Os contos do Festival Atlántica regresan este xoves a Galicia

Os contos do Festival Atlántica regresan este xoves a Galicia

·       A programación de Santiago comeza coa retransmisión en liña do espectáculo de Fernando Saldaña nas redes sociais dos centros socioculturais de Santiago

·       A partir das 20.30 horas será a quenda de José Luis Gutiérrez ‘Guti’ no Centro Xove da Almáciga

·       Todas as funcións son gratuítas pero cómpre reservar por adiantado o convite

·       O espectáculo de Charo Pita xa esgotou as súas reservas e outros están a piques de completar o aforo

Este xoves, 5 de novembro, os contos do Festival Atlántica volverán a Galicia para completar a súa oitava edición, interrompida de súpeto pola declaración do estado de alarma. Malia as restricións sanitarias vixentes, o veterano encontro de narración oral vai dar programado 24 espectáculos, que se van desenvolver os días 5, 6, 7 e 13 de novembro e mais o 5 e o 6 de decembro cun formato híbrido que compaxinará as sesións presenciais coas actuacións en liña.

Fernando Saldaña

No caso de Santiago, a primeira cita será este xoves, 5 de novembro, co narrador Fernando Saldaña, que brindará unha función en liña do ‘Peixe de ouro’ que se retransmitirá a través das redes dos centros socioculturais de Santiago de Compostela. Trátase dun espectáculo para nenos de entre 3 e 8 anos que está baseado no conto clásico co mesmo título. Nel nárrase a historia de avaricia dunha familia que, tras recibir un desexo por parte dun peixe, quere máis e máis e máis.

O salmantino Fernando Saldaña é, ante todo, e sobre todo, contacontos. Tamén é mago, actor, director de teatro, ilustrador e humorista gráfico. Saldaña ten traballado na radio e en televisións locais, foi deseñador gráfico, locutor, profesor de circo e de programas informáticos… Pero o que máis lle gusta é contar historias. A todos. Para todas as idades: desde os bebés ata os que hai tempo que chegaron aos cen.

Nos seus cofres, baúis e maletas ten contos gardados para todos e cada un. Saldaña asenta a narración nos obxectos cotiáns, nos xogos de maxia, en bonecos e monicreques, no seu corpo e na súa voz, para que o espectador viva cada unha das súas palabras, como el as goza cando sobe a un escenario ou se coloca diante do seu público nunha escola, biblioteca, xardín ou praza.

Tradición oral zamorana

José Luis Guitiérrez ‘Guiti’

Algo máis tarde, ás 20.30 horas, José Luis Gutiérrez ‘Guti’ levará ata o Centro Xove da Almáciga as súas ‘Historias de filandar’ (reserva anticipada en festivalatlantica.gal). Neste espectáculo o romance e o conto tradicional vanse zarrapicando da xeografía, da vida das cociñas, dos traballos do campo, das historias de vida de cada informante, e de cada vella que entra e sae do escenario da man deste zamorano. Funciona como un exercicio de agradecemento a quen lle regalou o testemuño dun mundo oral, e aspira a ser, para quen escoita, unha volta ao tempo feliz no que a palabra do vello era necesaria

José Luis Gutiérrez é gaiteiro, cantador, bailador e, sobre todo, contador de historias. Todos os contos e romances que usa recolleunos directamente de narradores tradicionais, os máis deles de anciáns do mundo rural cos que compartiu moitos bos intres. Procura conservar o carácter dialectal de cada narración e mais a atmosfera que envolvía o narrador tradicional, carente de artificios nun mundo sen tele nin radio. ‘Guti’ traballa principalmente no ámbito rural procurando dalgún xeito restablecer a cadea de comunicación-transmisión da cultura oral rota pola condena dos anciáns ao silencio nunha sociedade dominada polo que se repite desde o televisor. Polo seu espectáculo A pelo recibiu no 2015 o Premio de Interpretación Masculina na XII Edición dos Premios Moretti de Teatro.

Entradas esgotadas

O Festival proseguirá nos vindeiros días con máis actuacións nos concellos de Ferrol, Ourense, Lalín, Pazos de Borbén, Brión, A Coruña, Teo e Vigo, alén de Santiago de Compostela. Algúns dos espectáculos xa teñen o cartel de entradas esgotadas, como no caso da función de Charo Pita, pero aínda quedan prazas para as restantes.

Outro evento que completou o seu aforo foi o de Pablo Díaz na Nave de Vidán (Santiago) pero por mor das novas restricións que entrarán en vigor o venres, a actividade vai ser adiada. As persoas que tiñan entrada terán preferencia para a nova data que será comunicada máis adiante pola organización.

A información sobre os artistas pódese consultar na web do festival (http://festivalatlantica.gal/). Tamén están dispoñibles o programa das actuacións e mais os detalles sobre o proceso de reserva de convites das funcións presenciais.

Agás no caso de Ferrol e Teo, a maioría das funcións son, polo de agora, presenciais, pero dada a cambiante situación sanitaria, esta previsión está suxeita a modificacións. En todo caso, calquera alteración será anunciada a través das canles do Festival Atlántica.

IEU: Lembrando a Feira de Santos de Monterroso

Unha vez máis suspéndese a Feira de Santos de Monterroso. A primeira vez que se suspendeu foi en 1918, debido á pandemia de gripe, e a segunda en 2020, debido á de coronavirus. Milleiros de persoas acudiron a ela ininterrompidamente dende hai máis de 700 anos, coa única excepción coñecida da súa prohibición nestes dous anos.

Da suspensión da feira en 1918 falounos maxistralmente Jesús Otero Pereiras no libro As Feiras de Monterroso, que o IEU publicou en 2019 e no que o filólogo Xesús Alonso Montero ilustrounos falando das variantes da máis popular cántiga, a dos 25 xastres, verdadeiro himno taberneiro da Ulloa.

Mais foi historiadora do IEU, María José Gómez Alvite, coordinadora deste libro, a que, co seu descubrimento dun documento do ano 1286, confirmou as hipóteses sobre a antigüidade da Feira de Santos. A ela debémoslle as mellores páxinas que se escribiron sobre o tema, como foi o libro 500 anos de feira de Monterroso.Elementos do patrimonio histórico editado polo Concello de Monterroso en 2010.

A nosa historiadora abriu tamén camiños noutros eidos e marcou pautas que seguiron outros investigadores, como foron a primeira investigación sobre o Camiño Santo, que estamos actualmente estudando e promocionando, ou o primeiro proxecto sobre o centro de interpretación das feiras de Monterroso, que serviu de base para un novo proxecto do IEU, o do Museo de Monterroso.

A feira de Monterroso non so é un lugar e un tempo de encontro, de exposición, de transacción, de desfrute, de intercambio ou de relación social, tamén o foi de rebelión, xa que nela xurdiu a revolta antifiscal de 1790, episodio magnificamente relatado por Fernando Salgado en Cairón nº 1.

Así mesmo, o IEU contribuíu á divulgación das feiras de Monterroso organizando en 2018 a exposición Por Feiras e mercados, cedida polo Arquivo Histórico Provincial de Lugo, con fotografías realizadas nos anos 50 e 60 por José Luis Vega, o célebre fotógrafo e reporteiro gráfico do xornal El Progreso.

Neste sombrío 1º de novembro de 2020 non celebraremos a Feira de Santos, pero quédannos as vellas fotografías ou os libros citados para lembrala, con textos que inspiraron artigos e entrevistas posteriores, como é o caso da entrañable reportaxe da monterrosina Marina García no programa de Mara Torres  El Faro de la Ser, na que interveu o concelleiro Xabier Vázquez García.

Esta reportaxe foi emitida o 30/10/2020 no programa El Faro, da cadea SER, entre o minuto 1:20:15 e o 1:28:25. Indispensable escoitala completa xa que remata cunha versión fermosísima de Guadi Galego da cántiga dos 25 xastres. Enviamos o enlace

https://play.cadenaser.com/audio/cadenaser_elfaro_20201030_013000_043000/

Podedes escoitala tamén en:

https://www.facebook.com/ElFaroCadenaSER/posts/2171651916303276

E para que baixedes a cántiga dos 25 xastres de Guadi Galego:

https://www.facebook.com/ElFaroCadenaSER/posts/2171644266304041

Son achegas de pequenos grans de area para conseguir que a Feira de Monterroso sexa declarada Festa de Interese Turístico Nacional (de momento é Feira de Interese Turístico Galego).

Crónica de Francisco Pardo, presidente do Instituto de Estudos Ulloáns.