por Suso De Lameliña | Feb 11, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
TRAS OS PASOS DE GANIVET
Méprise moi, insulte moi: je serai aveugle e sourd.
Ángel Ganivet. Dirixido á súa amante Nasha
Estaba de exames de oposicións a mestre en Oviedo, días duros e desacougantes do verán do 79, que afortunadamente remataron con final feliz. Acababa de pasar a primeira proba e a piques de enfrontarme á específica, neste caso Ciencias Naturais e Matemáticas. Unha mañá de sábado, nun momento libre, iso si cos apuntas debaixo do brazo, entrei na afamada cafetería “La Paloma” e pedín o típico, un vermú, excelente onde os haxa, acompañado dunhas gambas, sempre sen perder de vista os apuntes, postos enriba da mesa. Os que sufriron oposicións entenderanme ben.
Ao cabo dun cacho, un cliente duns trinta anos, que se atopaba na mesa contigua, comezou a falarme. Tratábase de Eduardo Quirós, de Llanes, que estaba preparando un libro sobre Ángel Ganivet, o escritor español, precursor da xeración do 98, e que se suicidou, ao segundo intento, tirándose ás xélidas augas do río Dvina. Desde aquel día comezamos a quedar todas as tardes sobre as sete a tomar algo e a falar, principalmente de Ganivet, co que estaba obsesionado, dun xeito semellante a coma eu estaba cos meus exames. A min que me contase a vida e milagres do autor de “Cartas filandesas” servíame para esquecer por unhas horas os números e as células e, a el, valíalle de desafogo.
A súa idea era ir no inverno a Helsinki e Riga, tras os pasos de Ganivet , entre outros motivos, para interesarse pola curta pero intensa relación sentimental que o escritor mantivo coa xove viúva rusa e profesora de sueco, Masha. Marie Sophie Diakovsky, de esmerada educación, dominaba varios idiomas, tocaba o piano, escribía poemas e pezas teatrais. Ganivet compoñería para ela un cancioneiro en francés e español:
Mis caricias son fuertes y tan frágil
es tu cuerpo, que vivo con el miedo
de que hacerte feliz completamente
será hacerte morir entre mis brazos.
Rematei as oposicións con resultados satisfactorios e despedímonos, intercambiando enderezos, coa idea de volver vernos. Por un motivo ou por outro, agás algunha felicitación por Nadal, os primeiros anos non volvemos coincidir.
Pasados uns vinte anos e lendo no bar Asturias de A Veiga, “La Nueva España”, aparecía unha noticia que daba conta do posible suicidio do llanisco Eduardo Quirós no río Dvina, no mesmo centro de Riga. Busquei a necrolóxica e souben que tiña unha irmá, Elena. Tomei nota e a través da guía conseguín o seu número de teléfono. Púxenme en contacto con ela, expliqueille a miña relación co seu irmán e quedamos un día en Oviedo para vernos.
Foi entón cando souben o que sucedera. A relación entre os dous irmáns era moi estreita e grazas a iso Elena tiña moita información. Mesmo por dúas veces foino visitar, unha á capital finesa e outra a Riga.
Eduardo, coma el me contara, chegado o inverno marchou para Helsinki. Unha das primeiras cousas que fixo foi acudir a “Akateeminen Kirjakaupan”, libraría fundada en 1893, unha das xoias da capital finesa, non só polo número de volumes que contén, senón tamén polo edificio que a alberga, deseñado polo arquitecto, Alvar Aalto, que utilizou o mármore e o cobre coma elementos principais. Alí puido facerse con libros do autor traducidos ao finés, entre eles unha das primeiras edicións de “Cartas filandesas”. Ao terceiro día da súa chegada, falando cunha das libreiras, comentoulle que coñecía unha parente lonxana de Masha, que se quería lle daba o número de telefono. Viu o ceo aberto. Non agardou moito, á tarde seguinte estaba tomando unha cervexa Koff, nun bar da capital do Báltico, con Mirja, era así coma se chamaba.
Conta Elena que desde o primeiro momento ficou engaiolado con ela, que, segundo el, era cuspidiña a Masha. Era profesora de español nun instituto de Helsinki e tamén escribía versos; xa tiña publicado dous libros. Pronto namoraron e alí ficou Eduardo, grazas a que puido conseguir traballo de profesor, tamén de español, noutro instituto da capital. Ganivet ficou no esquecemento e o libro nunca chegou a ver a luz. Uns dezanove anos durou esta relación, que tristemente rematou co falecemento de Mirja, a causa dun cancro de peito.
Eduardo, desesperado, abandonou Helsinki e decidiu marchar coma fixera Ganivet a Riga e proseguir co proxecto que o levou a esas terras. Mais non foi quen, a súa saúde mental foi empeorando día a día ata rematar nas xélidas augas do Dvina, coma fixera o autor de “Idearium español”. Iso si, non tivo que intentalo dúas veces. No seu caso non sucedeu coma co seu compatriota, que, ao primeiro intento, foi auxiliado.
Elena conserva toda a documentación que foi confeccionando o seu irmán coa idea de publicala un día. De momento, que eu saiba, tal cousa non sucedeu.
Suso de Lameliña
por Suso De Lameliña | Ene 28, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
A MULLER DE PEDRA
Rosa do Muiñeiro, muller respectada e moi apreciada en toda esta bisbarra de Ferramulín, a quen con frecuencia a veciñanza acudía para pedirlle consellos ou ben curar algunha doenza, (era curandeira, tanto de animais coma de persoas), un día de mediados de agosto desapareceu da aldea sen deixar pegada algunha.
Foi pasando o verán e malia as cuadrillas que percorreron parte da serra do Courel na súa procura, non houbo maneira de dar cos seus ósos. Xa o tiñan medio esquecido cando Antón, o neno máis novo da casa do Roxo, andando á souta, deu, de súpeto, de fociños con ela. Foi tal o susto que papou que saíu de alí liscando coma se o perseguira o mesmo diaño. Chegou á casa todo fatigado e berrando: “ Topeime con Rosa, topeime con Rosa…”
Ao principio os pais non lle fixeron caso, pero insistiu tanto que acabaron por acudir ao lugar onde dicía estar a desaparecida e, efectivamente, alí se atopaba sentada á sombra dun castiñeiro centenario, pero mudada en pedra.
Pronto se correu a voz por toda a redonda e aquilo converteuse nunha auténtica peregrinación para observar in situ á famosa veciña do Courel, que se atopaba igual có día que desaparecera, iso si, en lugar de ósos e carne, pedra autóctona da bisbarra.
Durante varios días foi noticia nos principais diarios e medios de comunicación. Viñeron científicos de todo o mundo para estudar, o que era un caso único e insólito; ao longo da historia, nunca se dera cousa semellante. Formuláronse moitas hipóteses, que non vén ao caso citar, xa que ningunha delas chegou a confirmarse. Ao final, decidiuse deixar a Rosa no seu sitio. Polo seu labor ao longo da vida, ben merecía unha estatua, e alí a tiñan xa, sen necesidade de encargarlla a ningún mesteiral da pedra. Só era preciso poñer unha placa co seu nome e unha pequena dedicatoria. Iso foi o que fixeron: “ A Rosa, polo seu grande labor desenvolvido nesta comarca a prol dos máis necesitados”.
A Antón, cando non tiña nada que facer, gustáballe moito visitala e falar con ela, momentos que aproveitaba para contarlle as súas cuitas de neno. Pasado xa un tempo, un día, despois de saudala, e ante a súa sorpresa, Sara comezou a mover aqueles beizos de pedra e a falar. O susto que levou aínda foi maior có daquel día que a viu por primeira vez. Saíu correndo cara a súa casa para contarlle aos pais o que lle viña de suceder. Por suposto, non llo creron, pero insistiu tanto, que ao final foi o seu pai con el e unha vez diante da muller de pedra, esta empezou a falar.
Pronto souberon os veciños do acaecido e desde aquela, cando alguén tiña algún problema, acudía ao castiñeiro centenario a escoitar os consellos da sabia Rosa. Os veciños decidiron non contar a ninguén o que alí sucedía. Pero claro, xa se sabe, cando a cousa pasa de dous é difícil agochala; alguén se foi da lingua e acabou de novo por ser noticia en todos os medios de comunicación.
Xentes vidas de todas partes comezaron a acudir ao castiñeiro co propósito de sandar as doenzas físicas e psíquicas que padecían. Mais non sempre, Sara atendía as demandas, só a quen ela tivese a ben. Coma sucede en moitos casos similares, pronto se viu a oportunidade de sacar proveito económico da situación. O dono da cantina da aldea, que era moi espelido e dado aos negocios, falou co alcalde e propúxolle preparar aquilo decentemente, para atender dun xeito adecuado os visitantes e turistas que cada día que pasaba aumentaba en número. E así se fixo, comezando por unha pista alcatranada, e a construción dun cámping e un restaurante, que serían xestionados polo cantineiro. Aquilo acabou por converterse nun auténtico formigueiro de xentes vidas, mesmo máis aló dos Perineos. Comezaron a idearse novos proxectos, todo o mundo quería investir e ao concello chegaron numerosas solicitudes de futuros negocios.
Mais, enseguida se foi todo a pique, xa que Rosa, dun día para outro, deixou de falar e de dar consellos. Volveuse en pedra, que xa era, pero agora muda. A xente deixou de ir por alí e ao pouco tempo, cámping e restaurante, acabaron por pechar.
Hoxe só existen catro pedras daqueles tempos de bonanza, comestas polas silvas, sapagueiras e lagartos, mais Rosa segue igual, impoluta, coma o día que desapareceu. Conta Antón, agora xa un ancián, que seguiu acudindo sempre que tiña un momento libre á cita coa sabia para falar con ela; aínda é o día de hoxe que vai polo menos unha vez á semana. As xentes da bisbarra, din que desde que a viu por primeira vez, non volveu ser o Antón de antes. Desde entón téñeno por un pobre demente e de Rosa non queren nin oír falar.
Suso de Lameliña
por Suso De Lameliña | Ene 15, 2022 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
DE CANDO SE CONVERSABA
Aínda que hoxe nos pareza anacrónico e, mesmo disparatado, houbo un tempo en que a xente falaba entre si de xeito presencial. No autobús, na sala de consulta do médico, nos bares, nas tendas, no medio da rúa… Nas noites calorosas de verán, mesmo sentaban ás portas das casas contar historias, que na actualidade resultarían, cando menos, ridículas. Había parladoiros nos que en torno a unha mesa discutían de diferentes temas; parladoiros que eran retransmitidos a través da radio ou da televisión e que moitas veces remataban en auténticas leas.
Chamábanlle conversar, e, por aquel entón, era o xeito que tiñan para, coma se dicía, socializarse. O ruído que acompañaba a estes actos era tal que hoxe os nosos oídos serían incapaces de soportar, acostumados coma están ao silencio. Amais, que sentido ten nos días de hoxe manter este tipo de conversas, podendo comunicarnos a través das novas tecnoloxías? Para que están senón, WhatsApp, Instagram, Facebook, Twitter…?
Malia todo, sempre hai alguén que se empeña en volver a tempos pretéritos, e que sen ningunha consideración polos demais, se pon a falar en público coma se estivesemos na época dos nosos avós. Tal foi o caso que aconteceu a fin de semana pasada no metro de Madrid e do que fun testemuña. Estabamos todos tranquilos e en silencio, cada quen co seu móbil ou portátil e niso que entra unha parella de mozos, sentan ao meu lado e, sen ningún rubor, póñense a falar. As olladas que lles botamos deberían bastar para que calaran, mais non foi así. Non me quedou máis remedio que chamarlles a atención, que por favor calaran a boca que estaban molestando e a resposta foi seguir falando en voz máis alta. Ante esta actitude, unha pasaxeira deu parte a través do interfono do que estaba sucedendo. Na parada seguinte, unha parella de gardas de seguridade agardaba por eles. É que cada día que pasa se perde máis o respecto e a falta de educación.
Suso de Lameliña
por Suso De Lameliña | Dic 31, 2021 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
NOITES DE CAMINHA
A piques de rematar este segundo ano de pandemia, cheo de incerteza e malas novas, pode ser bo momento de viaxar no tempo á raia, xusto onde as augas do Coura se xuntan coas que de Irimia baixan. Falamos de Caminha e da foz do pai dos ríos, do Pinhal do Camarido, onde medra a fermosa camarinha do Atlántico, onde o Minho se entrega ás súas bravas augas, ante a presenza silenciosa do Forte da Ínsua e de A Guarda e Santa Trega, na outra beira.
Retrocedemos a un verán calquera de xa hai uns cantos anos, á casa da amiga Dina, moi coñecida na vila por pasar dun lado a outro da raia pequenas cantidades de produtos. Para elo, erguíase cedo e ,cargada de mercadoría e unha nota de encargos, saía á estrada, onde agardaba a que alguén a levase a Tui. En Tui, na tenda dunha amiga, deixaba os produtos encargados e regresaba con outros e outra nota de pedidos. Ao chegar, despois de levar a carne ou o chocolate (eran dos produtos máis solicitados) aos veciños que llos pediran e de xantar, saía polo centro da vila por ver se atopaba algún turista para facer o troco de pesetas por escudos. A señora Dina, filla dun matrimonio de Camposancos, que, por mor da guerra, os seus pais se viron na necesidade de pasar a esta beira do Minho. Unha gran muller que, grazas a estes pequenos “trapicheos”, foi sacando a familia adiante Na súa casa adoitabamos pasar parte do verán, ás veces en xullo e outras en agosto.
Tería moitas cousas que contar, pero hoxe do que vou falar eran das noites, noites calorosas de verán, nas que non apetecía deitarse ata ben pasada a medianoite. Rematada a cea, marchabamos para a Praza Conselheiro Silva, popularmente coñecida coma “O Largo”, o centro da vila, no medio da cal se atopa un fermoso “chafariz” (fonte), construído por João Lopes, O Velho. Afamado canteiro do Porto, ao que tamén se deben dúas populares fontes: unha na Praça da Rainha en Viana do Castelo e outra na Praza da Ferrería en Pontevedra. O seu fillo, João Lopes, O Filho, continuou coa tradición familiar, e a el débese, entre outros, o chafariz da Praça da República de Viana. Nesta mesma praza tamén se atopa a famosa Torre do Relogio, que outrora foi unha das portas da muralla da vila. E, por suposto, cafeterías, tendas, o club Caminhense…
Saïamos da casa, ben untadiños para protexernos dos mosquitos, xa que ao irse facendo noite chegaban da foz do Minho co ruín propósito de chuchar o sangue de turistas e veciños. Estes últimos para mofarse de nós, dicían que viñan da Galiza, e logo soltaban o famoso proverbio: ” De Espanha, nem bom vento, nem bom casamento”.
E alí, sentados nun banco ou tomando algo na terraza dunha cafetería, cando non, no Club Camiñense, agardabamos parolando cos amigos e amigas a que a calor fose dando paso á fresca. Mentres os fillos eran aínda pequenos, xogaban cos nenos e nenas da vila, a carón do chafariz ou polo medio das cafeterías á pelota ou ás agachadas.
Alí tiven a fortuna de coñecer as vidas e as historias de moitos caminhenses senlleiros, coma os casos de María, a pescantina, de Ze e as súas esaxeracións falando do que pescara, de Catarina e João, grandes expertos en cantares ao desafío (as nosas regueifas), de Manuel, relatando contos de sereas, meigas ou nenos lagartos… Pero, de entre todos, un dos máis afamados e co que máis trato tiven foi, Josė Maria Gavinho Pinto. Un home singular, que tiña alí mesmo no Largo unha tenda onde vendía de todo, entre outras cousas os seus libros de poemas, ben visibles no escaparate ao lado dunhas toallas, unhas potas ou unha caixa de ferramentas.
Gavinho, escribía poemas de loanza a Caminha e ás terras do Minho, tanto dun lado coma do outro. Era un gran conversador e botaba a maior parte do tempo fóra da tenda, a carón do chafariz ou paseando e charlando con veciños e forasteiros. Unha das súas conversas favoritas era Angola, onde estivera uns anos nun barco de cabotaxe, e, por suposto, de poesía, animándose ás veces a recitarnos algo. Era un grande amante da Galiza, da Galiza que non morre, aquí, no Minho, senón que chega ata o Mondego, como adoitaba dicir. Un dos seus grandes amigos de aló da foz era Neira Vilas, co que dicía ter moito trato. E así era, tempo despois lendo “Xentes e camiños”, libro do autor de “Memorias dun neno labrego” , atopei un capítulo adicado a quen el chamaba ” O poeta de Caminha”.
“Ondas de mar de Caminha” é o seu libro máis popular do que teño un exemplar adicado que gardo con moito cariño e do que aquí deixo unha mostra, para rematar este breve percorrido por estas fermosas e queridas terras.
RIO MINHO
Lá vai o rio sereno
Sempre a correr sem parar
Vem lá das terras de Lugo
Para se juntar ao mar.
Acordai, corações da minha terra,
Evitai destruir tanta beleza,
Preservemos con carinho
As águas do rio Minho,
A nosa mãe natureza.
Passarinhos da Galiza
Têm ninhos en Portugal
Os caminhos são os mesmos,
E a paisagem é igual.
Lá para os lados da barra,
Há uma beleza tamanha:
Onde o Minho se despede
De Portugal e de Espanha.
Suso de Lameliña
por martinho | Dic 17, 2021 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
BAR PARRA
BAR PARRA
O nome de “Bar Parra”, era, digamos o oficial, ou mellor dito, o que aparecía escrito, por riba da porta nun cacho de madeira de cor verde. Creo que a idea de chamarlle así saíu dun cliente:“Oes por que non lle pos Bar Parra? Sería o axeitado, pola parra que tes á entrada”. Dito e feito, mais non serviu de nada, todo o mundo o seguiu chamando coma antes de bautizalo, “O Pudriqueiro”, alcume do señor Eduardo, propietario do mesmo.
É de onde viña ese nome? Pois da aldea onde estivera de caseiro antes de chegar a Castroverde, Podriqueiro (aínda que a xente cambiaba o “o” polo “u” e dicía Pudriqueiro). Un lugar da parroquia de San Cibrao de Montecubeiro, a freguesía de máis aldeas de Galicia -trinta e sete- e unha das de maior extensión. Crese que Podriqueiro procede de podricos, que veñen ser as cañotas dos castiñeiros, polo que non tiña porque parecerlle mal. Pero a realidade era ben distinta, non lle gustaba nada que o chamaran así, e máis dunha vez ten pasado das palabras aos feitos con algún veciño, por mencionar o citado nome; o señor Eduardo era un home de malas pulgas.
O señor Eduardo, casado e sen fillos, zoqueiro el, veuse, xa non de moi novo, para Castroverde procedente do Podriqueiro e no barrio da Feira, comezou o seu oficio de taberneiro nun bar que abría os domingos que tocaba feirear ( cada dous, alternando con Meira). Mais ao pouco tempo mercou unha casiña no barrio do Codesal, preto do Cuartel da Garda Civil, na estrada de Rodinso e Frontoi, o famoso Bar Parra. Unha tasca que se fixo moi popular polo bo cociñar da súa dona, a señora Josefa, moi boa muller, natural de Romeán e que elaboraba uns pratos exquisitos, amais de cocer un pan e unhas empanadas, envexa da bisbarra. A parte diso, tiña un moi bo viño, que todos loaban, traído da Ribeira Sacra.
Moita xente ten pasado por alí, era o lugar apropiado para ir tomar uns chanqueiros ou papar unha boa merendola cos amigos. E claro, cando xa ían uns viños de máis, sempre había alguén presto a facer algunha trasnada co conseguinte enfado do dono. “Non se anoxe, señor Aduardo, non lles faga caso que son uns condenados” , tratábao de calmalo algún cliente. E o remedio era peor ca doenza e moi alporizado respondía: “Non é coná , que é coné”. E o que era peor, en lugar de Aduardo, chamarlle señor Pudriqueiro. Entón subía polas paredes e comezaba a murmurar polo baixo, para pronto esquecerse; no lle conviña anoxarse moito, xa que os que por alí pasaban eran moi bos clientes e deixaban os seus pesos. Cartos que non conseguía facendo zocas, por aquel entón pouca xente usaba xa ese tipo de calzado. Finos eran os gardas civís, clientes habituais, que para non ofendelo, e non chamalo polo alcume, dicíanlle: “Que hai, Montecubeiro”; cousa que si lle agradaba.
Entre as leas que chegaron a acadar máis popularidade estaban as que tiña con José Ramón, que se adicaba a teitar, pero que amais nas horas de asueto gustáballe mollar a palabra. Un día tiveron un forte enfrontamento e chegaron ás mans. Algún que presenciou os feitos, comentouno polo centro da vila. Logo á tardiña, un cliente no seu percorrido cotián, despois de pedir un viño, díxolle: “Oín que se learon dous “quicos”, aquí no Codesal. Sería verdade? Ti sabes algo?” Cousa que fixo acedar aínda máis do que estaba ao bo de O Pudriqueiro.
Noutra ocasión, por consello dos clientes, comprou un frigorífico con conxelador. Ata aquí todo normal, era moi necesario para chegado o verán poder tomar as bebidas frías, lle comentaran. Pois ben, que facía o bo do señor Eduardo? Cobrar unha peseta por cada cubiño de xeo; a fama de tacaño era ben coñecida máis aló da Fonsagrada.
Cando foi de comprar un televisor estaba moi contento co novo aparello. Mais para amolalo, sempre había alguén que lle comentaba: “ Ai ho, pero aquí as noticias chegan con atraso, vai boa que as escoitei eu na Rampla!”. A Rampla, é o centro da vila e “O Pudriqueiro”, atopábase nas aforas. Moita rabia lle daba, e sempre remataba por dicir : “Será porque estamos moi afastados do centro”. “Pois será”, respondíalle o cliente.
Coma dixen antes, a señora Josefa era moi boa cociñeira e facía unhas empanadas moi ricas. O señor Eduardo, que era daquela maneira, cando era de cocer, ía dar unha volta pola Rampla, entraba nun bar do centro e o primeiro que facía, era dicíalle ao oído ao dono coma se se tratara dun secreto de estado:”Hoxe cocemos”. Xa estaba armado o lío. O informante comezaba a divulgar a nova entre os seus clientes e ás oito da tarde O Bar Parra a tope. E claro co compromiso que iso supuña para a señora Josefa, non había empanada para todos.
Aínda hoxe se seguen a correr de boca en boca anécdotas pola vila e arredores do señor “Aduardo”, mesmo contadas por xente moza que non chegou a coñecelo en persoa. Sen lugar a dúbidas, o Bar Parra, marcou toda unha época nesta bisbarra entre a Terra Chá e A Montaña.
Suso de Lameliña
por Suso De Lameliña | Dic 3, 2021 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
A ROMARÍA DO CARME DE VILABADE
Das romarías do concello de Castroverde, a da Virxe do Carme, a un quilómetro de Vilabade, foi no seu tempo unha das de maior tradición e concorrencia de fieis e amantes do bo xantar e a esmorga. Actualmente perdeu parte do seu esplendor, e non só por mor da pandemia. O despoboamento do rural e o cambio de costumes da xente nova fixeron que ano tras ano fora perdendo pulo.
Nunha variante do Camiño Primitivo, despois de baixar de A Baqueriza, alto que delimita os concellos de Baleira e de Castroverde, álzase unha pequena ermida, construída a principios do século XVII por iniciativa da familia Montenegro- Páramo Osorio Ulloa; crese que sobre un antigo santuario vinculado ao hospital de Peregrinos de San Gabriel.
Trátase da ermida en honra á Virxe do Carme. Ermida que se atopa no medio dunha fermosa carballeira; coma diría o asturiano Xurde Morán, gran coñecedor do Camiño Primitivo, “en un paraje deliciosamente mágico y encantador, absolutamente de cuentos de hadas”. A carón dela encontramos a fonte do Romeiro, vinculada aos peregrinos, coma o seu nome indica. Fonte onde é preciso deterse e botar un bo grolo das súas frescas e cristalinas augas.
“Fuente y capilla, campo de romeros y carballos, aportan especial solaz y sosiego a la estampa. Difícil sustraerse a la tentación, con la excusa de pararse a descansar y beber agua, de dormir una apacible siesta o relajarnos releyendo nuestros mapas y guías”, volve dicirnos Xurde Morán, no seu espléndido blog adicado ao Camiño do rei Afonso II o Casto.
Todos os primeiros domingos do mes de agosto celébrase a citada romaría. Eu hai moitos anos que non acudo a ela, pero cando era neno, e logo xa máis mozo, non me perdía unha. O meu padriño, José, xunto co cura D. Manuel, foi un dos encargados de recuperar a tradición que estaba case esquecida, pasando a ser a romaría máis importante do noso concello e dos concellos limítrofes. Alí todos os anos acudían fieis e non tan fieis a pasar o día, enchendo a carballeira e prados contiguos, acotío tan silenciosos, de merendas e de xolda.
Un dos que nunca faltaba era “Epiteto”. Por este nome moitos/as non se darán conta de quen falo, pero se digo Paco Pestana, coido que non me será preciso dar máis explicacións. O alcume de Epiteto, vén de cando un día, ante unha pregunta do mestre, no canto de responder epíteto, respondeu epiteto, e xa lle quedou para sempre. Paco, despois de deixar a comuna de Negueira, veuse cun amigo vivir na vivenda da escola de Rodinso, moi preto da casa de Lameliña, de onde era o meu padriño José. Alí foi onde empezou a traballar cos toros dos carballos ou castiñeiros e a ter máis relación con José, “Padre escapulario”, que era así coma era coñecido na comarca, por portar un grande escapulario da Virxe ao pescozo durante os días de romaría ou cando se celebraba algunha misa na citada capela.
Dúas persoas totalmente diferentes. “Epiteto”, ateo radical e “Padre escapulario”, católico fervente, membro da Adoración nocturna na catedral de Lugo e de misa diaria. Algo que non impedía que tivesen unha boa relación e que todos os primeiros domingos de agosto coincidisen na carballeira do Carme, cada un co seu cometido. José preocupado polas misas e polas contas da confraría e saíndo a dar a súa prédica relixiosa ao palco dos gaiteiros e Paco de troula polo prado ou subíndose a un carballo para predicar o amor libre ou o primeira cousa que se lle viña á cabeza. Algo, si tiñan en común, o baile; cando os gaiteiros se poñían a tocar unha muiñeira ou unha xota, ou a orquestra Variedades de Viveiro, que nunca faltaba, alí estaban os dous dispostos a botar unha baila.
A capela do Carme, lugar de obrigada visita. Visita non sen antes facer unha parada en Vilabade e visitar a súa fermosa praza, con dous monumentos salientables: o pazo do S. XVII e a Igrexa de Santa María, coñecida como a catedral de Castroverde. Igrexa do S.XV, de estilo gótico, con elementos do barroco e neoclásico na fachada e unha soa nave abovedada. No interior destaca a imaxinería e altares do S.XVI. Actualmente está considerada Ben de Interese Cultural.
Suso de Lameliña
