por martinho | Oct 20, 2018 | Autores/as, Creación, Literaria, Xeral
ARTE POÉTICA
Olhar o rio feito de tempo e água,
E recordar que o tempo é outro rio,
Saber que nós nos perdemos como o rio
E também que os rostos passam como a água.
Sentir que é a vigília um outro sonho
Que sonha não sonhar e que é a morte
Que a nossa carne teme, é essa morte
De cada noite, que se chama sonho.
Fitar no dia ou ver no ano um símbolo
Dos dias do homem e dos seus anos,
Converter o ultraje desses anos
Numa música, um rumor e um símbolo.
Olhar na morte o sonho, no ocaso
Um triste ouro, assim é a poesia,
Que é pobre e imortal. A poesia
Regressa como torna a aurora e o ocaso.
Por vezes polas tardes, uma face
Espreita-nos do fundo dum espelho;
A arte deve ser como esse espelho
Que nos revela a nossa própria face.
Contam que Ulisses, farto de prodígios,
Chorou de amor ao avistar sua Ítaca
Humilde e verde. A arte é essa Ítaca
De verdor eterno, não de prodígios.
Também é como o rio interminável
Que passa e fica e é cristal de um mesmo
Heráclito volúvel, que é o mesmo
E é outro, como o rio interminável.
ARTE POÉTICA
Mirar el río hecho de tiempo y agua
y recordar que el tiempo es otro río,
saber que nos perdemos como el río
y que los rostros pasan como el agua.
Sentir que la vigilia es otro sueño
que sueña no soñar y que la muerte
que teme nuestra carne es esa muerte
de cada noche, que se llama sueño.
Ver en el día o en el año un símbolo
de los días del hombre y de sus años,
convertir el ultraje de los años
en una música, un rumor y un símbolo,
ver en la muerte el sueño, en el ocaso
un triste oro, tal es la poesía
que es inmortal y pobre. La poesía
vuelve como la aurora y el ocaso.
A veces en las tardes una cara
nos mira desde el fondo de un espejo;
el arte debe ser como ese espejo
que nos revela nuestra propia cara.
Cuentan que Ulises, harto de prodigios,
lloró de amor al divisar su Itaca
verde y humilde. El arte es esa Itaca
de verde eternidad, no de prodigios.
También es como el río interminable
que pasa y queda y es cristal de un mismo
Heráclito inconstante, que es el mismo
y es otro, como el río interminable.
De El Hacedor (1960)
De: “Obras Completas. 1941 – 1960”, Círculo de Lectores, Barcelona, 1992, página 440.
Foi confrontado o texto em espanhol com a edição das Obras Completas revista polo autor Emecé Editores, 1974, Buenos Aires, Argentina, página 845.
https://www.actualidadliteratura.com/wp-content/uploads/2008/07/Jorge-Luis-Borges.jpeg
por martinho | Oct 20, 2018 | Autores/as, Literaria, Novas, Xeral
A Asociación As San Lucas, o Colectivo Mondoñedo É.. e o Concello de Mondoñedo convidan á cidadanía ao:
Acto de entrega do PREMIO MONDOÑEDO10 2018 – TEATRO
Domingo, 21 de outubro, ás 12:30h.
Auditorio Pascual Veiga (Mondoñedo)
Entrada libre
Farase entrega dunha obra de arte orixinal de Xosé Vizoso e dun diploma, creado por José Pedro Gómez, a Vanesa Sotelo, autora da obra “Nome: Bonita”, recoñecida polo xurado do PREMIO MONDOÑEDO10 2018 – TEATRO como mellor obra de teatro galego da última década.
REPRESENTACIÓN TEATRAL
Durante o desenvolvemento deste acto, a compañía de teatro da Asociación Cultural Alexandre Bóveda (A Coruña) poñerá en escena dúas breves pezas teatrais baixo a dirección de Lino Braxe: “Na ponte de ferro”, de Rafael Dieste e “ Xan, o bo conspirador ”, de Álvaro Cunqueiro.
HOMENAX E A VEIGA
Aproveitamos para comunicar que ás 11:30h celebrarase no Cemiterio Vello (a carón do mausoleo de Pascual Veiga) un acto de irmandade entre a Asociación As San Lucas e a Fundación Eduardo Pondal, de Ponteceso, que rematará cunha Ofrenda Floral e a interpretación do Himno Galego.
Mondoñedo, 20 de outubro de 2018
por martinho | Oct 20, 2018 | Autores/as, Literaria, Novas, Xeral
HOMENAXE A ISIDRO NOVO
Sábado, 3 de novembro de 2018
ENTRADA LIBRE
Auditorio do Centro Cultural Vello Cárcere (Lugo)
SIMPOSIO ISIDRO NOVO
Auditorio do Centro Cultural Vello Cárcere (Lugo). Entrada libre
10.30-10:50h.- Intervención de J. Luis Calvo: Isidro Novo: retrato robot.
10:50h.-11:10h.- Intervención de X. Ramón Freixeiro Mato: Isidro Novo no ronsel das palabras fuxidías.
11:10h.-11:30h.- Intervención de Yago Rodríguez Yáñez: Unha achega intimista á narrativa de Isidro Novo.
11:30h.-11:50h.- Intervención de Marica Campo: A poesía de Isidro Novo.
11:50-12:15h.- Pausa café.
12:15-13:30h.- Alén da escrita. O outro Isidro.
Faladoiro coa participación de Cesáreo Sánchez Iglesias, Darío Xohán Cabana, Paco Martín e X. Henrique Rivadulla Corcón.
Presentan e moderan: Lois Pérez e Antonio Reigosa.
Descuberta placa-homenaxe
13:45h.- Descuberta da placa-homenaxe a Isidro Novo por parte da Asociación de Escritoræs en Lingua Galega (AELG) na que foi última morada de Isidro Novo, Rúa Bispo Aguirre, 10.
RECITAL POÉTICO-MUSICAL
Patio do Centro Cultural Vello Cárcere (Lugo). Entrada libre
17:30h.- Intervencións de Xoán Neira, David Otero, Xosé Lois García, Lois Diéguez, Toño Núñez, Alberte Momán, Xoán Xosé Fernández Abella, Martiño Maseda, José Blázquez, Joaquín Carballido, Mª Xosé Lamas, Xosé Miranda, María José Fernández, Paco Reija, Cesáreo Sánchez Iglesias e Luis Valle.
Música: Tundal, Minhotos e Pilocha.
Presentan: Lois Pérez e Antonio Reigosa.
EXPOSICIÓN: Tocar as mans de Isidro Novo
Durante a xornada e no mesmo espazo (patio central e celas do Vello Cárcere) poderá contemplarse unha exposición con libros, fotografías, ilustracións e outros obxectos vinculados ao labor creativo e vivencial de Isidro Novo.
Comisaria: Viki Rivadulla.
Isidro Novo
(Lugo, 5 de outubro de 1951 – 1 de febreiro de 2018)
Logo publicar dous libros temperáns en castelán (14 poemas e Despacios), Teaza de brétema, colección O Barco de Vapor, 1994, foi o seu primeiro libro individual en galego. Seguiríalle o wéstern Por unha presa de machacantes, o libro de relatos Carne de Can e o poemario Dende unha nada núa (Premio Eusebio Lorenzo Baleirón, 1996).
En 1999 sae á rúa Antollos de Eimarmena, de narrativa curta, e a seguir as novelas Súa de si, Rosa lenta e Un escuro rumor tralo silencio (Premio Risco de Literatura Fantástica no 2005 e Premio Arcebispo San Clemente, 2007). No mesmo ano 2007 ve a luz Esteiro de noites falecidas (Premio Concello de Carral, 2006) e en 2009 publícase a súa tradución ao galego da novela de Benito Vicetto Os fidalgos de Monforte: historia cabaleiresca do século XV. Tamén son obras súas o libro de relatos Cabalos do demo e outros invertebrados (2010), o de viaxes literarias O Courel de Novoneyra. Eidos de ollarollar (2010), así como a novela de terror Sinistra Deixa (2012).
En 2016 sae á rúa o libro Memorias do san Froilán en cuxa elaboración participan tamén os asistentes ao Obradoiro de Narración Oral patrocinado polo concello de Lugo. Neste ano 2017 ven a luz o poemario CO2 e a novela O tabú na traslenda.
En tempos fixo radio (programa “Gomorritas e novas criaturas” na pirata Radio Clavi), ademais de publicar dúas guías orientativas para libar viño artesanal na cidade de Lugo.
Durante o último decenio foi vogal por Lugo no Consello Directivo da AELG e colaborador moi activo da Sección de Literatura de Tradición Oral, participando activamente no proxecto Polafías (máis de 30 celebradas por todo país desde 2007), da posta en marcha das distincións Mestras e Mestras da Memoria, da revista oral do San Froilán, “Letra das Festas”, e na organización das Xornadas de Literatura Oral.
Tamén puxo en marcha o proxecto da AELG denominado “Palabras con memoria” co obxectivo de recuperar palabras, expresións e acepcións nosas en desuso que por diversas razóns non atoparon sitio nos dicionarios e, polo tanto, en severo perigo de extinción. Máis de mil trescentas entradas ou palabras recuperadas que se poden consultar libremente na web da asociación, amais de térense publicado en distintas épocas no xornal La Voz de Galicia e no semanario Sermos Galiza.
«A escrita de Isidro Novo é o paradigma da escrita non centralizada. Isto demostra que lonxe dos centros literarios de poder e decisión tamén respiran escritores auténticos, e non só, como diría Góngora, a “infame turba de nocturnas aves” que se dán ao cavernoso oficio de enlear palabras en cortos e escuros latexos.
Isidro Novo debe ser situado, porque o seu lugar é este, en Lugo, e na súa vizosa tradición literaria que arrinca co rei sabio, Alfonso X, e a súa “Cantiga 77”. En efecto, o lugués, na literatura, é unha fortuna e unha denominación de orixe que, sen trasnoitadas excelencias localistas, parva e inutilmente escurecedoras doutras denominacións, pode merecidamente competir con todas e cada unha delas.
Obxectivamente considerada, a escrita de Isidro Novo é un ser artístico-verbal nado, crecido e madurado nas terras de Lugo. Aparte das referencias a lugares, tempos, circunstancias –persoais ou non–, explicitadas ou mergulladas nos seus libros e artigos, e detectábeis neles en canto realidades asumidas e artelladas esteticamente, todas esas páxinas, agás unhas poucas, foron escritas en Lugo. Esto quere dicir que o recendo das pedras musgadas, a cor das rúas, das árbores, do mar e das súas xentes, está albiscado pola mirada dun escritor que sempre levou a Lugo na ollada, e que reflexionou sobre a súa terra á luz do seu ceu gris. E isto é así porque o eu poético quixo que ditas realidades latexasen na única atmosfera que el respiraba, e porque quixo que teñan a única cor que os seus ollos fitaron… E ten unha urxencia de reciprocidade cumprida: Lugo fixo seu a Isidro porque Isidro fixo súa a Lugo, dese persoal xeito que entraña o asimilala vitalmente e perpetuala, creativamente metamorfoseada, nunha escrita caracterizada pola singularidade e orixinalidade».
José Luis Calvo
Bibliografía (selección)
POESÍA
En castelán
14 Poemas. Lugo: La Voz de la Verdad, 1974.
Despacios. Lugo: Martínez Sarceda, 1980.
En galego
Dende unha nada núa. IX Premio de Poesía Eusebio Lorenzo Baleirón. Sada: Ediciós do Castro, Colección de Poesía Eusebio Lorenzo Baleirón, 1997.
Sonetos. Ilustracións de Surikou. Pontecandelas: Edicións do Estrume, col. Suido, 2000.
Esteiro de noites falecidas. IX Premio de Poesía Concello de Carral. A Coruña: Espiral Maior, col. Poesía, 2007.
CO₂. Santiago de Compostela: Edicións Positivas, col. Di-Versos, 2017.
NARRATIVA
Literatura infanto-xuvenil
Teaza de brétema. Finalista Premio O Barco de Vapor 1992. Vigo (Pontevedra): S.M. col. O Barco de Vapor, 1994, 108 pp.
Relato curto
Carne de can. Santiago de Compostela (A Coruña): Edicións Positivas, 1997.
Antollos da Eimarmena. Santiago de Compostela (A Coruña): Edicións Positivas, 1999.
Cabalos do demo e outros invertebrados. Ilustración Ánxela Pérez Meilán. A Coruña: Editorial Trifolium, col. Litterae, 2010.
Novela
Por unha presa de machacantes. Ilustracións de Quique Bordell. Santiago de Compostela (A Coruña): Edicións Positivas, 1996.
Súa de si. A Coruña: Biblos Clube de Lectura, col. Mandaio, 2003.
Rosa lenta. Finalista do Certame de Creación Literaria “Terra de Melide” 2004. Vigo (Pontevedra): Francka Editora, 2004.
Un escuro rumor tralo silencio. Premio Risco de Literatura Fantástica 2005. Santiago de Compostela (A Coruña): Sotelo Blanco, col. Medusa, 2005.
Sinistra deixa. Ilustración de Elerre. Noia (A Coruña): Editorial Toxosoutos, col. Nume, 2012.
O tabú na traslenda. Santiago de Compostela (A Coruña): Urco Editora, col. Alcaian, 2017.
OUTROS LIBROS
Autoría individual
Guía do bebercio lugués ou as rotas do viño artesanal,: A Taberna de Marcos, 1992 e 1995
O Courel de Novoneyra. Eidos de ollarollar. A Coruña: Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, col. Viaxes Literarias, 2010, 73 pp.
A estas obras deben engadirse traducións, textos de creación, limiares, e ducias de artigos publicados en xornais, revistas e volumes colectivos.
“Autobiografía”. En:
http://bvg.udc.es.
http://www.aelg.org.
*Imaxe do autor recollida do Centro de Documentación da AELG
por martinho | Oct 20, 2018 | Autores/as, Creación, Literaria, Xeral
A ADORMECIDA
para Lucien Fabre.
Que segredos no teu peito ardem, jovem amiga,
Alma por doce máscara aspirando uma flor?
De que vãos alimentos o teu ingénuo calor
Faz essa radiação, mulher adormecida?
Alentos, sonhos, silêncio, calma não vencida,
Tu triunfas, ó paz mais que o pranto mais potente,
Quando desse sono na onda grave plenamente
Conspira por cima o seio de tal inimiga.
Dorme, dourado monte de sombras e abandono.
Teu terríbel descanso é calcado de sono,
Ó cerva com longa languidez perto do laço,
Que apesar da alma ausente, ocupada nos desertos,
A tua forma ao ventre puro, o arroupa um braço,
Vela; Tua forma vela, e meus olhos abertos.
Paul Valéry, em “Charmes”. (1922)
LA DORMEUSE
À Lucien Fabre.
Quels secrets dans son cœur brûle ma jeune amie,
Âme par le doux masque aspirant une fleur ?
De quels vains aliments sa naïve chaleur
Fait ce rayonnement d’une femme endormie ?
Souffles, songes, silence, invincible accalmie,
Tu triomphes, ô paix plus puissante qu’un pleur,
Quand de ce plein sommeil l’onde grave et l’ampleur
Conspirent sur le sein d’une telle ennemie.
Dormeuse, amas doré d’ombres et d’abandons,
Ton repos redoutable est chargé de tels dons,
Ô biche avec langueur longue auprès d’une grappe,
Que malgré l’âme absente, occupée aux enfers,
Ta forme au ventre pur qu’un bras fluide drape,
Veille; ta forme veille, et mes yeux sont ouverts.
http://www.academie-francaise.fr/sites/academie-francaise.fr/files/styles/academie_immortal/public/valery.jpg?itok=SHZXObtv
