Concerto de Faia no Teatro Principal de Santiago de Compostela Rocío Cibes 24/04/25
A cita, que comezará ás 20.30 h e que organiza a Vicerreitoría de Divulgación, Cultura e Deporte da Universidade da Coruña, será de acceso libre ata completar capacidade
A Coruña será a terceira cidade en descubrir en directo o novo traballo de FAIA que vén de ser nomeado finalista dos Premios Martín Códax 2025 na categoría de Música Tradicional
FAIA presentará ao vivo Alvela, o seu novo disco, este xoves, 22 de maio na Coruña. A partir das 20.30 horas, na Sala Cubo de Normal, o público terá a oportunidade de descubrir un traballo complexo e sutil nun directo acústico no que FAIA estará acompañada pola arpista bretoaBleuenn Le Friec. O concerto, con entrada libre ata completar capacidade, está organizado pola Vicerreitoría de Divulgación, Cultura e Deporte da Universidade da Coruña co gallo da celebración do Día das Letras Galegas 2025.
Alvela consta de dez temas que transitan pola experiencia da maternidade, a memoria do corpo e as violencias que o atravesan, mais tamén sobre a forza que reside no íntimo, no desexo e no pracer. FAIA revisita arrolos, romances e outras cantigas tradicionais acompañada unicamente por instrumentos de corda e gravacións de campo manipuladas, unha constrición creativa que lle confire a Alvela unha coherencia sónica e unha organicidade singular.
FAIA recala na Coruña logo de presentar Alvela en Santiago de Compostela e mais Lugo. O segundo álbum de FAIA é un traballo producido por Hevi (Malandrómeda, Fluzo) e que conta coas colaboracións de Bleuenn Le Friec, Antía Ameixeiras, Antía Muíño, De Vacas ou Suelen Estar Quartet. O concepto visual do álbum foi elaborado xunto con Melania Freire e as acuarelas e as animacións que acompañan as cancións son obra de Blanca Gracia. A poeta Antía Otero acompañou na conceptualización xeral e no seguimento do proceso do disco.
Sobre FAIA
FAIA Díaz Novo é cantante, creadora e historiadora da arte. Compaxina a súa carreira musical en solitario coa participación en grupos como De Vacas, o Coro Encaixe e o trío Nacho.Faia.Lar. No 2018 publicou o seu primeiro disco en solitario, Ao cabo leirín, unha autoedición en vinilo centrada no cancioneiro tradicional e reinterpretado en clave feminista e contemporánea. En abril presentou Alvela, o seu segundo traballo que é finalista dos Premios Martín Códax 2025 na categoría de Música Tradicional.
CONCERTO DE PRESENTACIÓN DE ‘ALVELA’ NA CORUÑA
22 de maio de 2025, ás 20.30 horas
Sala Cubo de Normal [Paseo de Ronda, 47 – A Coruña]
Somos Pandeireteiras aposta pola comunidade e pola creación colectiva como ferramentas fundamentais para garantir o futuro da transmisión da lingua galega e das falas
O Auditorio de Galicia acolleu este sábado 17, Día das Letras Galegas, a segunda xornada pública Somos Pandeireteiras, na que un cento de tocadoras puxeron sobre a mesa e debateron arredor do seu papel como transmisoras da lingua galega e das súas falas
A asociación de mulleres tocadoras Somos Pandeireteiras celebrou este sábado, Día das Letras Galegas, unha xornada pública de encontro e foliada na que un cento de mulleres tocadoras abordaron o seu papel como transmisoras da lingua galega e das falas e trazos dialectais de cada territorio. Sobre o escenario da sala Ángel Brage do Auditorio de Galicia, en Santiago de Compostela, as pandeireteiras, chegadas de distintos puntos do país, trataron en colectivo os retos comúns como tocadoras e integrantes de asociacións, e a cuestión de como enfocar, de cara ao futuro, a transmisión e o respecto pola cultura e a lingua.
A presidenta da asociación Somos Pandeireiteiras, Gisela Sanmartin, foi a responsable de dar a benvida á xornada cunha intervención na que comezou dando as grazas “a todas as mulleres pandeireteiras que mantiveron vivas as nosas falas; pois non temos unha soa, senón tantas como as aldeas e lugares que habitaron e seguen a habitar”. Neste sentido, salientou a presenza nesta xornada de Dina e Otilia, tocadoras de Chaín, así como das pandeireiteiras bergantiñás Carmen e Ermitas, que participaron na primeira edición de Somos Pandeireiteiras celebrada en Carballo no ano 2021. “Grazas a vós, e as que nos precederon, hoxe falamos galego”.
Deseguido, a vicepresidenta de Somos Pandeireteiras, Mercedes Peón, tomou a palabra para expoñer o marco e as cuestións que se tratarían ao longo da xornada. Partindo da afirmación de que as tocadoras foron e son transmisoras de lingua galega, o cento de participantes analizou e compartiu as problemáticas que atopan á hora da transmisión das coplas e especialmente das falas, as metodoloxías que se poden empregar, ferramentas para favorecer a transmisión e o papel da educación e da divulgación nas escolas e nos escenarios. “Hoxe xuntámonos porque queremos saber cales son as mellores prácticas e ferramentas para manter viva a creación colectiva. Queremos crear un marco de como poderiamos facer unha transmisión o máis didáctica e amorosa posible tanto coa lingua galega como con todas as falas”, expresou Peón.
A continuación, a xornalista Pilar García Rego moderou unha conversa coa xunta directiva de Somos Pandeireteiras (Gisela Sanmartín, Mercedes Peón, Ana Fernández e Mar da Bouzas), na que se abordaron os retos individuais e colectivos como tocadoras, e na que se expresou “a necesidade de tecer redes e comunidade”, así como co desexo de que “este subidón de ferreñas por mor do 17 de maio non oculte os preocupantes datos sobre o descenso de galegofalantes”.
As históricas tocadoras de Chaín Digna Pérez Pérez e Otilia Mouriño Álvarez foron as seguintes en conversar con Pilar García Rego sobre o seu sentir como pandeireiteiras, e salientar experienccias como tradición local das Festas das Casas, logo de botar unhas coplas que emocionaron ás asistentes da xornada.
O encontro, celebrado co apoio do Concello de Santiago co apoio de Compostela Cultura, continuou con catro mesas redondas moderadas por tocadoras lingüistas, filólogas ou educadoras (Icía Sanmartín, Lupe Blanco, Icía Varela e Maruxa Mascuñana) e nas que participaron as escritoras Lucía Aldao, Paula Carballeira, Ánxela Lema e Nuria Vil. Estas foron as responsables de pechar a xornada coas conclusións tomadas arredor dela e que se poderán ler, proximamente, nunha publicación; e dar paso, a unha gran foliada aberta á cidadanía, celebrada no interior do Auditorio de Galicia.
O acto terá lugar o vindeiro venres 23 de maio de 2025, ás 20:00 horas na Casa da Cultura de Vilalba, e contará coa presenza de escritoras do Colectivo Comadres das Letras. Presentará o evento Sabela Figueira, vicepresidenta do Iescha.
Falta apenas unha semana para que a compañía de teatro físico liderada por María Torres e Gonçalo Guerreiro presente ao gran público a súa última creación no Auditorio do Cine Alovi da localidade coruñesa
Con Alta Costura, unha peza de linguaxe xestual sobre a industria ‘fast fashion’, Elefante Elegante convida a reflexionar sobre o consumo de roupa actual
A compañía de teatro físico Elefante Elegante aborda o fenómeno da industria “fast fashion” coa súa última creación, Alta Costura. Esta nova peza dos creadores María Torres e Gonçalo Guerreiro terá a súa estrea absoluta en apenas unha semana, o sábado 24 de maio, ás 20.00h, no Auditorio do Cine Alovi das Pontes. A peza é unha obra de linguaxe xestual irónica e poética sobre a moda e a súa estreita relación co consumo.
A peza, baixo a dirección escénica de Gonçalo Guerreiro, está protagonizada por Sofía Espiñeira, Raquel Crespo, Pablo Sánchez e María Torres, a partir dun texto escrito por Tiago Alves Costa. As entradas para a estrea están xa dispoñibles en: https://aspontes.sacatuentrada.es/.
Previamente, o pasado mes de abril, o Edificio de Servizos Múltiples de O Burgo, en Culledero, acolleu a preestrea do espectáculo en funcións escolares acompañadas dun proceso de mediación xunto á compañía, que ofreceu coloquios posfunción onde se recolleron e intercambiaron opinións co alumnado, que tivo a oportunidade de acompañar de cerca todo o proceso creativo da peza. Durante este proceso, Elefante Elegante realizou unha residencia artística no Concello de Culleredo, coprodutor deAlta Costura, espectáculo que conta, tamén, coa colaboración do Concello das Pontes e cunha subvención da Axencia Galega das Industrias Culturais (Agadic) da Xunta de Galicia. Agora, do 18 ao 24 de maio, a compañía de teatro físico traballará nunha residencia técnica previa á estrea absoluta no mesmo Auditorio Cine Alovi das Pontes.
SOBRE O ESPECTÁCULO
Alta Costura é un espectáculo irónico e poético sobre a moda e a súa estreita relación co consumo, o recoñecemento social, a contaminación, a saúde e as condicións laborais. A peza dá unha especial importancia aos mecanismos de venda e á relación contemporánea que o gran público ten co acto de mercar e de tirar roupa. Trátase dunha creación de teatro de movemento que se detén detalladamente na industria “fast fashion”: a lóxica do mercado, as emocións vencelladas á necesidade de adquirir máis roupa e a rapidez con que os produtos son desvalorizados e se transforman en residuos altamente contaminantes.
Segundo datos recollidos en greenpeace.org, do libro La moda justa, de Marta Riezu (Anagrama, 2021) e do traballo divulgativo de Nicolas Olea, catedrático de Radioloxía e Medicina Física da Universidade de Granada, hoxe en día, consumimos un 60% máis de roupa que hai 10 anos. A roupa que se deposita para reciclar, a que se dona e a que se devolve, remata, na maior parte das veces, en praias e desertos convertidos en vertedoiros en África e América Latina. Unha camiseta require 2.700 litros de auga para súa produción, a mesma que un humano bebe en 2 anos e medio. Existen 3.500 produtos químicos rexistrados para a produción téxtil. Destes, 750 son altamente perigosos para a saúde.
A partir desta investigación, o traballo de Elefante Elegante aséntase nunha filosofía ecoloxista e defende os principios básicos de liberdade, igualdade e solidariedade, a partir dun xogo alegre no que a risa brota do sarcasmo, do impulso e da emoción do acto creativo relativo á realidade social e política na que hoxe vivimos. A compañía busca un teatro que non se acomode á psicoloxía nin ás ideas, senón que se converta nunha diversión brillante semellante ao cinema de Charles Chaplin ou Buster Keaton.
Alta Costura é unha creación de teatro visual que propón unha reflexión sobre as consecuencias tráxicas do fenómeno “fast fashion” a través dun espectáculo onde os performers, mediante a súa creatividade, usan o corpo como acróbatas e achéganse ás palabras como músicos que dominan o tempo, as pausas e o ritmo que esixe o feito de falar en escena. Elefante Elegante continúa a súa busca manifesta da estética con esta nova creación. A escenografía e o atrezzo teñen a dobre misión de articular o movemento físico e organizar o espazo escénico. As cores e as forman gañan protagonismo para potenciar a evocación simbólica da peza.
SOBRE A COMPAÑÍA
Elefante Elegante nace do desexo de desenvolver unha linguaxe plástica, poética e universal que non dependa exclusivamente do texto e que permita indagar sobre temáticas de carácter social e existencial. As súas creacións xorden do diálogo do teatro físico coa danza, a música e as artes visuais. Os espectáculos de Elefante Elegante están baseados na relación do corpo co espazo e reflicten unha rigorosa investigación de xestos, movementos e imaxes.
O xogo teatral baséase no traballo plástico dos intérpretes e na súa constante interacción cos elementos escenográficos. A narrativa das accións físicas varía entre a abstracción do movemento bailado e a construción da trama teatral. O corpo contén en si mesmo todos os segredos e revelacións dunha posta en escena que se fundamenta na organicidade do dispositivo escénico e na dinámica pictórica da organización do espazo sonoro e literario.
A compañía foi fundada por María Torres e Gonçalo Guerreiro no 2000 e residiu os primeiros anos en Bélxica, ata instalarse en Galicia no 2007. O grupo comezou como un proxecto experimental do que facían parte actrices e actores de diferentes países europeos. En escena, cada intérprete falaba a súa propia lingua. Ese foi o motor para iniciar a súa práctica arredor do xogo corporal. Actualmente, Elefante Elegante ten a súa sede no concello de Culleredo (A Coruña), onde é compañía residente. Os seus espectáculos foron recoñecidos con varios premios María Casares desde o ano 2013, sendo o máis recente o recibido en 2024 pola mellor dirección de movemento da obra Un hotel de primeira sobre o río, do Centro Dramático Galego.
Somos Pandeireteiras celebra este sábado, 17 de maio, o papel fundamental das tocadoras como transmisoras da lingua galega
O Auditorio de Galicia acollerá no Día das Letras Galegas, en horario de tarde, un encontro dirixido a todas as pandeireteiras do país que contará coa participación de recoñecidas autoras como Paula Carballeira, Lucía Aldao, Ánxela Lema, Nuria Vil e Pilar García Rego
A xornada, que contará con parladoiros e mesas redondas, pecharase cunha gran foliada aberta a toda a cidadanía, que terá lugar entre as 20:00 e as 22:00 horas
A asociación de mulleres tocadoras Somos Pandeireteiras celebrará este sábado 17 de maio, Día das Letras Galegas, a xornada pública As tocadoras como transmisoras da lingua galega. O encontro, que terá lugar no Auditorio de Galicia entre 16:00 e 20:00 horas, dará voz ás mulleres pandeireteiras para falar do seu papel fundamental á hora de transmitir e divulgar tanto as coplas como as falas propias e trazos dialectais de cada territorio. Ao peche dos parladoiros e mesas redondas, celebrarase unha gran foliada aberta a toda a cidadanía entre as 20:00 e as 22:00 horas.
A II Xornada Pública Somos Pandeireteiras, que conta co apoio do Concello de Santiago a través de Compostela Cultura, pretende crear un espazo de encontro e debate para dar voz ás tocadoras galegas para debater ao redor do seu rol esencial na transmisión da lingua e das falas das aldeas. A divulgación, a educación ou o posicionamento público sobre o idioma serán liñas que se traten nos parladoiros e mesas redondas dun encontro que, ademais de situar a lingua no centro, reflexionará en colectivo sobre como enfocar, de cara ao futuro, a transmisión e o respecto pola cultura e a lingua e falas desde a perspectiva de cada tocadora.
Á fin de dar conta do seu relato, para a creación dunha publicación, as pandeireteiras estarán acompañadas por autoras coñecidas das letras do país, como son Lucía Aldao -no lugar de Olga Novo-, Paula Carballeira, Ánxela Lema e Nuria Vil. Na xornada tamén estará presente a xornalista Pilar García Rego, quen abrirá o encontro conversando tanto coa xunta directiva de Somos Pandeireteiras (Gisela Sanmartín, Mercedes Peón, Ana Fernández e Mar da Bouzas) como coas coñecidas e históricas tocadoras de Chaín Digna Pérez Pérez e Otilia Mouriño Álvarez.
Após os parladoiros, será a quenda das mesas redondas, que estarán moderadas por tocadoras lingüistas, filólogas ou educadoras (Icía Sanmartín, Lupe Blanco, Icía Varela e Maruxa Mascuñana) á fin de poder afondar en diferentes temáticas ou problemáticas ao redor do galego e da súa transmisión contemporánea. Ao peche, ás 20:00 horas, terá lugar unha gran foliada de celebració. A intención da mesma non é outra que festexar, en comunidade, a vida e futuro da lingua galega. Nesta folía poderán participar todas as persoas que así o desexen, de calquera punto do país, xa que será unha festa para poñer en valor a cultura de Galicia.
SOMOS PANDEIRETEIRAS
Somos Pandeireteiras naceu no 2021 como un espazo de reflexión para as tocadoras de Galicia, o que deu pé á celebración, en Carballo, do primeiro encontro galego de pandeireteiras. Desta cita e do traballo que se desenvolveu posteriormente, xurdiu no 2023 da primeira asociación de mulleres tocadoras galegas -coa intención de abrir un espazo permanente de articulación entre elas, para a produción de narrativas colectivas propias e transmitindo o seu xeito de operar a través da sorodidade, para garantir o seu legado musical e oral- e unha publicación que derivou no libro homónimo editado por Xerais no 2024.
Co gallo da homenaxe ás cantareiras nas Letras Galegas de 2025, e da man do Concello de Santiago, Somos Pandeireteiras promove unha segunda xornada pública que se desenvolverá o 17 de maio en horario de tarde no Auditorio de Galicia coa intención de poñer de novo, no centro, o papel central das tocadoras como transmisoras da lingua e da cultura galega.
II XORNADA PÚBLICA SOMOS PANDEIRETEIRAS
Data: 17 de maio de 2025 Hora: 16:00h Lugar: Auditorio de Galicia. Santiago de Compostela. Acto: Encontro de tocadoras (inscrión previa en www.somospandeireteiras.gal) Participan: Ana Fernández, Ánxela Lema, Digna Pérez, Gisela Sanmartín, Icía Sanmartín, Icía Varela, Lucía Aldao, Lupe Blanco, Maruxa Mascuñana, Mercedes Peón, Nuria Vil, Otilia Mouriño, Paula Carballeira, Pilar García Rego.
Data: 17 de maio de 2025 Hora: 20:00h Lugar: Auditorio de Galicia. Santiago de Compostela. Acto: Foliada de celebración Somos Pandeireteiras aberta á cidadanía.
