O galardón, que pretende salientar a traxectoria de profesionais das artes escénicas galegas co recoñecemento de figuras imprescindibles do sector de xeito anual, entregarase en outubro durante a celebración da 34ª edición do Festival Internacional Outono de Teatro de Carballo
O xurado destacou a riqueza e a versatilidade dunha creadora que é actriz, dramaturga e directora, co desexo de visibilizar novas formas de xograres e novas xeracións no FIOT, con figuras como Areta, que abren renovados e estimulantes camiños para as artes escénicas galegas
O xurado remarcou, tamén, a solidez da traxectoria de Areta Bolado, tan querida pola súa linguaxe contemporánea irreverente e estimulante, cunha bagaxe recoñecida dentro e fóra de Galicia, e cun pulso creativo que compartevalores fundamentais para FIOT como a loita polo feminismo e a inclusión
Neste 2025, como unha mostra máis da aposta do FIOT pola raíz e o apoio ao talento local, a Asociación Telón e Aparte encargoulle o deseño do novo trofeo da Xograresa de Outono á artesá carballesa María Barca, impulsora da Olería CRÚA en Carballo, que será tamén a encargada do deseño do Premio do Público
O Festival Internacional Outono de Teatro de Carballo, o FIOT, outorgará este 2025 o premio Xograresa de Outono a Areta Bolado. Deste xeito, o encontro, unha cita de referencia en Galicia e no estado polo seu traballo a prol da creación de novos públicos e o fortalecemento da escena, mantén viva a chama da posta en valor e o recoñecemento de figuras imprescindibles do sector cultural galego, coa entrega anual dun galardón que quere salientar a traxectoria de profesionais das artes escénicas.
Nesta ocasión, as xograresas e xograreses do FIOT decidiron premiar á actriz, dramaturga e directora Areta Bolado, unha das fundadoras da compañía A Panadaría. No seu fallo, o xurado destacou á artista, ademais de pola súa relevante e valiosa traxectoria para as artes escénicas galegas, “pola riqueza e a versatilidade dunha creadora que é actriz, dramaturga e directora, co desexo de visibilizar novas formas de xograres e novas xeracións no FIOT, con figuras como Areta, que abren renovados e estimulantes camiños para as artes escénicas galegas”. O xurado remarcou, tamén, “a solidez da traxectoria de Areta Bolado, tan querida pola súa linguaxe contemporánea irreverente e estimulante, cunha bagaxe recoñecida dentro e fóra de Galicia, e cun pulso creativo que comparte valores fundamentais para FIOT como a loita polo feminismo e a inclusión”.
Areta Bolado –cuxos espectáculos xunto á compañía A Panadaría foron tan celebrados nas súas visitas ao Pazo da Cultura de Carballo– recollerá o seu galardón este outono en Carballo, durante a celebración da nova edición do FIOT, collendo o relevo do actor e narrador Avelino González, premiado en 2024.
SOBRE ARETA BOLADO
Areta Bolado (O Porriño, 1985) é actriz e creadora escénica. Foi unha das fundadoras da compañía A Panadaría, na que artellou un teatro hilarante, transgresor e profundamente político. Dentro desta formación, ademais de coordinar todos os proxectos pedagóxicos, foi cocreadora e actriz de PAN!PAN!, Panamericana, Elisa e Marcela e As que limpan.
O seu carácter irreverente e lúdico como intérprete enchoupa outros proxectos teatrais e audiovisuais, como Soño dunha noite de verán (Marta Pazos, Voadora), Neorretranca e Posmorriña (Centro Dramático Galego), 9 Fugas (Fon Cortizo), Descarrilados (Fer García Ruiz) ou Xan (Lucía Estévez e Miguel Canalejo). Como creadora, mantén desde hai anos unha vía de exploración entre a música e o teatro xunto con Ailén Kendelman, da que xurde o conxunto internacional Áureas, a conferencia-concerto Barba Inguinal e o máis recente Unha señora orquestra.
Na súa traxectoria recibe numerosos premios autonómicos e estatais como actriz, dramaturga e directora, mais tamén foi recoñecida por diversos colectivos polo seu compromiso feminista e polos dereitos do colectivo LGBTIQ+.
UN NOVO TROFEO PARA A XOGRARESA DE OUTONO DO FIOT 2025
Como unha mostra máis da aposta do FIOT pola raíz e o apoio ao talento local, neste 2025, a Asociación Telón e Aparte encargoulle o deseño do novo trofeo da Xograresa de Outono á artista e artesá carballesa María Barca, impulsora do espazo CRÚA en Carballo. A creadora será tamén a encargada do deseño do Premio do Público do FIOT a partir desta 34ª edición da cita.
María Barca é carballesa de nacemento, pero, sobre todo, de corazón. Fala pouco, mais ten mans creadoras. Ela di que non é fotógrafa, oleira ou ceramista, senón que desfruta de afrontar novos retos coas mans sen etiquetas. Estudou Belas Artes na Universidade de Vigo, tratando de combinar traballos plásticos e fotográficos. Sinte predilección polos proxectos sociais, solidarios e educativos, a produción artesanal, a cerámica e a fotografía documental. Despois de ter pasado por Madrid, Perú, Bilbao ou Berlín, regresou a casa, onde continúa ampliando a súa formación tanto artística como persoal. En agosto de 2022 publicou o seu primeiro libro, Buño de seu, un traballo documental e fotográfico sobre os oleiros e oleiras desta vila, que supuxo o seu achegamento definitivo ao mundo da cerámica. En novembro do 2022 abriu as portas dun espazo que materializa as súas aspiracións creativas: CRÚA, un obradoiro de cerámica en Carballo.
Esta nova colaboración do FIOT con María Barca amosa o desexo do festival de abrirse a novas disciplinas e poñer en valor outras ricas manifestacións artísticas, entre elas, a olería, que ten un peso tan importante na comarca bergantiñá. Con este deseño dos trofeos da Xograresa de Outono e do Premio do Público por parte da artesá carballesa, o FIOT cristaliza unha vez máis a súa aposta pola transversalidade e a converxencia entre as diferentes artes, o feminismo, o apoio ao talento emerxente e o impulso da creación local, poñendo tamén en valor a nosa raíz, o traballo manual e a tradición baixo un prisma contemporáneo.
SOBRE O FESTIVAL INTERNACIONAL OUTONO DE TEATRO (FIOT)
Máis de tres décadas creando teatro
O Festival Internacional Outono de Teatro (FIOT) é un festival que ofrece un programa comprometido coas artes escénicas e cos proxectos máis prestixiosos do teatro actual. Está organizado pola Asociación Cultural Telón e Aparte e conta coa colaboración do Concello de Carballo. Pola súa traxectoria, a calidade da programación, a variedade das propostas de intermediación cultural que ofrece e pola súa proxección, o FIOT sitúase como un dos festivais máis importantes de Galicia e referente cultural durante o outono: un mes completo de programación, con preto de 40 espectáculos e ducias de actividades paralelas, converten a Carballo na capital das artes escénicas da comunidade galega.
Desde hai 34 anos, o FIOT dá a coñecer en Carballo o traballo de compañías de referencia e de creadoras emerxentes. Mais, especialmente, busca atraer novos públicos ao teatro. O festival nace en 1992 como espazo para ofrecer unha programación de teatro de calidade na comarca de Bergantiños e impulsar unha estrutura creativa arredor das artes escénicas na zona. Desde entón, FIOT é o lugar de encontro entre artistas, compañías e programadoras, e aposta por estimular a creación e o traballo en rede tanto a través da oferta de espazos para residencias artísticas como da implicación, do propio festival, na produción e novos espectáculos, fundamentalmente de compañías galegas.
Nas súas pasadas 33 edicións, FIOT contou coa participación das compañías máis relevantes de Galicia e España, ademais do ámbito internacional, outorgando así espazo a numerosas disciplinas, novas linguaxes, xéneros e formatos; ademais de ofrecer estreas absolutas ou no territorio galego. Desde xeito, máis de 350 formacións e artistas presentaron os seus traballos no FIOT, con nomes tan salientables no marco do panorama escénico galego, nacional e internacional coma Blanca Portillo, Pablo Messiez, Rafael Álvarez ‘El Brujo’, Yllana, Ron Lalá, Pont Flotant, Titzina, Kamikaze Producciones, Compañía do Chapitô, Leo Bassi, Grupo Chévere, Timbre 4, Mofa e Befa, Xosé A. Touriñán, Quico Cadaval…
Ao longo da súa traxectoria, diversos recoñecementos acreditaron o intenso traballo do FIOT para achegar as artes escénicas do século XXI á cidadanía e recoñeceron o festival como unha das iniciativas teatrais do noroeste peninsular máis relevantes na actualidade. Entre outras distincións cítanse, ademais da ‘Insignia Cultural’ do ‘Observatorio de la Cultura’ da Fundación Contemporánea como mellor proxecto cultural de Galicia en 2022, o Premio da Cultura Galega 2018 no ámbito das artes escénicas outorgado pola Xunta de Galicia ou o Premio Galego do Ano 2018, entre outros.
Espertei. Nada novo, pois é o que levo facendo desde o día en que a miña nai me pariu. Pero hoxe, espertei optimista. Non se me pasou pola cabeza pegarme un tiro ( entre outras cousas porque non teño armas), tirarme da ponte Pepe Blanco, colgarme nun cabanón calquera de Piugos… Non, non pasou nada diso pola miña cabeza, porque como dixen, espertei optimista, mesmo estiven a piques de acender a radio e escoitar as novas por ver se desde que me deitei, ocorrera unha milagre, e o mundo deixara de ser unha merda. Pero non, non fixen tal cousa, non fora que me deprimira, precisamente hoxe, que espertei optimista.
Pensei facer algo mellor, entregarme de novo aos brazos de Morfeo, pero o cabrón non quixo saber nada e literalmente mandoume á merda, como se xa non tivese abonda coa deste puto mundo. Lembreime entón de Juan Carlos Onetti. E porque non ficar na cama sen erguerme ata que a Parca veña a preguntar por min? Non estaría mal, pasar o resto da vida durmindo e lendo contos do Decamerón ou As mil e unha noites. O problema é que, claro, non teño criados para poder facer tal cousa, polo que tiven que desbotar tan magnifica idea. Mágoa! Pero, coma veño de dicir, hoxe espertei optimista polo que determino, e niso ando, poñer un CD de Bob Marley a todo volume, para comezar con bo pé o día. Resoan as paredes do piso que non vexas, os veciños deben estar encantados, ata de agora, toquemos madeira, ninguén baixou a chamarme a atención. Tamén é verdade que teño uns veciños que non os merezo. Creo que algún día xa vos falei deles, do máis variado que vos podades imaxinar a cal máis pintoresco, por dicir algo. Calquera día vos conto algo máis, porque historia, dígovos que hai.
Pero hoxe como me espertei optimista, vou seguir con Marley. Pode que me quede durmido, porque a min a música así alta aletárgame, ou poida que un veciño calquera me tire a porta embaixo. Tanto me ten porque hoxe espertei optimista e xa o mundo non me parece unha puta merda.
Bo día a todas e todos. Ala a vivir, sempre con optimismo, que son dous días.
P.D: Ah, por certo , para que ninguén se asuste por se aluga un piso neste edificio.( hai uns cantos de alugueiro, aquí a xente vai e vén) o de Marley, non o teño a todo volume, aínda que gañas me entran.
O Concello de Cospeito e a Asociación Recreativa e Cultural de San Martiño de Pino, coa colaboración de Culturalia GZ e a Xunta de Galicia, convocan o VIII Certame de Poesía TORRE DE CALDALOBA, de acordo ás seguintes
Eu tiña medo pero ningún dos cans que ouveaba na noite trouxo a morte.
Ningún dos corvos que pousaban na aira ou no tellado da palleira.
Morreron, quizais, algúns cans. E morreron, acaso, algúns corvos. Cans que pousaban na aira, corvos que ouveaban na noite.
E eu ás veces seguía sentindo, algo atenuado, ese mesmo receo incrustado.
Non hai moito máis que contar. Hoxe un acio de palabras podrece na noite e tocan as campás a morto. Morreu o cura e tocou o campaneiro. Morreu o campaneiro e xa non quedaba ninguén para tocar. Os corvos pousan no campanario e os cans ouvean cando amence. Alleos a todo.
Ollos indiferentes observan o paso de seres confusos.
E eu, ás veces, sigo tendo medo, anque non atino a saber que o provoca mentres estendo a mirada nun lugar que non me mira. Nin falta que fai.
A Asociación Cultural Autobán, co apoio do Concello da Coruña, promove, por segundo ano consecutivo, este certame pioneiro no sector da autoedición
Neste 2025, o premio recaeu na obra “La ilusión”, cunha dotación de 1.250 € e un trofeo personalizado por Luis Yang, gañador da pasada edición do premio
O xurado especializado, integrado polos profesionais Bea Lema, Luis Yang e Sira González, decidiu outorgarlle, tamén, o accésit con diploma a Brais Rodríguez, pola súa obra “Enxoval”, cunha dotación de 350€
Na rolda final de clasificados foron tamén seleccionados os fanzines “Tales from the Wispering Realm”, de Anabel Colazo; “Foresta”, de Eloy Hermida; e “La balada del Príncipe Zarzaparrilla”, de Paz Rodríguez
Este II Premio Autobán ao Mellor Fanzine Galego 2024-2025 recibiu un total de 50 proxectos aspirantes ao galardón, que o público poderá ler na mostra ‘Expofanzines Autobán ‘no marco do festival Viñetas desde o Atlántico 2025, do 11 de agosto ao 21 de setembro, na Biblioteca de Estudos Locais da Coruña
A entrega do premio terá lugar o venres 15 de agosto no Circo de Artesáns da Coruña, no marco das actividades da edición de verán de 2025 do Festival de autoedición e BD Autobán
A información completa do II Premio Autobán ao Mellor Fanzine Galego 2024-2025 pode consultarse en: https://www.autoban.gal/premio25
O II Premio Autobán ao Mellor Fanzine Galego 2023-2024, promovido pola Asociación Cultural Autobán, co apoio do Concello da Coruña, xa ten gañadora. Julia Abalde alzouse co galardón grazas á súa obra La ilusión. O premio consta dunha dotación económica de 1.250 € e un trofeo personalizado a man polo artista Luis Yang (gañador da primeira edición do certame). O xurado especializado do certame, integrado polos profesionais Bea Lema, Luis Yang e Sira González decidiu outorgarlle, tamén, o accésit con diploma, cunha dotación de 350 €, a Brais Rodríguez, pola súa obra Enxoval.
Este II Premio Autobán ao Mellor Fanzine Galego 2024-2025 recibiu un total de 50 proxectos. Na rolda final de clasificados foron tamén seleccionados os fanzines Tales from the Wispering Realm, de Anabel Colazo; Foresta, de Eloy Hermida; e La balada del Príncipe Zarzaparrilla, de Paz Rodríguez.
A entrega do premio terá lugar o venres 15 de agosto no Circo de Artesáns da Coruña, no marco das actividades da edición de verán de 2025 do Festival de autoedición e BD Autobán. Ademais, o público poderá ver e ler todas as obras presentadas a concurso –un total de 50– na mostra ‘Expofanzines Autobán’ no marco do festival Viñetas desde o Atlántico 2025, do 11 de agosto ao 21 de setembro, na Biblioteca de Estudos Locais da Coruña.
O II Premio Autobán ao Mellor Fanzine Galego 2024-2025, promovido pola Asociación Cultural Autobán, co apoio do Concello da Coruña, recolle a participación de todas as autoras, autores e colectivos que autoeditaron un cómic ou fanzine gráfico en lingua galega ou desde Galicia entre o 15 de maio de 2024 e o 15 de maio de 2025, cun máximo de 3 obras por participante, sempre que o/a autor/a ou a maioría dos/as compoñentes do colectivo fosen de orixe galega ou estiveran fincados/as en Galicia. O tema, a técnica, o formato e o deseño do fanzine eran libres. A información completa pode consultarse en: https://www.autoban.gal/premio25.
Julia Abalde
GAÑADORES DO II PREMIO AUTOBÁN AO MELLOR FANZINE GALEGO 2024-2025
Julia Abalde (A Coruña, 1988) é una ilustradora que no seu traballo combina intimidade, perspicacia e humor, desenvolvendo, especialmente, nos seus fanzines, unha exploración visual do mundo interior a través de debuxos e textos poéticos.
Estudou Belas Artes na Universidade de Barcelona, cidade na que se instalou en 2007 e onde viviu case dúas décadas. Durante a carreira, realiza unha estancia semestral no departamento de ilustración da escola MassArt (Boston, Estados Unidos) e, posteriormente, complementa os seus estudos cun posgrado en Ilustración Creativa (Escola Eina, 2011) e cursa a mestría en Formación ao Profesorado, especialidade en Debuxo e Artes Plásticas (UNIR, 2017).
Ao longo da súa traxectoria, Julia compaxina a súa labor artística coa docencia en diferentes ámbitos: obradorista en museos e institucións como a Fundación Miró ou o Museo Picasso, docente de artes plásticas en Educación Secundaria e cocreadora do proxecto Pin Tam Pon, un xogo de estampación que serviu de punto de partida para un universo de propostas creativas como o libro “¡Tris, tras! Cuentos y actividades para imaginar, crear y jugar” ou o curso “Técnicas de estampación para niños” na plataforma Domestika.
En 2023 regresa á súa cidade natal, un retorno marcado por un proceso de dó amoroso que condensa no poemario ilustrado La ilusión, unha pequena publicación autoeditada que acolle nas súas páxinas todo o dolor, o humor e o amor propios dunha despedida e un novo comezo.
Pola súa banda, Brais Rodríguez (1980) é Licenciado en Belas Artes. Leva publicados varios fanzines no selo Carne líquida: Enxoval (2024), La chica con el sol en su cabeza (2016) ou Sombra (2017). Tamén publicou La mano del diablo, con Astiberri, no ano 2010.
En 2022 foi bolseiro da Academia de España en Roma. Participou nas exposicións Surexposition. La photo en BD (IMMIXgalerie, París, 2020), El arte en el cómic (Fundación Telefónica) ou Not Your Regular Wall (Washington D.C., 2024). Foi merecedor de varios galardóns, coma o Premio Castelao, o GZ Crea e o Injuve. É profesor na EASD Pablo Picasso.
SOBRE AUTOBÁN
Autobán é o festival coruñés de cómic autoeditado. No ano 2023, a iniciativa constitúese como asociación cultural. O seu obxectivo é a promoción da banda deseñada e a ilustración, a autoedición e a autoxestión, así como tecer unha rede de apoio para as persoas que se dedican a estas disciplinas. No seu labor inclúese a creación de eventos e actividades para a xestión de espazos nos que todos os e as amantes da autoedición sexan protagonistas.
A asociación organiza cada mes de agosto o Festival Autobán coincidindo co encontro internacional Viñetas desde o Atlántico. Trátase dun mercado de autoedición que ofrece a autores e autoras, colectivos, proxectos de autoedición e microeditoriais de toda a Península a oportunidade de amosar e vender o seu material. O encontro propón, tamén, combates de debuxantes, presentacións de proxectos, obradoiros, exposicións, música e gastronomía durante a súa celebración.
Por outra banda, a asociación promove, tamén, iniciativas como o Autobom, que se presenta como a edición de primavera do Autobán, coa vontade de ser un encontro entre a xente que se dedica e goza coa autoedición gráfica e a BD alternativa, con charlas, faladoiros, obradoiros e actividades diversas en torno ao mundo dos fanzines. De forma mensual, Autobán organiza, asimesmo, un Club de Debuxo con diferentes temáticas en espazos afines do sector.
DEZ ANOS DE HISTORIA DE AUTOBÁN
En agosto de 2024, o festival de autoedición e BD Autobán celebrou o seu 10º aniversario. O ilustrador José Domingo foi o autor do cartel dese 10º Autobán, nun homenaxe a eses 10 anos de traxectoria do evento, xa que tamén foi el quen deseñou o cartel da primeira edición de Autobán celebrada en 2014. Neste 2025, Autobán regresará á Coruña no mes de agosto para celebrar a 11ª edición do evento.
Entre os fitos do Autobán nesta década de historia cabe destacar que moitas das xoves promesas que gañaron o seu Combate de Debuxantes acabaron por converterse en historietistas e artistas de renome, como Xulia Vicente, Cynthia Alfonso, Xulia Pisón, Paula Freire, Teresa Ferreiro, Jorge Parras, Paz Rodríguez ou Aisha Rey.
As sedes máis populares do Autobán ao longo dos anos foron a añorada Nave 1839 e a actual Praza de San Andrés, pero o festival tense movido por toda A Coruña: celebrou edicións no espazo The Room, nos bares Old School, La Maleta, Ledicia, Meliora, Bar 13 ou Monty, na Sala Filomatic, na librería A Tobeira de Oza ou no local social A Revolteira, e tivo unha exposición antolóxica no Café de Macondo. En 2024 sumouse, tamén, o Círculo de Artesáns.
Nos faladoiros do Autobán teñen participado ducias de personalidades do sector, coma os debuxantes Emma Ríos, Natasha Bustos, Alberto Vázquez, Bea Lema, Roberta Vázquez, Manel Cráneo, Santy Gutiérrez, Alberto Guitián, Leandro Barea, Pepa Prieto Puy, Miguel Porto, Inés Cararejos ou Brais Rodríguez, os críticos Octavio Beares, Manuel Barreiro e Edu Maroño, os blogueiros Esteban Yáñez e Ghanito, a bibliotecaria Sira González ou os libreiros Toño Vilaverde e Simón Blanco. Tratáronse temas como a censura e a liberdade de expresión, a visibilidade feminista e LGTBIQ+ no mundo da banda deseñada, os diferentes eventos de autoedición galegos, o funcionamento dos colectivos autorais, o traballo dos humoristas gráficos, o paso á industria do videoxogo, o panorama fanzineiro a nivel estatal ou a historia da autoedición en Galicia.
O xoves 7 de agosto ás 20,00 h, o biólogo e investigador Javier Castroviejo Bolívar impartirá na Casa da Cultura de Palas de Rei a conferencia O río Ulla, a paisaxe e os eucaliptos.
Javier Castroviejo, ex director da Estación Biolóxica de Doñana e Presidente do Consello Internacional de Coordinación MaB (Home e Biosfera) da UNESCO, destaca polas súas investigacións científicas e a defensa da natureza especialmente en España e Iberoamérica.
