Mediados de decembro, achegábase o Nadal, época propicia para poder colocar algún que outro quilo de café e así acadar uns cartos ben necesarios para dar de comer á familia que tan necesitada estaba. Germán era o maior de seis irmáns, dúas mulleres e catro homes, fillos de Alcira, viúva dun peón camiñeiro, alcohólico e mullereiro, para quen a muller era só unha criada para prepararlle a comida a punto ou deitarse con ela cando se lle apetecía. Morreu dun infarto nunha casa de putas de Ciudad Rodrigo e non deixou de ser un alivio para a familia, xa que o único que achegaba eran berros, desgustos e paus.
A situación económica da familia era moi crítica. A súa morada, unha casiña onde se tiñan que amañar con dous cuartos e unha cociña, amais dun pequeno horto, que ao mesmo tempo servía de retrete; catro galiñas e un porco aliviaban un pouco a situación. Alcira sacaba algunhas pesetas arranxando medias ou zurcindo camisas e calzóns, mais isto e algunha axuda dos veciños a pouco chegaba para alimentar seis bocas, polo que o maior, que rondaba os vinte e cinco anos, decidira adicarse a “mochilero”. Nesta raia da fronteira un “mochilero” era aquel que “trapicheaba” con produtos dun lado a outro: café, azucre, panos, aceite.. Era un xeito de gañar algún diñeiro, tampouco gran cousa, pero menos daba unha pedra. Os “mochileros”, traballaban para eles, mentres que os “cargueros” eran asalariados de outros que lles pagaban polo labor.
A especialidade de Germán era o café. En toda Casillas de Flores era ben coñecida a súa destreza en pasar importantes cantidades deste produto burlando á garda civil e, aínda que o normal era actuar en cuadrilla, el sempre facía o traballo en solitario. Tamén o aciago dezaseis de decembro do ano 1952. Unha noite de cru inverno regresando co seu cargamento da localidade lusa de Sabugal, nada máis puxo os pés na provincia de Salamanca, unha patrulla da Garda Civil agardaba por el. Nunca se soubo quen fora o delator, aínda que se sospeitou dun veciño, que lle encargara o día anterior nada menos ca quince quilos de café, cousa que nunca fixera, sempre eran dous ou tres; as grandes cantidades adoitaban mercarllas os bares de Ciudad Rodrigo. Germán tiña moi ben estudado os diferentes pasos e nunca utilizaba o mesmo, nin cruzaba a raia á mesma hora; iso si, sempre de noite, as tebras eran a súas fieis encubridoras. A súa vista e olfacto estaba perfectamente adestrada para decatarse da presenza das forzas da orde, máis desta vez non puido sortear a trampa que lle tenderon.
O sarxento Cipriano era quen ía ao mando e atrancándolle o camiño, berroulle:
—Alto aí! As mans sobre a cabeza, fillo da gran puta! Por fin te cazo!
O coitado do mozo, nin tempo tivo de levar as mans á cabeza, un par de tiros desfíxolla.
—E vós a calar —dixo, dirixíndose aos colegas e colocando unha arma na man dereita do morto— Xa vistes coma non fixo caso ás miñas ordes e intentou dispararnos.
O sarxento Cipriano tíñalla xurada desde o primeiro día que pisou a vila. Era natural de Hervás (Cáceres) e este era o segundo destino, despois de pasar tres anos en Vitigudino. A namorada de Germán era unha das mozas máis xeitosas e fermosas da vila. Desde que tiñan dez anos, sempre andaron xuntos e non se separaron ata que chegou o sarxento e se encaprichou con ela, dez anos máis nova. Non houbo nada que facer, falou cos pais e pediuna en matrimonio, e estes felices por casala cun garda, e por riba sarxento. A Germán ameazouno de morte se se achegaba a ela.
Pero o amor non morre da noite para a mañá, e menos deste xeito; todo o contrario, foi a máis, e seguíronse vendo ás agochadas sempre que podían. Levarían medio ano casados e a moza ficou preñada dunha fermosa nena, que nacería oito meses despois. Pronto comezou a correrse na zona que era cuspidiña ao “mochilero”, e claro chegou aos oídos do Cipriano. Foi entón cando lle tendeu a primeira trampa. Segundo se ergueu, díxolle á muller que aquela noite tocaba redada na raia. Chegadas as oito, era tamén inverno, finais de outubro, despediuse de nai e filla e marchou tomar uns viños a Ciudad Rodrigo. Coma María sabía que ía quedar ceibe polo menos ata medianoite, mandou recado ao namorado por medio dunha amiga de confianza. Este ás nove presentouse no cuartel entrando por unha xanela, que xa máis veces usara; desde alí era case imposible que os vira alguén. Pero claro, sobre as dez, chegou o cornudo do sarxento, e con sixilo e sen que se decatasen, escoitou detrás da porta e, efectivamente, o que sospeitaba confirmouse. Volveu para fóra e regresou á casa sobre a unha da mañá sen comentar nada do que viña de descubrir. Para que dar un espectáculo dun crime pasional, que era daquela coma se lles dicía, para se cadra, aínda que non o consideraba probable, acabar sendo culpable, se tiña outro xeito mellor para desfacerse del e quedar coma un heroe. A sentenza estaba ditada e en marcha a segunda e definitiva trampa.
*Esta historia non é real, aínda que ben podía ser, cousas similares sucederon, algunha das cales, me contou o amigo Jose de Villamiel (Cáceres)
A fantasía do espectáculo familiar ‘Inventio’, adianto de Reis en Vigo
Esta proposta escénica galega de gran formato brindará un total de tres funcións no Auditorio Mar de Vigo os días 3 e 4 de xaneiro
Comedia, ilusionismo e artes circenses mestúranse neste espectáculo para todos os públicos sobre o imaxinario Xacobeo
Os billetes para as funcións están á venda na web teuticket.com
Xa está todo a punto para o desembarco do espectáculo Inventio no Auditorio Mar de Vigo os días 3 e 4 de xaneiro. A maxia, o circo e a danza están garantidos con esta proposta escénica de gran formato concibida para público familiar e inspirada no universo xacobeo. Os billetes para as tres funcións previstas en na cidade olívica oscilan entre os 15 e os 25 euros máis gastos de xestión e están á venda na web www.teuticket.com. Ademais, hai desconto para os usuarios do Carné Xove e os menores de dous anos non pagan sempre que non ocupen butaca.
Inventio, un espectáculo para todos os públicos que reborda humor, misterio e fantasía, e no que conviven a comedia e o drama, a danza, o ilusionismo e as artes circenses. Está concibido como un convite para gozar cos sentidos dunha historia onde o pasado e o futuro danse a man grazas á sucesión de números de maxia, levitacións, equilibrios, malabares, aéreos, audiovisuais e mais composicións de música tradicional galega fundidas con sons electrónicos. Cunha atmosfera máxica e unha posta en escena vangardista, Inventio recupera a paisaxe, os costumes, a música, a arte ou a arquitectura de Galicia nun espectáculo delicado e cegador, de busca e descubrimento. Inventio é un camiño de regreso á sensibilidade a partir da tradición e a modernidade.
Para materializar esta ambiciosa proposta escénica, Inventio conta cun numeroso equipo creativo e artístico formado por máis de 40 persoas, entre elas seis bailaríns e seis artistas circenses. Na dirección atópase o mago Martín Varela, que tamén exerce de guía do espectáculo. Como responsable da dramaturxia figura José L. Prieto e na dirección artística está Suso Montero. A dirección de maxia recae sobre os ilusionistas Fani Triana e Martín Camiña e a de circo en Jorge Miquel. A dirección musical leva o selo de José Trincado ‘Triki’ e o ballet e as coreografías son unha creación de Mercedes Suárez. Completan o equipo Alberto Casas no deseño de iluminación e Conchi Silvent na dirección de vestiario. Inventio é unha iniciativa da promotora galega Thinking Up Events, da Xunta de Galicia a través do programa Xacobeo 21-22 e mais da Fundación “la Caixa”, e conta tamén co apoio de Sargadelos.
A HISTORIA. Ano 2094. O noso mundo é branco, aséptico, limpo, ordenado. O noso universo é frío e tan impersoal coma o quirófano dun hospital. Deixamos de sentir e de comunicarnos. Aterramos no futuro, si, pero perdemos a memoria e a emoción. Galicia. Último ano Xacobeo deste século XXI. Unha troupe de doce artistas guiada por un ilusionista comproba que xa non existe o Camiño de Santiago, que xa ninguén o lembra. Non quedan peregrinos nin un camiño que percorrer xuntos. Tampouco a auga ou a chuvia, o son das gaitas, o verde dos campos ou a pegada do mar na area. Nin pegada nin lembranza ningunha. Que era todo aquilo? Onde quedaron a viaxe, a busca e o descubrimento? Onde liscou a sensibilidade? Velaquí as preguntas que van guiar a esa troupe circense que teima nunha misión: reconstruír a súa identidade cultural. Sobre as táboas, os artistas vense envoltos nunha aventura sen igual. O pasado tócaos maxicamente e unha forza sobrenatural transformaraos.
Inventio nace co obxectivo de servir de vehículo de coñecemento e de divulgación do Camiño de Santiago e da cultura galega a través dunha historia de buscas e encontros, apta para público familiar e adulto. Trátase dun espectáculo que dota o noso patrimonio cultural dun enorme poder simbólico: tradicións nadas hai séculos que perduran hoxe, e que o fan enriquecidas e felizmente contaminadas doutras manifestacións artísticas, cunha ollada aberta que pon en valor o que nos constrúe e o que nos une.
Desde a súa estrea en Ferrol, o espectáculo está a desenvolver unha intensa xira que xa recalou en Santiago, Salamanca, Lugo, Pontevedra e Ourense e que vai chegar nas vindeiras semanas a Bilbao (29-30 decembro), Vigo (3-4 xaneiro 2023) e A Coruña (13-14 xaneiro). Toda a información actualizada sobre a xira e os billetes está dispoñible no espazo web www.inventio.gal.
O sábado 31 de decembro de 2022, ás 12:30 horas, na PRAZA DA IGREXA DE VILALBA, o Instituto de Estudos Chairegos (IESCHA) levará a cabo a inauguración da inscripción conmemorativa nunha das lousas da praza (obra do canteiro José Gómez de Bernardo “Pepón”) cando se cumplen dez anos do pasamento do benqueridoBERNARDO GARCÍA CENDÁN.
O acto terá tamén un apartado poético (no que poderán participar todas as persoas que o desexen) co recitado de poemas do propio Bernardo, e outro musical no que intervirán dúas alumnas do Conservatorio vilalbés: Icía Saavedra Cortiñas, coa guitarra, e Sara Puentes Antas, coa frauta.
A fondura, acotío desairada. Como unha chave oxidada, esquecida nun caixón apartado. A fondura, diluída no veleno do cotiá. Afogada na axitación violenta dunha convención anuladora.
A dor, que sempre deriva. Que decontino se ramifica. Que multiplica a súa raizame para estenderse. Dentro. Ata os límites do que somos. Como unha enredadeira devoradora. A dor. Que nos ocupa, que nos habita, que nos invade e aniquila. Coas súas feras navalladas. Que estende a súa pezoña imparable.
A fractura, que chama por alguén que non escoita, que te ignora. A fractura íntima. Que enteiramente nos pertence e rudamente nos conforma.
A liña, definida polo gume, nunha expresión xélida de desprezo. A pedra de afiar, presta. O tallo da gadaña. Sons efémeros desfilando pola liña dun desapego en foliada.
O gume, o gume, o gume. Co seu monótono silencio ameazante. O gume que miro e que me viola.
