Sometidos non, de ningún xeito derrotados. Convencidos somos pola acollida do silencio. Negándose á capitulación, a fortaleza da escrita. O abrigo neste reduto de resistencia. Sermos aínda, no escenario ignorado polas olladas violentas. A carón do lume que non ameazan as présas. Nesta minoría necesaria, neste recanto apartado da rabia, que anhela terreos que lle acoutamos. Vixentes aquí, na raxeira do sorriso cómplice, que nos sostén ante a barbarie.
Por conseguinte, que hoxe teime o latexo en non someterse, en porfiar na utopía. Que insista a vida en contarse e descontarse, en diluírse plena, enfrontando días murchos, miradas exánimes. Rexeitando desde o alto os monstros que aganchan ávidos polos muros. Conspirando, malia todo, dan man da beleza, que traza en nós o esbozo dunha caricia salvadora. Dun aloumiño que agarda, se cadra na propia espiña.
Rosario, cansa da monotonía de todos os días e de ser sempre a escrava da casa, sobre a que recaían todas as tarefas domésticas, sen que ninguén llo agradecese, un día botouse andar polo mundo. Ben, polo mundo é un dicir, xa que non saíu da bisbarra dos Ancares, onde nacera ía para sesenta anos.
Unha tarde calorosa do mes de agosto fixo un atado coa roupa máis decente que tiña e emprendeu viaxe. E para tal efecto arrancou, sen comunicarllo a ninguén, co patinete da súa neta Lauriña. Que desgusto o da nena cando viu que lle faltaba un dos seus xoguetes preferidos!, máis ca cando soubo que a avoa tamén desaparecera. Como chegada a noite, Rosario non aparecía por ningures deron parte a Garda Civil. Pronto se soubo do seu paradeiro, ao ser vista por unha veciña da aldea próxima marchando tan campante e feliz enriba do aparello con rodas. Cando as autoridades se puxeron en contacto con ela, deixou ben claro a súa intención de non retornar ao fogar e de percorrer aldea tras aldea, iso si, sen botarse fora da comarca. Non houbo nada que facer, e a aventureira continuou coa súa viaxe.
Marido e fillo, viúvo el, foron na súa procura co fin de convencela e ela díxolles que xa non estabamos no tempo da escravitude, que abondo aguantara e que se arranxasen como puidesen; polo único que sentía era pola súa netiña de seis anos.
Agora, Rosario, dous anos despois, segue de ruta pola bisbarra, parando aquí e acolá; hoxe comendo e durmindo cunha veciña, mañá con outra; hoxe en Donís, mañá en Doiras e ao cabo de tres días en Pedrafita, sempre montada no patinete, cando a estrada o permite ou con el ao lombo. E ese deambular xa se converteu en algo normal, ata o punto que a xente está desexando que apareza, para convidala. Rosario, xa case vai para tres meses que non te achegas por aquí, e logo que nos contas?, dinlle cando chega a unha casa. E Rosario comeza a relatarlles todas as novas das que tivo coñecemento durante ese tempo de ausencia. Non lles importa que logo, cando chegue a outra lugar, vaia contando asuntos seus. Que todo sexa por poder estar ao corrente dos contos dos de Piornedo ou de Quindous.
Cando esperto xa me observan insaciables as feras, amosando todo iso que desde fóra destrúe o de dentro. Sinto e calo e ceibo un anhelo. Frouxa palabra, desposuída. Que pode importar. Levidade. Corazón que se achega á rendición das armas. Que falar xa, se ninguén agarda. Fraxilidade na insignificancia. Que importa que eu ame se a pinga cae, se o amor remata e as tebras quedan ouveando. Se o verbo agoniza. Se a voz se debilita na circunstancia.
Que pode importar, non? Mais se cabe importa. Un paporroibo canta nas arterias da aurora e a melodía esvara polo resío da noite. Un paxaro cre que todo importa. E, despois de todo, talvez estea atinado.
Cando era pequena apuntáronme a ballet, tiña os pés planos e había que compensar esa tara, domear eses pés que medraran salvaxemente e sen aterse ás normas establecidas, eu sempre fun de medrar na marxe, sen aterme ao que o mundo esperaba de min. No pouco tempo que botei naquelas clases descubrín que sempre hai quen poida pisarte incluso sen querer, polo mero feito de que entrou no teu espazo de execución.
Hoxe entraron nese meu espazo de conforto para dicirme o que se esperaba de min no meu posto, que non opinase cando non se me pedise, que non fose crítica (algo intrínseco a min dende que abrin os ollos ao mundo), que non estaba en posición de modificar nada, que as cousas eran así porque así tiñan que ser e eu… pois limiteime a ser eu, a sacar a katana de paseo, afiada e a non deixarme pisar, porque se hai algo que non sei ser é hipócrita, dáseme bastante mal e procúrame males que non estou disposta a soportar.
Os piropos foron dende “sindicalista”, “defensora de preitos pobres” a “bruta” no xeito de falar, porque se son un lindo gatiño non podo rabuñar. Síntese, os felinos rabuñan de sempre, é intrínseco a eles, vai na pelaxe, no xeito de estar no mundo, na especie.
Tiven que explicar que se unha persoa me falta ao respecto telefónicamente non vou ser eu quen lle ature os seus desatinos e se teño que dicir “porque me sae da cona”, dígoo coa mesma fachenda de quen se sabe de sangue violeta. Porque tampouco teño porque soportar de ningunha maneira que cando se fala do meu traballo se me faga a comparativa de “podes facer moi ben o teu traballo, por poñerche un exemplo: é como se lle comes o potorro ou lla chupas ben pero non sacas produción” e quedar calada, non podo, porque non son así, e porque non son prostituta, porque probablemente aínda que el me diga que ese comentario llo podería facer a un compañeiro home non é un comentario que se lle deba facer a ninguén. A katana veu de volta para a casa, ensanguentada, lévoa sempre comigo, apertada ao corpo, porque nin os domingos se pode deixar sobre a mesa, porque nunca se pode baixar a garda, porque se o meu carácter fose outro, probablemente o encontro de hoxe me fodese o domingo, mais… deume para escribir. A miúdo penso que se a xente coa que topo fose consciente de que o que di a retrata, de que está cunha francotiradora da palabra, seguro andarían con máis tino, porque unha só baila con quen lle sabe sacar o punto na fiada e xa hai tempo que decidimos que non é agora o home quen ten que levar o paso, así que dansemos. E ti, se me les, agradecida polo monólogo, mais neses casos non se aprende moito.
Hai historias que te resistes a contar porque son tan fóra do común que temes que te traten de tolo. Isto foi o que me pasou este pasado mes de abril e que hoxe, despois de darlle moitas voltas, atrévome a compartr con vós.
Quedara cun amigo de Santalla de Ozcos a xantar no Cantábrico, na Fonsagrada. Mentres esperaba por el, tomando uns viños pola vila, recibo unha chamada súa dicíndome que por un imprevisto non podía acudir á cita.
Seguín de peregrinación polos bares e, segundo entro no Avenida, atópome cuns amigos que levaba tempo sen ver, co que iso supuxo de beber unhas cantas cuncas de máis. Xa sabedes como é ir á Fonsagrada.
Preto das dúas e media e co apetito minguado polo exceso de etílico, por fin estou no restaurante. Xusto na mesa de en fronte, tres homes e unha muller, todos eles arredor dos oitenta anos. Fico ollando para un que me soa de algo, pero non acerto a lembrar de que. Déixoo pasar, pero xa cando estabamos na sobremesa, nun momento dado, cruzámonos as nosas miradas. Foi como unha aparición sobrenatural. Aquela mirada e aqueles ollos azuis non podían ser máis ca del. Polo xeito como me mirou souben que se decatara de que o recoñecera. Terminei de xantar e, cando me ía marchar, ergueuse e achegándose a min, case nun murmurio, díxome:
—Xa sei que sabes quen son, pero por favor non digas nada. De todos modos, se o contas, ninguén che vai crer, pero por se acaso cala a boca. Agradeceríacho, levo anos de incógnito. Todos cren que son un inglés acaudalado, que foi o que inventei para a miña nova vida.
Saín de alí sen dar creto ao que me viña de pasar. Era o mesmiño, Elvis Presley. Que razón tiñan os que aseguraban que non morrera. O que ninguén se imaxinaba era que se agochara na Fonsagrada. Despois preguntei por el e contáronme que era un inglés que vivía nunha aldea preto da vila, desde ía para máis de vinte anos. Que enseguida se adaptara e que mesmo, moi rápido, aprendera falar galego. Do que vivía, ninguén o explicaba, pero debía ser de boa familia, pois cartos non lle faltaban.
Nada dixen, coma el me pedira, ata hoxe, que xa non aguantei máis e tiven que contalo, iso si, sen dar máis detalles, que xa din abondos. Agora chamádeme tolo, se queredes, pero eu xa me desafoguei.
A rúa de casas sen portas, os vans que conducen á ruína interior. Todo o que un xa non quere ser. A ausencia da brasa no medio da cinza. A boca do forno. A boca sen palabras pendentes. Sen o murmurio da esperanza.
Afogados os momentos de corazón emerxido, brincador en melodía. Anegados todos os tempos nos que un pretendeu ser, amar, plantar. Todo disipado. As faragullas dunhas letras nun caderno, testemuñas dun paso insignificante. O home sente, a pedra permanece. Que importa xa. O papel arde, podrece. O home arde, podrece. Que no conxunto axitado se dilúa un, irrelevante, mentres galopa teimuda unha conxunción de tebras, que pode importar. Que pode importar o que nun habite ou o que nas entrañas se forxe para ser desprezado. Insuficiente, nulo. Que pode importar xa a fornada, a leña de xesta, o rascadoiro. Que pode importar a boca do forno, silenciada, abandonada.
