OASIS. As lecturas de Beatriz Dourado

OASIS

Beatriz Dourado

Título do libro: Lo que hay

Autor: Sara Torres

Editorial: Penguin Random House

Ano de publicación: 2022

Comezo a ler esta novela tras as recomendacións dalgunhas amizades. Non coñeces a Sara Torres? Non –digo con certa vergoña infantil-. Leopausadamente mentres deixo atrás a miña casa para pasar uns días de descanso polo sur. Resulta curioso a sincronía que se produce entre a propia viaxe e a da narrativa, que tamén está marcada por idas e voltas a diferentes lugares. 

É fácil mergullarse en Lo que hay. Existe ese algo que nos permite conectar, desde un principio, cunha historia que recende, por veces, a poesía –así a todo, a autora posúe unha ampla traxectoria como poeta-.

Gústanme os libros que rompen ou disolven realidades cotiás con certa delicadeza, coma unha brisa imprevista que empurra unha copa e faina desaparecer en po cristalino. Este lógrao sen caer no xuízo gratuíto. Simple ou ousadamente cuestiona os moldes desde os que se asentan as nosas relacións, as condicións que establecemos nelas, abrindo, asemade, unha fenda que merece ser transitada. 

Eu diría que é un libro do corpo, que chega profundamente porque o sentimos na propia pel. Sentimos a dor da perda coma unha lousa nas costas, mais tamén o desexo inminente en forma de remuíño sobre o ventre espido.Pasamos, así, de estadios de baleiro a plenitude coa naturalidade que esixe un corpo afastado de convencionalismos. 

Lo que hay é, sen dúbida, un convite á vida, que non agarda, que está a suceder mentres pretendemos aferrarnos a un absurdo control de amores e emocións. Lede a Sara Torres, que nos di “la herida me avala, lo que doy es total”.

OASIS. As lecturas de Beatriz Dourado

OASIS

Beatriz Dourado

Título do libro: O único que queda é o amor

Autor: Agustín Fernández Paz

Editorial: XERAIS

Ano de publicación: 2008

Hai libros aos que unha debe volver, de vez en cando, porque seguen resoando no transcurso do tempo. Ese é o caso de O único que queda é o amor do estrañado Agustín Fernández Paz, cuxa cita inicial constitúe, xa de entrada, unha declaración de intencións para as románticas e románticos:

“E cando me decato de como imos pasar por este mundo sen deixar rastro despois de levar unhas vidas estúpidas, comprendo con rabia que na vida o único que queda é o amor”.

Orhan Pamuk

A obra está conformada por unha recompilación de historias moi diversas nas que o amor é a principal forza motora. Amores que nacen entre libros, amores que evoca a ausencia, amores non correspondidos, amores narrados por mascotas… Amores, ao fin e ao cabo, que prenden coma chamas nas lectoras e lectores desde o primeiro instante.

Malia ser este un dos grandes temas da literatura universal, coido que o libro, que foi publicado por primeira vez hai tres lustros, rompe coa uniformidade de moitas historias de amor, que perpetúan, aínda hoxe, o traxecto en sentido único dos sentimentos.

De lectura fácil e amena, O único que queda é o amor é un dos grandes imprescindíbeis das nosas letras. Motivo suficiente para mergullarse este verán nas súas páxinas, non si?

OASIS. As lecturas de Beatriz Dourado

OASIS

Beatriz Dourado

Título do libro: 15 voces da nova poesía galega

Autora: VVAA

Editorial: GADISA Retail SLU

Ano de publicación: 2021

Non sei se tocaba ou non unha antoloxía poética neste espazo, aínda que tampouco sigo unha orde fixa para falar dos libros. Porén, este chegou a minde casualidade, nunha das visitas á biblioteca. Pouco antes lera outra dasantoloxías poéticas máis recentes, Poesía galega novísima, publicada pola editorial Urutau, onde coinciden algunhas das voces que aquí atopamos. En calquera caso, a primeira impresión, unha portada na que aparecen case seguidas as palabras “poesía” e “GADIS”, descolocoume algo e iso xa foi motivo suficiente para espertar a miña curiosidade.

A introdución por parte da profesora María Xesús Nogueira desvélanos parte dese misterio, pois sitúanos na homenaxe á poeta Xela Arias, Letras Galegas 2021, defensora de levar a poesía a lugares pouco habituais. Debo recoñecer que me gusta a proposta e que me gustaría ver moita máis poesía pola rúa,polos parques, polos hospitais ou, incluso, polas autoestradas. Por que non? Mais o realmente revelador é o interior do libro. Poesía sublime que se filtra polos buratos dunha cesta da compra. Porque o feito de achegar a poesía a todos os públicos non debe restar nin un ápice da súa calidade.

Andrea Nunes, Tamara Andrés, Lúa Mosquetera, Gonzalo Hermo, Samuel L. París, Ismael Ramos, Quico, Helena Salgueiro, Xabier Xil, Rosalía Fernández Rial, Daniel Landesa, Celia Parra, Cristina V Miranda, Pompa & Boato e Alba Cid constitúen esta magnífica polifonía. Diversa na forma e no tema, mais impregnada de frescura e cotiandade. Así mergullámonos no amor- balea/ mentres se abren as espigas/ co recendo aínda do primeiro pracer/ brindando pola amizade/ escribindo postais desde cidades tristes/ lembrando o rito da casa cada quince de agosto/ asumindo a derrota en cada píxel da pantalla. Sen aforros/ sen reloxo/ perdidas nalgún lugar do atlas/ somos dor e somos pracer. Foi así como comezamos a parirnos…

Benvida sexa a poesía que, con furia nova, nos atrapa para sempre. Neste caso, deixarse vencer é a mellor das recompensas.

OASIS. As lecturas de Beatriz Dourado

OASIS

Beatriz Dourado

Título do libro: Os seres queridos

Autora: Berta Dávila

Editorial: Xerais

Ano de publicación: 2022

Acabei de ler Carrusel de Berta Dávila pouco antes do comezo da pandemia, desexando mergullarme en máis libros da autora. No transcurso destes anos raros, por un motivo ou por outro, ou quizais porque a vida, tristemente, non chega para tantas lecturas, detiven ese anhelo. Até hai unha semana. E compenseino, ou iso quixen crer, mercando a un tempo Os seres queridos e Un elefante na sala de estar. Hoxe quero centrarme no primeiro.

Nuns días seguramente recibirei, coma boa parte das mulleres que temos fillxs, algunha mensaxe edulcorada felicitándome por ser nai, igual que me poderían felicitar por ter os ollos castaños ou por durmir boca abaixo. Nalgúns casos, gardarei silencio, noutros, intentando non resultar moi arisca, direi que non teño nada que celebrar. Sentireime, novamente, unha rara avis. Ou, quizais desta volta, non tanto, xa que o pouso deste libro acompaña, dalgunha maneira, ás disidentes.

Gústame que as novelas teñan a ousadía de abrir fiestras sobre tabiques moi ben cimentados, que amosen as fendas por onde se filtra a luz. Os seres queridos faino. E faino sen grandes sobresaltos, sen exceso de épica, sen pretender unha gran trama, mais reclamando o dereito a contar desde o outro lado, nomeando o que se oculta, a través da voz da súa protagonista. A crianza, a separación, a vida en parella, o aborto, os vínculos familiares ou as amizades son algúns dos elementos sobre os que se constrúe un relato verosímil, valente e cargado de afectos.

“Nunca experimentei o amor maternal porque non quero o meu fillo polo feito de ser súa nai, senón por quen é el; porque non me pertence, pertence ao mundo; porque non o instrúo nin o dirixo, apenas o acompaño, como el me acompaña a min. Levoume moito tempo descubrir que o vínculo entre o neno e eu non era necesariamente un imán ou unha maxia, aínda que pareza ser así para outras nais e, en concreto, para a maioría das nais da ficción. A descuberta foi reveladora: se o vínculo non era hipnótico e instantáneo, daquela podía, igual que fixera con calquera das outras persoas que amaba, construír o amor maternal, coma quen constrúe un tecido de punto e lle dá forma á súa primeira bufanda”.

A faixa branca do libro pon en letras maiúsculas XXXVIII PREMIO XERAIS DE NOVELA. Unha vez que a quitas a elegancia do espido supera calquera recoñecemento máis que merecido.

OASIS. As lecturas de Beatriz Dourado

OASIS

Beatriz Dourado

Título do libro: O sentido do abraio

Autora: Rachel Carson

Tradutora: Patricia Buxán Outeiro

Editorial: Catro Ventos

Ano de publicación: 2018

Rachel Carson (1907-1964) é unha das tantas autoras, esquecidas ou non tratadas co rigor que merece á súa obra, á que unha ten a sensación de chegar tarde. Así a todo, cómpre agradecer que unha editorial coma Catro Ventos, baixo a magnífica tradución de Patricia Buxán Outeiro, nos achegue na nosa lingua este ensaio, que se publicou por primeira vez, de maneira póstuma, en 1965.

O sentido do abraio toma como contexto o condado de Lincoln do estado de Maine, na zona de Southport, onde a bióloga construíu a súa cabana, preto do mar, nunha especie de refuxio para observar a natureza e escribir.

A priori, poderiamos considerar que o libro vai dirixido a familias e crianzas, xa que a propia Carson, impulsora do ecoloxismo moderno, sérvese da experiencia de aprendizaxe que realizou co seu sobriño Roger, fomentando a percepción, a observación e o gozo pola contorna natural. Porén, ao meu xuízo, diría que ninguén está excluído desta lectura, xa que se hai algo que podemos cultivar durante toda a vida é, precisamente, a curiosidade que nos vai encamiñando cara o sentido do abraio. En palabras da autora:

“O mundo dun pequeno é fresco, novo, fermoso, está cheo de sorpresa e entusiasmo. É unha desgraza que, na maioría de nós, esa visión lúcida, ese instinto natural que temos polo que é fermoso e impresionante, se debilite ou mesmo se perda antes de chegarmos á idade adulta. Se tivese cuña coa fada que supostamente está encargada de abeizoar todas as crianzas, pediríalle que escollese de agasallo para cada unha delas un sentido do abraio tan indestrutible que lles durase toda a vida, como un antídoto infalible contra o aborrecemento e o desencanto que han vir cos anos, contra a preocupación estéril por cousas que son artificiais, contra a alienación das orixes da nosa fortaleza”.

Nestas páxinas, Rachel Carson pon o foco, moi acertadamente, na importancia de acompañar e manter unha relación entre iguais coas nenas e nenos, despoxada de prexuízos, sen termos medo a evidenciar a nosa ignorancia e deixando fluír de xeito espontáneo a conversa –e o silencio-. Sen dúbida, escoller a inocencia entre as infinitas artimañas deste mundo fainos algomellores.

Lean, pois, e non deixen de abraiarse e celebrar a natureza.

OASIS. As lecturas de Beatriz Dourado

OASIS

Beatriz Dourado

Título do libro: De catro a catro. Manuscrito orixinal

Autora: Manuel Antonio

Editorial: Alvarellos Editora

Ano de publicación: 2021

Eu que son de terra, que se me perdeu no mar? Coido que, talvez, un anaco de corazón. Calquera que ame esta terra está mirando para o mar de vez en cando, está lanzando preguntas a un horizonte.

Tras o triste acontecemento do naufraxio do “Vila de Pitanxo” en augas de Terranova decido acudir á poesía, á nosa poesía de mar –o sal sandando asferidas. Leo, así, poemas de Antonio García Teijeiro, Manuel Rivas ou Elvira Ribeiro e é como chorar sobre auga, conmoverse a sabendas que nada podemos mudar, abrazándonos a esta fraxilidade que nos define. Porén, o salto cronolóxico vén da man de Manuel Antonio. De súpeto, aparece coma un faro e volvo a De catro a catro. Desta vez fágoo nunha fermosísima edición, coidada até o detalle, de Alvarellos. 

Case un século despois da súa saída ao prelo, De catro a catro. Follas d’undiario d’abordo segue estando de plena actualidade. Mudaron as estradas, os ferrocarrís, mais o mar non tanto. Quizais porque el mellor que ninguén pode presumir de indomábel. E nas páxinas deste poemario, empapadas aínda envangarda, atopamos a soidade, o medo, a calma, a admiración que provoca este xigante. Até as notas que o autor deixa estratexicamente apartadas do poema amosan unhas imaxes potentísimas, que nos revelan que a poesía,cando realmente o é, perdura nos límites do tempo. Velaquí un exemplo:

O mar adentro é unha illa d’auga

rodeada de ceo por todas partes”.

Non veño a descubrir nada, a crítica xa salientou no seu día o valor da edición deste manuscrito. Tan só detéñome neste oasis, e convido a que se deteñan,para lembrar a figura de Manuel Antonio e a aqueles que perderon a vida no mar.