messiez, quen participará vía telemática na gravación do podcast.
Xa pola noite o Mercado municipal acollerá a última función da XXIII edición do ciclo de narración oral Rúa dos Contos: será coa estrea en Galicia de ‘Mundo para lelos’, a última creación do humorista, actor e director vasco Óscar Terol, quen porá en evidencia un mundo que se asoma incomprensible para todas as persoas e do que sempre tentamos ocultar o noso “eu parvo”.
