O luns 31 de outubro ás 19,00 h, no salón de actos do Centro sociocultural de Monterroso, terá lugar o acto de Conmemoración dos 800 anos da Feira de Santos organizado polo Instituto de Estudos Ulloáns.
A vila de Monterroso celebra a Feira de Santos dende hai máis de oitocentos anos de xeito ininterrompido, o que a convirte na feira con máis antigüidade e tradición de Galicia. Foi no ano 1219 cando o rei Alfonso IX de León concedeu en Monforte, ao mosteiro de Sobrado dos Monxes, o pedaticum do sal vendido en Monterroso dúas semanas antes do 1 de novembro. Dende entón a Feira de Santos celebrouse todos os anos, durante oito séculos, excepto no ano 1918, debido á epidemia de gripe, e no ano 2020, debido á do COVID.
O acto, coordinado pola filóloga e historiadora María José Gómez Alvite, comezará coas intervencións de Rocío Seijas, alcaldesa de Monterroso, e de Francisco Pardo, director do Instituto de Estudos Ulloáns, seguidas da lectura dun fragmento da Crónica Compostelana e de textos de Otero Pedraio, Manuel Amor Meilán, Darío Xohán Cabana, Miguel Yebra Varela, Antonio Xiz Ramil e Lorenzo Varela por parte dos ex-alcaldes Luis Pereiro e Miguel Rico, os concelleiros Eloy Pérez e Rocío Díaz, as profesoras Marisa Madriñán e Marta Saavedra, o escritor Xosé Luis Santiso e o historiador Jesús Otero Pereiras.
O poeta Toño Núñez, o músico José Miguel G. Miguélez e o actor Brais Gayoso interpretarán no acto obras do romanceiro galego.
Unha vez máis suspéndese a Feira de Santos de Monterroso. A primeira vez que se suspendeu foi en 1918, debido á pandemia de gripe, e a segunda en 2020, debido á de coronavirus. Milleiros de persoas acudiron a ela ininterrompidamente dende hai máis de 700 anos, coa única excepción coñecida da súa prohibición nestes dous anos.
Da suspensión da feira en 1918 falounos maxistralmente Jesús Otero Pereiras no libro As Feiras de Monterroso, que o IEU publicou en 2019 e no que o filólogo Xesús Alonso Montero ilustrounos falando das variantes da máis popular cántiga, a dos 25 xastres, verdadeiro himno taberneiro da Ulloa.
Mais foi historiadora do IEU, María José Gómez Alvite, coordinadora deste libro, a que, co seu descubrimento dun documento do ano 1286, confirmou as hipóteses sobre a antigüidade da Feira de Santos. A ela debémoslle as mellores páxinas que se escribiron sobre o tema, como foi o libro 500 anos de feira de Monterroso.Elementos do patrimonio histórico editado polo Concello de Monterroso en 2010.
A nosa historiadora abriu tamén camiños noutros eidos e marcou pautas que seguiron outros investigadores, como foron a primeira investigación sobre o Camiño Santo, que estamos actualmente estudando e promocionando, ou o primeiro proxecto sobre o centro de interpretación das feiras de Monterroso, que serviu de base para un novo proxecto do IEU, o do Museo de Monterroso.
A feira de Monterroso non so é un lugar e un tempo de encontro, de exposición, de transacción, de desfrute, de intercambio ou de relación social, tamén o foi de rebelión, xa que nela xurdiu a revolta antifiscal de 1790, episodio magnificamente relatado por Fernando Salgado en Cairón nº 1.
Así mesmo, o IEU contribuíu á divulgación das feiras de Monterroso organizando en 2018 a exposición Por Feiras e mercados, cedida polo Arquivo Histórico Provincial de Lugo, con fotografías realizadas nos anos 50 e 60 por José Luis Vega, o célebre fotógrafo e reporteiro gráfico do xornal El Progreso.
Neste sombrío 1º de novembro de 2020 non celebraremos a Feira de Santos, pero quédannos as vellas fotografías ou os libros citados para lembrala, con textos que inspiraron artigos e entrevistas posteriores, como é o caso da entrañable reportaxe da monterrosina Marina García no programa de Mara Torres El Faro de la Ser, na que interveu o concelleiro Xabier Vázquez García.
Esta reportaxe foi emitida o 30/10/2020 no programa El Faro, da cadea SER, entre o minuto 1:20:15 e o 1:28:25. Indispensable escoitala completa xa que remata cunha versión fermosísima de Guadi Galego da cántiga dos 25 xastres. Enviamos o enlace
Son achegas de pequenos grans de area para conseguir que a Feira de Monterroso sexa declarada Festa de Interese Turístico Nacional (de momento é Feira de Interese Turístico Galego).
O IEU participa con diferentes actividades nas feiras comarcais máis destacadas, como as Feiras do Libro, Feiras do Queixo da Ulloa, Feira dos Bicos. E non podía faltar na feira das feiras que é a de Santos de Monterroso (1 de novembro de 2019). Este ano organizan, en colaboración co Concello de Monterroso, os Cantares de Cego, recuperando unha vella tradición e a idiosincrasia da feira monterrosina. Contarán coa actuación do socio, o escritor, poeta e cantor Toño Núñez; do animoso acordeonista Xosé Manuel Miguélez de Santo Xusto; e do pícaro máis ocorrente, Brais Gayoso. Tres personaxes que darán moito que falar. As actuacións, como se facía tradicionalmente, non terán lugar nun espazo único nin a unha hora determinada, senón que os actores percorrerán a feira, e alí onde haxa un lugar axeitado e concorrido interpretarán os seus romances. Unha cita imprescindible.
