Compostela concentra boa parte da actividade do Festival Atlántica cunha vintena de espectáculos entre os días 3 e 8 de xullo
Contos, música e rutas narradas conforman un programa con funcións para todos os públicos
A Colexiata de Sar acollerá o 7 de xullo a estrea absoluta do último espectáculo de José Luis Gutiérrez ‘Don Guti’
A undécima edición do Festival Atlántica vai programar unha vintena de espectáculos en Santiago de Compostela entre os días 3 e 8 de xullo. Desta volta as identidades compartidas, a experiencia de artistas que pertencen e conviven en dous mundos e culturas distintas, son o tema central da oferta programática. Atlántica incorpora un fenómeno social cada vez máis habitual en Galicia e en todo o mundo, baseado na inmigración, a mobilidade e a mestura de culturas. Como é habitual neste encontro internacional de narración oral, alén de funcións de contos haberá tamén outras actividades como roteiros ou música. Toda a programación é gratuíta e de entrada libre ata completar o aforo, agás no caso das rutas, que precisan de inscrición previa. Esta intensa actividade na cidade é posible grazas ao financiamento da Xunta de Galicia e da Deputación da Coruña e mais á colaboración do Concello de Santiago de Compostela.
A cidade acollerá as historias dos portugueses Rosa Gonçalves e Luis Correia Carmelo, do cubano Pedro Mario López, dos zamoranos Charo Jaular e José Luis Gutierrez, máis coñecido como ‘Don Guti’, e dos galegos Raquel Queizás, Vero Rilo, Paco Nogueira e Bea Campos. A música tamén estará presente con Pakolas, Luis Prego e Santi Cribeiro e, alén diso, volverán os paseos narrados da man de Rebeca Blanco e de Sole Felloza, o primeiro dos cales xa ten as súas prazas esgotadas.
Boa parte da programación concentrarase nos centros socioculturais da cidade, pero Atlántica volverá ás súas sedes habituais, como o Museo do Pobo Galego, e recuncará no Castelo da Rocha Forte. Cómpre salientar o regreso das contadas á Colexiata de Sar, que o 7 de xullo será o escenario da estrea absoluta de ‘Cando deus andaba polo mundo’ de Don Guti. Tamén serán estrea todos os contos de Rosa Gonçalves, narradora portuguesa de ascendencia galega que actúa por primeira vez en España grazas a Atlántica. Outras novidades nacionais serán as historias de Pedro Mario López, un cubano asentado en Colombia que non visitaba Galicia desde o ano 2018.
Fiel á súa filosofía, Atlántica vai programar un amplo abano de funcións tan variadas como os públicos aos que se dirixe. Haberá espectáculos para todas as idades, de temática diversa, en horarios variados e en diferentes puntos da cidade. Tamén están previstos pases con interpretación en lingua de signos.
Algúns narradores: petiscos de arte
Luis Correia Carmelo. Este artista portugués emigrou a Brasil de neno e ao seu regreso, comezou no mundo dos contos a estudar e recoller historias e músicas tradicionais. Hoxe en día é un dos grandes referentes da narración oral lusa e trae a Santiago un espectáculo onde o humor, o marabilloso e o cotián palpitan ao ritmo da súa concertina.
Pedro Mario López. Cubano, neto de galegos emigrado a Colombia. A súa fala desbordante, chea de retranca, engaiola con historias onde mestura a gran literatura coa tradición oral. Realismo máxico e humor no escenario.
Bea Campos. Teatreira e contacontos, Bea Campos é integrante de Migallas, unha das familias históricas do teatro galego. Moi coñecida polo público infantil, sube por fin ao escenario cunha chea de historias para adultos nas quen non falta o humor. Hai que aproveitar e escoitala antes de que marche ao Festival Internacional de Cabaret de México.
Rosa Gonçalves. Neta de galega, esta portuguesa, pandeireteira e adufeira escribe e recolle contos e cantigas. E conta sen idades, coma nos tempos das tarefas colectivas, cando as historias facían os traballos máis alegres. Moito xogo, medo, absurdo e picardía envolto nunha voz fermosísima.
José Luis Gutierrez. ‘Don Guti’ chámanlle ás señoras da serra da Culebra por onde este bombeiro zamorano traballa cada día. O mesmo saca en brazos a unha muller do lume que canta unhas coplas, cociña unhas sopas ou baila con arte e conta coma ninguén. Un dos mellores narradores do estado español escolle Atlántica para estrear. A Colexiata de Sar poñeralle o marco a unha función única.
Vero Rilo e Santi Cribeiro. Vero é da casa e vai contar, dende a caloriña do fogar, historias de mulleres bravas. Elas foron polo mundo como un día tivo que ir -obrigada polos tempos revoltos- a súa familia. Familias que regresan e contan. Desta volta as historias piden viño e o viño pide contos e cantos. Para iso Santi Cribeiro (Berrogüetto) co seu acordeón fará realidade unha boa Tralalareira.
Teo, once anos con Atlántica
No tocante a Teo, que leva sendo sede do festival desde os seus inicios, a actividade vai comezar o sábado 1 de xullo con Rosa Gonçalves (18 h, Carballeira de Luou). O domingo 2 actuará Quico Cadaval (12 h, Carballeira de Francos), o xoves 6 será a quenda de Ramiro Neira (12 h, Parque dos Tilos) e o sábado 8 de xullo pechará o programa no concello veciño Paco Nogueira (20 h, Campo de San Domingo en Calo) e a catalá Sherezade Bardají (21 h, Cuberto de Cebeiro, no Lugar de Penelas).
Por toda Galicia… e Portugal
Os contos do Festival Atlántica vanse estar espallando por boa parte da xeografía galega ata o vindeiro 9 de xullo. Grazas ao esforzo conxunto das entidades que colaboran no festival, as máis de 90 actuacións desta edición chegarán ás 24 sedes repartidas polas catro provincias galegas. Amais de Santiago de Compostela e Teo, este ano participan en Atlántica os concellos da Coruña, Alfoz, Boiro, Brión, Carnota, Castro de Rei, Cuntis, Chantada, Dodro, Ferrol, Mondoñedo, Mugardos, Outes, Ourense, Paderne, Pobra de Trives, Pobra do Caramiñal, Rianxo, Ribeira, A Estrada, Sanxenxo e Vigo. A esta listaxe cómpre engadir a sede portuguesa de Pitões das Júnias, en Montalegre. Toda a información sobre os espectáculos e os artistas do festival está dispoñible na web festivalatlantica.gal.
Festival Atlántica
Atlántica, Festival Internacional de Narración Oral, naceu no ano 2013 con sede en Santiago de Compostela cunha clara vocación de ser un encontro de voces e historias de perfil atlanticista. Ao seu obxectivo de indagar nas raíces comúns das historias do océano cos anos foise agregando a posta en valor e difusión de espazos patrimoniais do país e a clara vocación de levar espectáculos de calidade a cidades e vilas das catro provincias. O número e a calidade de artistas e propostas escénicas foi medrando ata convertelo nunha cita ineludible da narración oral da Península.
Veño de ler por primeira vez a Mar García Puig tras comprobar, durante semanas, a boa acollida que está a ter La historia de los vertebrados nas redes. Certo é que non todo o que pulula por estes lares cumpre coas expectativas que ten unha, porén, neste caso, acostumo a pór o filtro, non tanto no número de persoas que recomendan a súa lectura, como en quen a recomenda. Non defrauda. Anoto outra autora máis á listaxe de descubrimentos.
A obra constitúe un híbrido entre a novela e o ensaio, transitando, tamén, pola poesía. A temática xira ao redor da maternidade e a saúde mental, sendo ambos elementos indisolúbeis nesta realidade que se nos presenta. É difícil non entoar un “eu tamén” a medida que a autora vai describindo espazos do íntimo escasamente nomeados. Ráchase un silencio socialmente admitido para abrir novas fiestras onde airear as palabras que levamos cosidas á pel. Velaí o persoal e o político, sempre conectados por un delicado cordón umbilical.
As referencias documentais a ingresos sanitarios de mulleres, tanto anónimas coma coñecidas, por “loucura puerperal” vanse entretecendo perfectamente co relato da propia autora tras dar a luz a un neno e unha nena. Deste xeito, tal e como manifesta a escritora, cando estoupamos, caemos sobre o leito mol de todas as nais tolas que nos precederon. A pegada das devanceiras no modo en que nos comunicamos con nós mesmas e o exterior semella incuestionábel.
En definitiva, un libro non apto para quen trate de buscar acougo ou respostas rápidas. E, pola contra, un libro moi necesario para quen opte por conxugar a dúbida e a incerteza coas múltiples formas de amor que agroman na vida.
Fachendoso e garrido, como todas as mañás, Antón Toural emprende a baixada pola costa do Santo. Hoxe a calor e moito menor malia o grao de humidade ser superior ao destes días. Detense a ver a horta dos Trasalba: tomates, pementos, chichos, cebolas, leitugas… Ai, ho!, menos mal que lle quitaron as herbas! Onte a estas horas estaba feita unha selva, as leitugas nin se vían. Mira que outros anos adoitaban tela impecable. Enténdoo, Pepe todo o día traballando no monte e a súa dona Carme, atendendo a Cándido de Petra e logo os dous fillos que ten, unhas feras. Tempo non teñen moito, abofé que non! Xa vén de volta Margarita, moito madruga.
—Uns veñen e outros van. Bo día, Margarita.
—Bo día, Antón. Eu teño que madrugar, que as dez teño que estar na tenda, non coma outros que viven coma Deus.
—Tamén botei máis de corenta anos traballando. Agora merecerei un descanso, non che parece?
E tras despedirse da dona da ferretería proseguiu o seu camiño, de momento livián, pois era costa abaixo. O malo viría despois. Menos mal que polo outro lado a subida, aínda que era máis longa pero moito menospendente. A estas horas da mañá só se escoitaba o chirlar dos paxaros e algún que outro grallar dos corvos. Estaba case rematando a costa, despreocupado e invadindo parte da estrada, cando ve baixar tres camións. Son os camións das atraccións da festa, se ve que xa recolleron. E que será da vida de?, como se chamaba aquel que unha tarde me topei nun bar de Cacabelos? Miguelín, creo. Que personaxe! Traballaba nos carriños eléctricos, era de Teixeira, da Somoza vilafranquina, e dicía ter tres ou catro mozas. Un fenómeno! O concello tamén podía arranxar e limpar as cunetas. Ao final, sen querer, teste que meter no medio da estrada e despois pasa o que pasa.
Cosme, mala chispa o mate!, e que carallo fai por aquí. A librarme del, seguro que me vén con algunha comenencia.
—Home, mira que ben me ves. Agora mesmo tiña a mente en ti. Pensaba pasar pola túa casa pero…
—A ver, déixate de contos e di.
—Dixéronme que daban subvencións para poñer calefacción de peles. Ti como traballaches na Xunta, poderías informarte.
—Coma te podes informar ti. Pero ben, como estou xubilado e son o mozo de recados para todo o mundo, xa me informarei. Agora téñoche moita présa. Ala, deica.
Será posible con este home, non hai vez que me vexa que non teña algo. Que lle dean! Se me cadra, falo con Tinita que esa debe saber, pero xa verei. Ben, acabouse a boa vida, toca subir. A ver se hai sorte e non me cruzo con outro ou outra do mesmo cariz. Moito me amola saír de paseo e ter , simplemente, que parar a saudar, como para arranxar asuntos. Normalmente tiro para a diante, pero sempre hai alguén que ten ganas de lerias.
O cansazo e a suor van facendo efecto. Antón detense, fica mirandoas rubias da granxa dos Ramírez e aproveita para sacar o chapeu e cun pano secar fronte e cabeza. Haberá que continuar. Está nubrado e vai menos calor, pero esta humidade non sei se será peor, súo coma un can. Menos mal que xa queda pouco. Xa volve estar na vila, agora a tomar un café no Lisboa e para a casa. E de quen será ese coche? A xente por chamar a atención, xa non sabe que facer. Unha serea ocupa toda a porta dianteira e parte da dos viaxeiros. Cada vez que vexo unha serea vénseme á mente a de Copenhague e unha recua de xaponeses sacándolle fotos. Que desilusión levei a primeira vez que a vin. Pero esta é a famosa sereíña?, díxenme. E despois están os gatos. Copenhague é unha cidade na que non se ve un gato, léralle algunha vez, non sei en que libro, a James Joyce. As dúas veces que estiven, percorrín a cidade de arriba a abaixo, sempre atento a ver se vía un. Ningún. Abofé que vai ter razón Joyce. Ben, xa cheguei ao Lisboa. A ver se Nicanor me prepara un con leite e o acompaño con un par de madalenas.
Definímonos co noso ego, polo tanto erroneamente. Acotío. Pero tamén combaténdoo. Trazando, con el ou a pesar del, formas no aire, curvas no espazo.
Definímonos en variadas expresións. En lugares angostos e húmidos tamén. Trazando neles horizontes e reflexos, caricias e anhelos. Nas tebras e nos días solleiros.
Galopamos precipitados en ocasións. Tentamos calmarnos entre o caos. Cinguimos ao tempo ilusións afastadas, plans alcanzables. Nun teimudo exercicio de esperanza.
Debuxamos unha liña que é tamén unha fronteira ante hordas violentas, ante a fereza dun mundo que non comprende e abate. A liña necesaria que sinala o límite. A partir da cal somos e fluímos. A liña sobre a que nos escribimos. En prosa, en poesía, con sutileza ou con atropelo. Unha liña propia que define tamén o respecto que nos debemos. A liña que non permitimos que outros superen.
O proxecto gañador da IIIª edición do Certame Manuel María de Proxectos Teatrais, O auto do Castromil, de Excéntricas, comeza a súa xira o 7, 8 e 9 de xullo, ás 20.30, no Teatro Principal de Santiago de Compostela.
As tres función son de balde, previa recollida dos convites. Hai dúas maneiras de recoller os convites, quer a través da web www.compostelacultura.gal, quer a través da Zona C (oficina de información cultural e venda de entradas que está situada na praza de Cervantes (Preguntoiro, 1) e que ten un horario de 11 a 14 hrs e de 16 a 19 hrs, de terza feira (martes) a sábado).
A recollida de convites, tanto por internet, como presencial, comeza hoxe, día 27 de xuño, ás 11 hrs. Só é posíbel coller dous convites por persoa e para un único día. Os convites son numerados.
O auto do Castromil é un espectáculo con dramaturxia e dirección de Quico Cadaval e que protagonizan Rocío González, Víctor Mosqueira, Marcos Orsi e Patricia Vázquez. O vestiario e a escenografía é de Carlos Alonso, a banda sonora de Piti Sanz e a iluminación de Octavio Mas.
Máis de corenta serán as representacións desta obra teatral que se poderá desfrutar nos próximos meses por distintas localidades do noso país.
nstituto de Estudos Chairegos, en colaboración co Concello de Vilalba, organiza o venres 30 de xuño de 2023, na Casa da Cultura de Vilalba, ás 20:00 horas, a CONFERENCIA ACHEGAS FEMINISTAS NO ITINERARIO DE EXERIA, a cargo de MARISA VIDAL COLLAZO, profesora, escritora, teóloga e feminista galega, a partir dun libro da súa autoría que leva o mesmo título. Presentará o acto MARISA BARREIRO, presidenta do IESCHA
