No mesmo trazo conviven un esquío morto no alcatrán e un barco de papel que procura a esperanza.
Mira ben. Un can ladra inferno. Un lobo ouvea desgraza. Escoita.
Ti termas da cegueira, sostela, elíxela. Eu digo franxa. De que serve. De nada.
No mesmo trazo no que se estende a escuridade dunha creba irreparable, eu ergo a chanta.
Xa sei. Ti dis xeopolítica e cres ter razón, eu proclamo torpemente vida. Cinguida, presa a un fío feble.
Madía leva, eu non sei. Váiseme a pinza, a pinza coa que ti sostés o xenocidio e a túa mirada inhumana. Que lle pode supor á túa piscina o sangue afastado dun neno asasinado.
No mesmo trazo ti, que estendes a sombra da morte. E eu, que pronuncio, aínda, inutilmente, Palestina.
O sábado, 12 de xullo, festéxase a XIIª edición do Convivio da Cultura Galega e tendo moi presente a Manuel María e a súa obra.
A celebración comezará ás 11.15 hrs, e a Casa-Museo Manuel María será o punto de encontro, concretamente a horta, onde acollerá ás persoas asistentes a música da coral Solfa. De alí sairase cara ao cemiterio onde se levará a cabo un pequeno acto en lembranza de Manuel María e de Saleta.
Xa en Santa Isabel, ao pé do río Miño, e antes do xantar, ás 12.30, producirase a actuación da Banda de Música Sons e Soños. Integrada por músicos de Rábade, Begonte, Outeiro e Friol, nesta ocasión a banda estará acompañada pola cantareira, mestra e investigadora da nosa música, Branca Villares, que interpretará algunha peza baseada na obra de Manuel María.
Despois, poderase desfrutar do xantar en convivio (a organización pon as mesas e cadeiras e cada un/unha trae a súa propia comida. Para reservar sitio nas mesas é necesario avisar antes das 14 h do 9 de xullo, mércores, a través do whatsapp 698177621 ou por correo electrónico contacto@casamuseomanuelmaria.gal.
A festa continuará pola tarde, ás 16.30, cunha foliada conducida por Xurxo Souto, e onde non faltará a música de Mestura de Nete, Foliadeir@s do Castro, Música na Eira, Tradivivas Agra, Reviravolta e Parabéns
Finais dos setenta, tras décadas de ditadura, novos tempos de liberdades e esperanzas nun futuro mellor, abríanse paso. Barcelona, unha cidade de alma cosmopolita, debido ao seu carácter portuario e á súa proximidade con Francia —baste lembrar as peregrinacións en autobuses de barceloneses e barcelonesas que acudían a Perpignan ver “El último tango en París” de Bernardo Bertolucci—, comezaba a consolidarse como epicentro de contracultura e modernidade.
As Ramblas e o Barrio Gótico como grupo de encontro de artistas, escritores e músicos; a revista Ajoblanco; salas como Zeleste de ambiente nocturno; teatro experimental que desafiaba as normas establecidas…, son exemplos da vida cultural desta cidade nos derradeiros anos do réxime e primeiros da democracia.
Pero ao lado destas manifestacións culturais e lúdicas, había unha sala mítica,”La Paloma”, fundada a principios do S.XX; unha sala de baile que sobrevivira a monarquías, republicas e ditaduras e que aínda conservaba un aire canalla, unha elegancia gastada mesturada co cheiro a Ducados e a perfume barato.
María, emigrante aos dezaseis anos da zona dos Ancares lugueses era unha das asiduas todos os sábados e algún que outro domingo e festivo. Traballaba de criada no barrio de Pedralbes para un empresario do mundo do espéctaculo. A muller era alemana e tiña dúas fillas, das que se tiña que facer cargo; unha delas, que chegaría a triunfar nos medios de comunicación, acabaría casando co fillo dunha famosa aristócrata.
Unha noite de sábado de María en “La Paloma” desenvolveríase máis ou menos como a continuación detallo.
María entra na sala como quen pisa un escenario. Para ela a noite non eran só unhas horas de diversión e xolda, era unha especie de combate, onde tiña que demostrar que aos seus corenta e pico anos (poucos, segundo ela; bastantes, segundo os coñecidos), seguía a ser a excelente bailadora, que sempre foi, e que nas festas de agosto cando regresaba á súa aldea de Cervantes, facía gala ante os mozos, que atónitos ficaban ollando para ela e a súa parella, mentres agardaban a súa quenda.
Como todos os sábados o local atópase a reventar. Tras pedir unha copa de cava, achégase a escoitar a orquestra e observar como a pista comeza a encherse de bailadoras e bailadores. Apura o líquido espumoso, a súa bebida preferida, e regresa a pedir outra copa. É o ritual de sempre, dúas tomas para coller fórza e lanzarse ás fieras. Logo á medianoite, outras dúas copas serán as encargadas de proporcionarlle os folgos necesarios para rematar, esgotada, sobre ás tres da madrugada, camiño da súa casa de Hospitalet, no coche dalgún amigo ou na súa falta, nun taxi.
Xa temos a María na pista bailando un tango cunha parella imaxinaria. Cando remata a peza, un tipo de bigote e camisa aberta ata o embigo, exhibindo unha gran cadea de ouro da Virxe do Carme, tócalle lixeiramente no ombreiro e dille:
—Bailamos.
Mírao de arriba a abaixo. Era a primeira vez que ve esa cara. Crava os seus ollos nos del, ata facerlle baixar a vista. Un cheiro a “Varón Dandy” profana as súas pituitarias. Pero un baile non se lle rechaza a ninguén, así que acepta.
Mentres a orquestra interpreta o bolero “Bésame mucho”, comezan a xirar marcando o ritmo. Ben, marcando o ritmo é un dicir, porque o tipo de bigote, moi douto, moi douto no baile, non é. María, mentres tanto absorta nas súas cavilacións: que aquel home pisaba como se quixese plantar patacas na horta, que a cousa tiña traza de rematar co nocello tronzado, que Adolfo aínda non chegara — ese si que baila ben, arre demo!— e que se segue apretándoa así vai rematar por vomitar por el, incluida a “escudella” que vén de cear.
Cando a música para, María despídese con elegancia e busca refuxio en Adolfo, que naquel intre —bendita salvación— está entrando pola porta. Agora si lle vai prestar o baile. Con Adolfo pode xactarse do seu depurado estilo á hora de danzar. A pista de baile empeza a encherse de historias: miradas furtivas, parellas que se bican bailando unha cumbia, promesas pasaxeiras que morrerán co encendido das luces. E María e Adolfo, tal Apolo e Artemisa inmersos nunha danza divina como se todo o Olimpo estivese a contemplalos.
Ao final “La Paloma” era iso, un baile ben botado, unhas copas de cava e un tipo de bigote disposto a amargar a noite se non fose pola oportuna chegada de Adolfo.
Asociación Cultural Autobán, co apoio do Concello da Coruña, promove, por segundo ano consecutivo, este certame pioneiro no sector da autoedición, cuxo premio constará dunha dotación económica de 1.250 € e un trofeo personalizado polo artista Luis Yang, gañador da pasada edición do premio
Este luns finalizou o prazo para recibir propostas, cun total de 56 participacións
A persoa gañadora do premio darase a coñecer durante un acto de entrega no mes de agosto, no marco da edición de verán de 2025 do Festival de autoedición e BD Autobán
A información completa do II Premio Autobán ao Mellor Fanzine Galego 2024-2025 pode consultarse en: https://www.autoban.gal/premio25
O Premio Autobán ao Mellor Fanzine Galego 2024-2025 xa ten xurado especializado para a súa segunda edición. Bea Lema, Luis Yang e Sira González serán os profesionais responsables de avaliar o total de 56 propostas rexistradas no certame este ano, que este luns pechou o seu prazo para a recepción de participacións.
Deste xeito, a Asociación Cultural Autobán, co apoio do Concello da Coruña, promove, por segundo ano consecutivo, o Premio Autobán ao Mellor Fanzine Galego 2024-2025, un certame pioneiro no sector da autoedición, cuxo premio constará dunha dotación económica de 1.250 € e un trofeo personalizado a man polo artista Luis Yang (gañador da primeira edición do certame). O II Premio Autobán 2024-2025 contempla, tamén, un accésit cunha dotación económica de 350 €. A información pode consultarse en: https://www.autoban.gal/premio25.
O II Premio Autobán ao Mellor Fanzine Galego 2024-2025 recolle a participación de todas as autoras, autores e colectivos que autoeditaron un cómic ou fanzine gráfico en lingua galega ou desde Galicia entre o 15 de maio de 2024 e o 15 de maio de 2025, cun máximo de 3 obras por participante, sempre que o/a autor/a ou a maioría dos/as compoñentes do colectivo sexan de orixe galega ou estean fincados/as en Galicia. O tema, a técnica, o formato e o deseño do fanzine son libres. A persoa gañadora do premio, seleccionada polo xurado especializado, darase a coñecer a partir de mediados de xullo e mais tarde celebrarase a cerimonia de entrega do premio durante a edición de verán 2025 do Festival Autobán.
SOBRE O XURADO ESPECIALIZADO DO CERTAME
Sira González é Licenciada en Documentación e ten un Máster en Bibliotecas Escolares. Leva desempeñando a súa labor bibliotecaria na Biblioteca Municipal de Os Rosales da Coruña desde o ano 2009. Coordinadora de clubs de lectura e responsable da comicteca, nos últimos anos imparte formacións sobre a colección de cómic en centros escolares e a súa promoción entre o público lector. O seu obxectivo é dobre: romper prexuizos con respecto ao medio e achegar a súa lectura a todos os tramos de idade, de 0 a 100 anos.
Bea Lema (A Coruña, 1985) é ilustradora e autora de cómic. O seu traballo é, xeralmente, de corte autobiográfico e de temas relacionados coa tolemia, o trauma, as relacións familiares, a relixión e os ritos populares. A nivel gráfico, explora o debuxo e o bordado como soporte para as súas ilustracións e historietas.
En 2017 recibe o XII Premio de Cómic Castelao da Deputación da Coruña por O Corpo de Cristo, a súa primeira novela gráfica, un proxecto autobiográfico que trata a enfermidade mental desde a perspectiva dunha nena. En 2022 foi bolseira para realizar a residencia de novela gráfica na Maison des Auteurs de Angoulême (Francia). O libro no que traballou, baseado naquel primeiro cómic e que foi publicado en Francia pola editorial Sarbacane baixo o título Deas Maux à Dire e en España por Astiberri co título El cuerpo de Cristo, foi galardoado co premio do xurado do Festival BD 2023 en Pèrigord, o premio do público do Festival de Angoulême 2024, o Premio Bédélys 2024 do Festival de Cómic de Montréal á mellor obra estranxeira, o Gran Premio da Heroína Madame Figaro 2024, o Premio Nacional de Cómic 2024 e o Premio á mellor novela gráfica internacional 2025 do Festival Comicon Napoli. Actualmente traballa na adaptación deste libro a curtametraxe de animación.
Luis Yang (Madrid, 1993) é ilustrador e animador. Foi un dos impulsores do fanzine Nimio, gañador do premio ao mellor fanzine en Comic Barcelona 2016. Colaborou cos seus cómics en publicacións como Hoodoo Voodoo, š!, doko boko, Fenómena e Ex Mag, entre outros. En 2020 dirixiu e animou o videoclip musical When I Grow Up, da cantante estadounidense Yaeji, para a discográfica XL Records. En 2022 uniuse á guionista Uxía Larrosa para crear O bico da Serea, que recibiu o Premio Castelao e, posteriormente, en 2024, foi editado en castelán por Ediciones La Cúpula como El beso de la sirena. Actualmente, autoedita o fanzine Amorcito, nomeado a mellor fanzine en Cómic Barcelona. No ano 2024 foi galardoado co I Premio Autobán ao Mellor Fanzine Galego.
UNHA PANORÁMICA SOBRE A PRIMEIRA EDICIÓN DO PREMIO AUTOBÁN
Na súa primeira edición, celebrada o pasado ano, Luis Yang alzouse co galardón do I Premio Autobán ao Mellor Fanzine Galego grazas á súa obra Sunny 16. O xurado especializado do certame estivo integrado polos profesionais María Gil, historiadora da arte e investigadora; Brais Rodríguez, ilustrador e profesor; e Toño Vilaverde, libreiro especializado, que dicidiron outorgarlle, tamén, un accésit con diploma a Gemma Pérez, pola súa obra Mi nick era #humeda.
Este I Premio Autobán ao Mellor Fanzine Galego 2023-2024 recibiu un total de 57 proxectos, con 54 publicacións válidas. Na rolda final de clasificados foron tamén seleccionados os fanzines Macheta 7, da Asociación Artístico-cultural Huhú e Asociación Teixo; Así somos, de Raquel Montero; e sólo una vez más, de Aisha Rey. O público puido ver e ler todas as obras presentadas a concurso na Expofanzines que acolleu o festival Viñetas desde o Atlántico no Palexco da Coruña do 12 de agosto ao 30 de setembro de 2024. Na web de Autobán e posible, tamén, consultar a información desta Expofanzines 2024: https://www.autoban.gal/expofanzines/expofanzine2024
SOBRE AUTOBÁN
Autobán é o festival coruñés de cómic autoeditado. No ano 2023, a iniciativa constitúese como asociación cultural. O seu obxectivo é a promoción da banda deseñada e a ilustración, a autoedición e a autoxestión, así como tecer unha rede de apoio para as persoas que se dedican a estas disciplinas. No seu labor inclúese a creación de eventos e actividades para a xestión de espazos nos que todos os e as amantes da autoedición sexan protagonistas.
A asociación organiza cada mes de agosto o Festival Autobán coincidindo co encontro internacional Viñetas desde o Atlántico. Trátase dun mercado de autoedición que ofrece a autores e autoras, colectivos, proxectos de autoedición e microeditoriais de toda a Península a oportunidade de amosar e vender o seu material. O encontro propón, tamén, combates de debuxantes, presentacións de proxectos, obradoiros, exposicións, música e gastronomía durante a súa celebración.
Por outra banda, a asociación promove, tamén, iniciativas como o Autobom, que se presenta como a edición de primavera do Autobán, coa vontade de ser un encontro entre a xente que se dedica e goza coa autoedición gráfica e a BD alternativa, con charlas, faladoiros, obradoiros e actividades diversas en torno ao mundo dos fanzines. De forma mensual, Autobán organiza, asimesmo, un Club de Debuxo con diferentes temáticas en espazos afines do sector.
DEZ ANOS DE HISTORIA DE AUTOBÁN
En agosto de 2024, o festival de autoedición e BD Autobán celebrou o seu 10º aniversario. O ilustrador José Domingo foi o autor do cartel dese 10º Autobán, nun homenaxe a eses 10 anos de traxectoria do evento, xa que tamén foi el quen deseñou o cartel da primeira edición de Autobán celebrada en 2014. Neste 2025, Autobán regresará á Coruña no mes de agosto para celebrar a 11ª edición do evento.
Entre os fitos do Autobán nesta década de historia cabe destacar que moitas das xoves promesas que gañaron o seu Combate de Debuxantes acabaron por converterse en historietistas e artistas de renome, como Xulia Vicente, Cynthia Alfonso, Xulia Pisón, Paula Freire, Teresa Ferreiro, Jorge Parras, Paz Rodríguez ou Aisha Rey.
As sedes máis populares do Autobán ao longo dos anos foron a añorada Nave 1839 e a actual Praza de San Andrés, pero o festival tense movido por toda A Coruña: celebrou edicións no espazo The Room, nos bares Old School, La Maleta, Ledicia, Meliora, Bar 13 ou Monty, na Sala Filomatic, na librería A Tobeira de Oza ou no local social A Revolteira, e tivo unha exposición antolóxica no Café de Macondo. En 2024 sumouse, tamén, o Círculo de Artesáns.
Nos faladoiros do Autobán teñen participado ducias de personalidades do sector, coma os debuxantes Emma Ríos, Natasha Bustos, Alberto Vázquez, Bea Lema, Roberta Vázquez, Manel Cráneo, Santy Gutiérrez, Alberto Guitián, Leandro Barea, Pepa Prieto Puy, Miguel Porto, Inés Cararejos ou Brais Rodríguez, os críticos Octavio Beares, Manuel Barreiro e Edu Maroño, os blogueiros Esteban Yáñez e Ghanito, a bibliotecaria Sira González ou os libreiros Toño Vilaverde e Simón Blanco. Tratáronse temas como a censura e a liberdade de expresión, a visibilidade feminista e LGTBIQ+ no mundo da banda deseñada, os diferentes eventos de autoedición galegos, o funcionamento dos colectivos autorais, o traballo dos humoristas gráficos, o paso á industria do videoxogo, o panorama fanzineiro a nivel estatal ou a historia da autoedición en Galicia.
O Instituto de Estudos Chairegos, Xermolos e a Irmandade Manuel María, coa colaboración do Concello de Vilalba, organizan o xoves 5 de xuño de 2025, na Casa da Cultura de Vilalba, ás 20:00 horas, a presentación do libroA NOITE QUE SE FOI A LUZ,do que é autor MANUEL CASTRO SANTAMARIÑA.
Intervirán tamén ALFONSO BLANCO TORRADO, presidente de Xermolos, e MARISA BARREIRO, presidenta do IESCHA.
