A principios do catorce nas montañas do Cebreiro o crego deste lugar non cría que pan e viño en corpo e sangue divina se puidesen converter.
Un día de cru inverno por mor dunha gran tormenta os veciños da contorna as obrigacións sagradas non puideron atender.
Estando a igrexa baleira e o padre a misa dicindo, no intre da consagración pola porta asoma un home, o frío nos ósos trae.
Era este Juan Santín, veciño de Barxa Maior, que nunca a misa faltaba, tivese labor á vista, fixese un tempo de raios.
O párroco sorprendido para si isto marmexa:
-Pobre home, meu coitado, poñerse en camiño hoxe con este tempo de raios exposto a morrer de frío por un bocado de pan e un gargalloto de viño!
Segundo o ía dicindo un arrepío no corpo de arriba a abaixo sentiu e asustado viu cá hostia mudaba en carne sanguenta, o viño xa máis vermello a sangue humana cheiraba.
Ao pé do altar de xeonllos caeu repentinamente ficando desvanecido, alí mesmo sobre as gradas. Cando Santín se achegou ao intentalo incorporalo comprobou que estaba morto.
Se algún día visitades esta igrexa do Cebreiro xunto ao altar veredes cáliz e mais relicario contendo o sangue e a carne de Xesús, Noso Señor.
Proba esta, do milagre que aquel día aconteceu.
A DONIÑA BRANCA
De Froilaz, señor de Doiras, era Aldara, filla amada; de salientable beleza por todos era loada.
Quixo o azar que namorara de aposto e honrado galán, fillo doutro gran señor, que na redonda moraba.
Conforme, seu padre amado, consentimento outorgou, data no calendario ben subliñada ficou.
Mais unha aciaga tarde mentres un paseo daba polos bosques da contorna, desapareceu, coitada.
Baldía foi a procura polos montes de Cervantes; ninguén deu noticia algunha da desventurada amante.
Un día, seu irmán Egas, mentres andaba de caza, fermosa cerva albiscou, como a mesma neve, branca.
E cunha certeira frecha a vida lle arrebatou; o inofensivo animal, inerte no chan ficou.
Era tan grande o seu peso, que non puido coa peza; unha pata lle arrincou para dar fe da proeza.
Cando ao castelo chegou, perplexo a padre deixou; man suave de muller do vello zurrón sacou.
Desesperados correron a xunto da cerva branca; no seu canto atoparon á linda doncela, manca.
A lenda asegura que foi encanto de mouro ou fada, e que ao morrer o veado volveu ser, de novo, dama.
Máis de 30 formacións de Angola, Arxentina, Austria, Bulgaria, Cabo Verde, Corea do Sul, Francia, España, Indonesia, Xapón, Marrocos, Portugal, Reino Unido, Somalilandia, Suecia, Tunes e Uganda formarán parte do cartel, que é secreto para o público ata que desembarca na illaAs músicas de raíz e de renovación da tradición, psicodelia, soul, afrohouse,electrónica, pop, experimental, kraut rock ou after punk serán algúns dos estilos que se poidan escoitar durante as tres xornadas de directos, para as que non quedan entradas dispoñiblesEn paralelo á programación de concertos, e aproveitando o horario diurno nun espacio único, desenvolverase un festival cultural ateigado de actividades con microconcertos acústicos, obradoiros familiares, demostracións de cociña con produtos de proximidade ou visitas guiadas para descubrir o patrimonio histórico, cultural e natural da illa
Sinsal convidará de novo a que o público sexa responsable e consciente coa xestión dos seus residuos e, ademais de inhabilitar as papeleiras na illa, convidará a facer uso do “kit festivaleiro” con cubertería reutilizable
O Festival Sinsal SON Estrella Galicia celebrará a súa 23ª edición desde este venres 25 e até o domingo 27 de xullo na illa de San Simón (Redondela). O festival do cartel secreto volverá ofrecer, ao longo de tres xornadas, no corazón das Rías Baixas, unha pequena mostra da creación musical contemporánea máis estimulante que se está producir na escena mundial. A diversidade estilística, o protagonismo de proxectos liderados por mulleres, a programación de grupos que actúan por primeira vez en Galicia e un fondo compromiso social e ambiental, alén dun line up que o público só descubre ao desembarcar, volverán ser os sinais de identidade dun festival único no panorama estatal.
Máis de 30 formacións chegadas de Angola, Arxentina, Austria, Bulgaria, Cabo Verde, Corea do Sul, Francia, España, Indonesia, Xapón, Marrocos, Portugal, Reino Unido, Somalilandia, Suecia, Tunes e Uganda compartirán moito máis que unha grella de programación. Esta fin de semana serán parte dun festival cuxa cabeza de cartel é a súa excepcional localización: a illa de San Simón, declarada Ben de Interese Cultural (BIC).
A programación do Sinsal 2025 contará con 17 debuts de bandas e solistas en Galicia, das cales unha ducia ofrecerá, ademais, a súa estrea a nivel estatal na ría de Vigo. Durante tres días, o público poderá mergullarse e gozar de ata 36 directos e sesións, con postas en escena moi diferentes entre si, ao transitar polos distintos escenarios da illa: aos catro oficiais e recoñecibles para as asistentes habituais do evento -San Simón SON Estrella Galicia, Buxos FEST Galicia, Santo Antón Rock’n’Roll e Malmequeres-, uniranse nesta ocasión outros dous alternativos liderados por formacións locais.
Estilos comosoul, afrohouse, koduro, electrónica, pop, experimental, kraut rock ou after punk, entre outros moitos, citaranse desde o mediodía e até o solpor no arquipélago conformado por San Simón e Santo Antón. Ademais, tal e como é habitual no festival, non faltarán na programación as propostas máis suxestivas e singulares que revisan e reinterpretan a tradición dos seus lugares de orixe.
Un festival cultural paralelo aos directos
De xeito paralelo aos concertos, e aproveitando a celebración do evento en horario diurno, Sinsal ofrecerá unha ampla programación de actividades culturais, unha sorte de festival cultural que se desenvolverá desde o momento no que as e os asistentes desembarquen. As iniciativas están dirixidas a todo tipo de públicos e enmárcanse nas seccións A Escola Sinsal, Descubre San Simón e A cociña Sinsal.
A actividade que inaugurará a programación musical de cada xornada seráAudicións Malmequeres, unha serie de sesións nas que se que recuperarán arquivos e coleccións sonoras dos anos 80 e 90 da man das convidadas Chus Taboada e Eva Izquierdo (Voces de Ultratumba), Marco Maril (Apenino) e o dúo radiofónico conformado por Isabel Díaz e Pedro Blázquez (RNE, Cadena SER). Estas audicións públicas forman parte d’A Escola Sinsal, o proxecto educativo e de investigación do festival Sinsal que promove a divulgación do rexistro sonoro desde a antigüidade até os nosos días.
Desta liña tamén agroman propostas como a Exposición de cómic A Escola Sinsal: A historia da música gravada en Galicia, que este ano se exhibirá a ceo aberto. Da man de 16 debuxantes, o público poderá coñecer outras tantas figuras chave da memoria sonora galega. Así, se no 2024 Sinsal presentaba a Domingo Martínez de Presa (debuxado por Emma Roulette), Severino Pérez y Vázquez (Begoña García-Alén), Andrés Avelino Comerma (Santi Zubizarreta), Emilia Pardo Bazán (Mar Mascaró), Enrique Labarta Pose (Marta Cartu), Maruja Boga (RAPAPAWN), Pedro Ferrer (Andrés Magán) e os irmáns Portela Seijo (Pepa Prieto Puy); este ano súmanse Amando Hermida (Carlos G. Boy), Ana Kiro (Luis Yang), Eloy Luis André (David González López), Ernesto Lecuona (Paula Guerrero), Fina Galicia (María Ramos), Manuel Mirás (Nico Ben), Mercedes Mariño (Julia Lago) e Reveriano Soutullo (Paw Salcés).
Ademais, no marco d’A Escola Sinsal, a cafetaría da illa acollerá dúas propostas que suporán unha viaxe á memoria sonora de hai cen anos. Por unha banda, as hipnóticas Sesións San Simón con Aleksander Kolkowski. Todas as xornadas o público poderá asistir ás gravacións en cilindros fonográficos -rexistro dunha canción, duns dous minutos, nun cilindro de cera- nas que participarán as bandas e solistas do Sinsal. O resultado das mesmas poderase escoitar e ver na web do festival.
Pola outra, será o escenario dos microconcertos acústicosda Orquesta Clásica de Vigo. Se ben o venres 25, e a través dun sexteto de café, a formación evocará un insólito filme galego de vangarda (Canto de emigración, do ourensán Tony Román) do que se conservan vestixios e a partitura de Teódulo R. Páramo; os días 26 e 27 as protagonistas serán as músicas de cafés, bailes e verbenas que tiveron en lugar en Galicia na primeira metade do século XX. Neste caso, a intención é d’a Escola Sinsal é poñer en valor o papel dos instrumentistas anónimos que levaban os sons e os ritmos a todos os recunchos do país antes da popularización da música gravada.
A segunda das liñas de actividades paralelas é Descubre San Simón, serie de iniciativas deseñadas para dar a coñecer o patrimonio natural, cultural e histórico da illa. Comeza co itinerario que dá nome á sección, unroteiro independenteideado por Sinsalaudio para divulgar a memoria do arquipélago entre as e os asistentes ao festival. A través de distintos paneis que se atopan espallados no territorio (e que cada un deles contén un código QR con información en galego, español e inglés), danse a coñecer sete historias ou episodios: A roca de San Simón, Proxecto Trobadores, A avenida de Teruel, A paisaxe de Alejo Yáñez Andrade, O aeroporto marítimo de San Simón, A conexión de San Simón e o Pórtico da Gloria e A relación de Reveriano Soutullo e Diego San José de la Torre coa illa de San Simón.
Durante o festival organizaranse, ademais, dúas visitas guiadas. O sábado 26 terá lugar o paseo polo arquipélago co investigador Xosé Lois G. Faílde, quen presentará Illario pantasma, un roteiro para coñecer o corpo fitolóxico da paisaxe, a pegada difusa do imaxinario da escrita da illa e a xenealoxía política soterrada no lugar. De cara ao domingo 27, Sinsal contará coa colaboración da asociación de turismo mariñeiro Amarturmar.As e os integrantes da entidade presentarán, a través dunha andaina e ampla conversa, os recursos naturais e industriais da contorna da illa.
A última das actividades desta área vinculada á descuberta de San Simón é Caderno de Bitácora, un obradoiro impartido por Arte & Garabato que pretende favorecer a exploración de linguaxes artísticas a través de espazos inclusivos e interxeracionais -ao ser unha actividade aberta a todas as idades, a partir dos 7 anos-. Neste taller crearase un libro obxecto a partir do percorrido que o público fai para chegar á illa e as súas vivencias durante a estancia, o que lle permitirá descubrir e rexistrar diferentes experiencias estéticas a partir do valor paisaxístico, patrimonial e histórico de San Simón.
FInalmente, neste 2025incorpórase a liña A cociña Sinsal, que pretende por o foco na sostibilidade e na economía circular da man de cociñeiras galegas, produtos de proximidade e empresas do país, coa intención de loitar contra o desperdicio alimentario e reducir, á vez, a pegada de carbono. O venres 25, Begoña Vázquez dará a coñecer, coa colaboración de Aceites Abril, fórmulas coas que reutilizar produtos humildes para crear pratos do día a día e da alta cociña. O sábado 26, Xesús Mazaira -propietario de Airas Moniz- convidará ao público a descubrir os segredos dos seus produtos acompañados da mel da Ribeira Sacra Puramel. Finalmente, o domingo 27, Arián Lorenzo -Arián Chef- fará unha demostración de cociña vexetariana con produtos de mar proporcionados por Porto Muíños.
As actividades d’a cociña Sinsal completaranse cunha iniciativa especialmente a todas as familias que visitan San Simón durante o festival. O artista multidisciplinar galego Juanma LoDo impartiráDo, re, Bip, un obradoiro no que o público poderá descubrir conceptos vinculados á produción musical dixital e crear a súa propia música ao entrar en contacto con froitas e verduriñas. Este taller, pensado especialmente para as máis pequenas, decorrerá nas tardes do venres 25 e domingo 27.
Sinsal, un evento “sen rastro”
Toda a actividade de Sinsal está atravesada por un firme compromiso coa sostibilidade, que no 2024 se transformou en #sinsalsenrastro, o novo modelo de xestión de residuos do evento baseado na teoría das tres R (reducir, reutilizar, reciclar). Para avanzar nesta intención, Sinsalnon producirá este ano vasos reutilizables coa identidade e programación diaria do festival, obxecto facilmente identificable -e incluso de colección- para o público sinsaleiro.
Esta medida únese as implantadas con anterioridade, como a eliminación das papeleiras da illa ou a creación do Punto R para informar sobre a correcta xestión dos residuos. Ademais, desde o ano pasado Sinsal tamén convida ao públicoa facer uso do seu propio ‘KIT FESTIVALEIRO’, para que cada asistente leve á illa a súa vaixela reutilizable -que pode incluir o seu propio vaso no que poder beber auga potable das billas, un pano de mesa de tea, prato de picnic, garfo e culler de varios usos-. Entre todas as persoas que acrediten no Punto R o seu kit, sortearanse premios cada día.
Sinsal SON Estrella Galicia
Sinsal SON Estrella Galicia é unha iniciativa cultural que visualiza as artistas próximas á creación contemporánea da escena galega, estatal e internacional. Cada verán ofrece na illa de San Simón unha pequena mostra dos proxectos musicais máis estimulantes de formacións que proceden de Europa, África, Asia ou América. Desde a súa primeira edición, un dos compromisos de Sinsal foi programar artistas que iniciaban súa carreira musical. Algúns destes nomes, poucos anos despois, aterraron nos grandes festivais e salas de concertos de todo o mundo.
A diversidade estilística, o protagonismo de proxectos liderados por mulleres e un fondo compromiso co medio ambiente e a igualdade son os sinais de identidade dun festival cuxo cartel é secreto para o público -que sempre esgota as entradas con antelación- ata que desembarca na illa. Desde 2022, Sinsal éo festival galego de música mellor valorado polas profesionais da cultura do país, recoñecemento que se suma aos recibidos nos últimos anos, en distintos foros, polas súas innovadoras políticas de sostibilidade ambiental e social.
Así, Sinsal atesoura múltiples galardóns, como o Premio Nacional dos Iberian Festival Award de Contribución á igualdade no 2023 ou Premio FEST á Sostibilidade ambiental no mesmo ano, distintivo que reforza o que xa recibiu no 2019 (Festival máis sostible) ou no 2015 (Mellor Festival de Pequeno Formato). Ademais, o informe sobre a cultura en España de 2024 da Fundación Contemporánea situa ao festival Sinsal SON Estrella Galicia, a nivel estatal, como a sexta iniciativa cultural máis comprometida a nivel social e co desenvolvemento sostible.
Sinsal, que neste 2025 celebra a súa 15ª edición na illa de San Simón, é un festival organizado e producido pola promotora viguesa Sinsalaudio, e conta con SON Estrella Galicia como patrocinador principal. Ademais, o evento ten o apoio institucional tanto da Xunta de Galicia a través da Axencia Galega das Industrias Culturais (Agadic) e do programa FEST Galicia, como da Deputación de Pontevedra a través de Turismo Rías Baixas -enmarcado nos Rías Baixas Fest-. Nesta edición tamén colaboran Gadis, Viqueira, Marlene, Cosferla e Platú.
O Festival Internacional Outono de Teatro de Carballo regresa este outono ás salas, rúas e espazos non convencionais da vila bergantiñá con recoñecidasfiguras das artes escénicas como María Galiana, Paula Carballeira ou José L. Prieto
O “corazón do teatro en Galicia” presentou está mañá no Bosque do Añón de Carballo o cartel desta nova edición, que conta coa raíz como o leitmotiv para poñer en valor a orixe e a tradición como símbolos de identidade propia e faros da nosa contemporaneidade
O festival desvelou os primeiros nomes da súa programación, cos espectáculos coproducidos polo FIOT Territorio regueifa, de Ainé Producións, e Berenguela na gaiola, de Galeatro e Xarope Tulú; e a estrea en Galicia de Yo soy quiero irme a Francia, de Contraproducións
O Festival Internacional Outono de Teatro de Carballo (FIOT) regresará ás salas, ás rúas e a espazos singulares de Carballo para celebrar a súa 34ª edición do 25 de setembro ao 1 de novembro de 2025, da man de recoñecidas figuras das artes escénicas como María Galiana, Paula Carballeira e José L. Prieto, entre moitas outras.
O “corazón do teatro en Galicia” presentou está mañá no Bosque do Añón de Carballo o cartel desta nova edición, que conta coa raíz como o leitmotiv para poñer en valor a orixe e a tradición como símbolos de identidade propia e faros da nosa contemporaneidade.
O festival desvelou os primeiros nomes da súa programación, cos espectáculos coproducidos polo FIOT Territorio regueifa, de Ainé Producións, e Berenguela na gaiola, da querida compañía carballesa Galeatro e Xarope Tulú, con dirección da Premio Nacional de Literatura Dramática Paula Carballeira; e a estrea en Galicia de Yo soy quiero irme a Francia, de Contraproducións, peza firmada e dirixida por Elisabeth Larena e protagonizada por María Galiana, Nieves de Medina, Ledicia Sola e Alicia Armenteros.
O Bosque do Añón de Carballo acolleu a mañá deste martes, 15 de xullo, ás 11.00 horas, a presentación das datas, o cartel e este avance do 34º Festival Internacional Outono de Teatro de Carballo. O acto contou coa participación do alcalde de Carballo, Evencio Ferrero; o director do FIOT, Alberto Sueiro; e a concelleira de Cultura e Festas, Maruxa Suárez Cotelo.
A principios do mes de setembro, o FIOT presentará o programa completo da súa 34ª edición, con todas as liñas habituais que conforman cada ano o festival: Programa de Sala, OTNI, Rúa dos Contos, Teatro de Rúa, FIOT en Ruta, Micro-escenas M2, FIOTeen e Fiotiño, ademais de actividades paralelas como exposicións, as gravacións de OndaFIOT, a celebración de xornadas profesionais, etc.
“RAÍZ VIVA, MEMORIA COLECTIVA”
Hai raíces que non se ven, pero se senten.Nacen de dentro das entrañas, do que fomos e do que levamos gardado sen sabelo. Nesta 34ª edición, o FIOT convida a mirar cara ao interior, a recoñecer a forza do que nos sostén: a tradición, a memoria e a orixe. Pero sempre, cunha mirada contemporánea cara o presente e o futuro.O leitmotiv desta nova edición, a número 34, do Festival Internacional Outono de Teatro de Carballo,“raíz viva, memoria colectiva”, é unha chamada á orixe: a aquilo que nos sostén por dentro, aínda que non se vexa. Como as entrañas do corpo, a raíz e a memoria forman parte da nosa estrutura profunda. Este festival explora esa anatomía común que nos une: emocional, cultural e escénica.
Pero para o #FIOT34, a raíz non é só o punto de partida, senón unha rede que medra en moitas direccións; un espazo compartido que poñer en valor, para entender a orixe, para avanzar, evolucionar, explorar e medrar. En palabras de Alberto Sueiro, director do FIOT, “na era da globalización e mesmo da despersonalización na que vivimos, da sociedade líquida, inestable e fráxil, de estruturas e valores cambiantes, percíbese un rexurdimento con forza da posta en valor das raíces, das orixes como conformadoras da identidade propia e colectiva, da memoria, do local e do noso patrimonio como nutrientes esenciais que nos manteñen en pé e fundamentan o noso futuro”.
Sueiro apuntou, tamén, que “na propia raíz está o xerme para a renovación, para a creatividade, a evolución e a diversidade, que establecen unha tensión permanente co legado e coa tradición. A variedade das propostas que presentamos conducirannos por viaxes emocionais ou narrativos diversos, colectivos ou individuais, que poden axudarnos nesta reflexión de que a nosa historia contemporánea, non comeza con nós senón na nosa raíz”. E concluíu: “Benvidas e benvidos a unha nova e, de novo, ilusionante, edición do FIOT”.
Pola súa banda, Evencio Ferrero, alcalde de Carballo, quixo facer fincapé na contorna elixida para a presentación do cartel desta nova edición do festival: “o río Anllóns e o seu bosque teñen un significado moi especial para Carballo. Non son só un espazo de beleza natural, senón tamén unha testemuña viva da relación profunda entre a localidade bergantiñá e a súa contorna. Cada paso polos seus sendeiros é un suspiro de historia, de costumes e dun amor compartido pola terra que dá vida á nosa vila.
Camiñar pola beira do río Anllóns é, en si mesmo, un paseo pola alma de Carballo. Desde o tranquilo murmurio das súas augas ata a súa frondosa vexetación, percorrer a súa paisaxe é un agasallo para os sentidos e, tamén, unha evocación da historia local, da nosa tradición e da nosa raíz.
Veciños e forasteiros atopan neste recuncho único de Galicia un espazo para a relaxación e o goce. O Bosque do Añón, cos seus emblemáticos carballos, é un espazo de encontro e ledicia; unha paraxe acolledora e fermosa; o lugar das romarías populares e os xogos, das festas e o lecer autóctono. E é nesa paraxe onde o pasado, o presente o e futuro se encontran.
O Bosque do Añón garda, sen dúbida, un lugar privilexiado no corazón das xentes de Carballo: é o escenario anual da Festa do Bosque, unha romaría popular que pecha as festividades de San Xoán. A música, o baile e a mellor gastronomía local fusiónanse neste espazo natural, convertendo a paraxe nunha celebración viva das tradicións carballesas. É unha explosión de sensacións e de sons; unha conexión vibrante entre os habitantes da vila e a súa terra; a testemuña silente da nosa raíz única, que este ano representa o noso FIOT”.
Pola súa banda, a concelleira de Cultura e Festas, Maruxa Suárez, destacou o FIOT como un proxecto pioneiro e clave da cultura en Carballo, amosando o firme compromiso municipal co festival, como unha cita referente da cultura galega, non só en termos de exhibición, senón tamén de produción e acompañamento artístico.
A concelleira detívose, tamén, na filosofía do FIOT, a raíz, “que reflicte, tamén, a actual liña de traballo da área de cultura da corporación municipal: a tradición, a recuperación da identidade, a orixe e a raíz como símbolo da nosa rica e potente identidade”. E remarcou: “O Festival Internacional Outono de Teatro é un proxecto cultural enraizado na nosa vila; desde hai máis de tres décadas é o símbolo, o faro, que sustenta nosa cultura propia. O FIOT mira cara o futuro e está na mesma raíz da nosa localidade”.
UN PRIMEIRO AVANCE DO PROGRAMA QUE NOS ESPERA NESTE #FIOT34
Esta mañá, o FIOT avanzou tres producións con selo galego que formarán parte fundamental do seu programa na edición número 34 do festival, da man de compañías tan queridas polo público de Carballo como Contraproducións, Ainé e Galeatro –esta última, en tándem artístico con Xarope Tulú e a Premio Nacional de Literatura Dramática Paula Carballeira–.
En consonancia co lema desta edición, a raíz como orixe da identidade propia e colectiva, o FIOT colabora na coprodución do espectáculo Territorio regueifa, de Ainé Producións. Combinando o xeito de regueifar, a retranca e a música cos códigos do teatro de proximidade, tres músicos e regueifeiros achegan ao escenario unha forma moi nosa de humor e crítica social. Carballo e Bergantiños son recoñecidas pola riqueza do seu patrimonio cultural inmaterial e, en particular, o patrimonio oral, salvagarda e transmisor da nosa memoria, que aínda se conserva e forma parte da nosa identidade.
En Carballo, a regueifa mantense aínda presente, cos últimos regueifeiros tradicionais e, tamén, con novas xeracións que están a actualizar o xénero a través de diversos proxectos de revitalización, como as iniciativas do Concello de Carballo Escola da regueifa, a Liga da regueifa, os obradoiros Enreguéifate ou o certame de La Voz de Galicia que se celebra en Carballo Premios Galegos de Regueifa, ademais doutras iniciativas de ámbito galego como Espallando rimas.
Por estes motivos, o FIOT non podía ser alleo a este Territorio regueifa de Ainé, unha ambiciosa proposta escénica que busca trasladar a esencia da regueifa aos códigos do público actual. Coa estrea absoluta deste espectáculo, o festival abrirá o seu programa de sala a primeira fin de semana do mes de outubro, apertura á que se une outra representación destinada ao alumnado de Educación Secundaria, que asistirá á preestrea da obra no marco do programa FioTEEN.
Pola súa banda, as outras dúas pezas anunciadas, Berenguela na gaiola e Yo solo quiero irme a Francia, reflicten ben outra das grandes sensibilidades do FIOT: son historias de mulleres que anhelan a súa liberdade, co teatro como poderoso instrumento para narrala e acadala.
SOBRE OS PRIMEIROS ESPECTÁCULOS ANUNCIADOS DO #FIOT34
Berenguela na gaiola
Galeatro e Xarope Tulú, en coprodución co FIOT
Sábado 27 de setembro
Estrea absoluta
FIOTIÑO
A nova coprodución para público familiar de Galeatro –a sempre interesante compañía dos carballeses Alba Bermúdez e Tone Martínez e Xarope Tulú –troupe galega comprometida coas linguaxes escénicas diversas dirixidas á infancia e a mocidade, da narración oral ao teatro de texto e de obxectos–, con dramaturxia e dirección da Premio Nacional de Literatura Dramática Paula Carballeira, gañou a cuarta edición do Certame Manuel María de Proxectos Teatrais. A obra sitúa a acción nunha residencia da terceira idade, onde tres anciás deciden representar, a través do teatro, o que non lles deixan facer na realidade: ser libres. E, para isto, deciden representar a peza Aventuras e desventuras dunha espiña de toxo chamada Berenguela, de Manuel María.
Territorio regueifa
Ainé Producións, en coprodución co FIOT
Sábado 4 de outubro
Estrea absoluta
PROGRAMA DE SALA
Territorio regueifa é un espectáculo teatral producido por Ainé que pretende achegar ao gran público o mundo da regueifa, unha das nosas expresión culturais máis ancestral, que consiste en manter unha disputa dialéctica improvisada en verso entre dous o máis participantes. Trátase dun proxecto inédito en Galicia, que mestura o traballo dalgúns dos grandes divulgadores desta manifestación artística, convertidos en protagonistas da peza, co de destacados profesionais das artes escénicas do noso país. José L. Prieto é o autor e director de Territorio regueifa, que protagonizarán Lupe Blanco, Manolo Maseda e Josinho da Teixeira.
Territorio regueifa busca amosar a vixencia e a adaptación da regueifa á sociedade do século XXI, tanto nas temáticas, agora moito máis diversas, como na forma, coa incorporación de diferentes estilos e melodías. E, todo isto, sen esquecer xamais o espírito festivo e humorístico deste xénero artístico desde as súas orixes, que mestura como poucos o teatro, a música, o humor e a improvisación, nun espectáculo total no que o divertimento está, sen dúbida, asegurado.
Yo solo quiero irme a Francia
Contraproducións
Sábado 25 de outubro
Estrea en Galicia
PROGRAMA DE SALA
Inés asiste ao velorio de Pilar, quen decide deixarlle a súa casa en herdanza sen tela coñecido nunca e sen avisar a Leo, a súa neta. Xuntas descubrirán un pasado que descoñecían, abrindo vellas feridas familiares que se remontan á infancia da propia Pilar durante os últimos meses da Guerra Civil e á súa mocidade na Sección Feminina.
Canto pesan as herdanzas emocionais, esas que ninguén reclama, pero que fan sufrir a varias xeracións? Sobre as táboas veremos a catro mulleres de diferentes xeracións que buscan ese lugar que tanto anhelan e imaxinan. “Algunhas chamámolo liberdade. Outras chamáronno Francia”, apunta a autora e directora Elisabeth Larena sobre a peza.
Yo soy quiero irme a Francia é o novo espectáculo da produtora galega Contraproducións, firmado e dirixido por Elisabeth Larena, actriz, dramaturga e directora, que debuta na dirección de escena tras unha sólida traxectoria como inérprete, na que destacan os seus papeis en series como Cuéntame cómo pasó, Intimidad ou La que se avecina e, tamén, no filme gañador dun Goya No matarás.
O espectáculo está protagonizado por María Galiana (a inesquecible Herminia de Cuéntame cómo pasó, ademais de grandísima actriz de cine e de teatro, merecedora, ao longo da súa carreira, de galardóns como o Premio Goya, o Premio da Unión de Actores, o Premio Ondas, a Espiga de Oro da Seminci ou, en dúas ocasións, o Mérito a las Bellas Artes polo Ministerio de Cultura. Xunto a ela, subiranse ás táboas as intérpretes Nieves de Medina, Ledicia Sola e Alicia Armenteros.
A estrea absoluta do espectáculo terá lugar no Teatro Palacio Valdés de Avilés o día 16 de outubro, para logo viaxar a Carballo e aterrar no FIOT o sábado 25, na que será a súa estrea en Galicia.
O FESTIVAL INTERNACIONAL OUTONO DE TEATRO (FIOT)
Máis de tres décadas creando teatro
O Festival Internacional Outono de Teatro (FIOT) é un festival que ofrece un programa comprometido coas artes escénicas e cos proxectos máis prestixiosos do teatro actual. Está organizado pola Asociación Cultural Telón e Aparte e conta coa colaboración do Concello de Carballo. Pola súa traxectoria, a calidade da programación, a variedade das propostas de intermediación cultural que ofrece e pola súa proxección, o FIOT sitúase como un dos festivais máis importantes de Galicia e referente cultural durante o outono: un mes completo de programación, con preto de 40 espectáculos e ducias de actividades paralelas, converten a Carballo na capital das artes escénicas da comunidade galega.
Desde hai 34 anos, o FIOT dá a coñecer en Carballo o traballo de compañías de referencia e de creadoras emerxentes. Mais, especialmente, busca atraer novos públicos ao teatro. O festival nace en 1992 como espazo para ofrecer unha programación de teatro de calidade na comarca de Bergantiños e impulsar unha estrutura creativa arredor das artes escénicas na zona. Desde entón, FIOT é o lugar de encontro entre artistas, compañías e programadoras, e aposta por estimular a creación e o traballo en rede tanto a través da oferta de espazos para residencias artísticas como da implicación, do propio festival, na produción e novos espectáculos, fundamentalmente de compañías galegas.
Nas súas pasadas 33 edicións, FIOT contou coa participación das compañías máis relevantes de Galicia e España, ademais do ámbito internacional, outorgando así espazo a numerosas disciplinas, novas linguaxes, xéneros e formatos; ademais de ofrecer estreas absolutas ou no territorio galego. Desde xeito, máis de 350 formacións e artistas presentaron os seus traballos no FIOT, con nomes tan salientables no marco do panorama escénico galego, nacional e internacional coma Blanca Portillo, Pablo Messiez, Rafael Álvarez ‘El Brujo’, Yllana, Ron Lalá, Pont Flotant, Titzina, Kamikaze Producciones, Compañía do Chapitô, Leo Bassi, Grupo Chévere, Timbre 4, Mofa e Befa, Xosé A. Touriñán, Quico Cadaval…
Ao longo da súa traxectoria, diversos recoñecementos acreditaron o intenso traballo do FIOT para achegar as artes escénicas do século XXI á cidadanía e recoñeceron o festival como unha das iniciativas teatrais do noroeste peninsular máis relevantes na actualidade. Entre outras distincións cítanse, ademais da ‘Insignia Cultural’ do ‘Observatorio de la Cultura’ da Fundación Contemporánea como mellor proxecto cultural de Galicia en 2022, o Premio da Cultura Galega 2018 no ámbito das artes escénicas outorgado pola Xunta de Galicia ou o Premio Galego do Ano 2018, entre outros.
Manuel Iglesias Vila, co relato Que vai ser de nós cando sexamos vellos?, gaña o primeiro premio; mentres que Óscar Vila Ferreiro álzase co segundo, co texto No solpor; e María Salinas García acada a terceira posición con Groenlicia
A entrega de premios do certame terá lugar esta tarde, durante a xornada de clausura desta 6ª edición do Atlantic Pride, nos Xardíns de Méndez Núñez, ás 19.30h, antes dos directos de Anabel Conde, Kuve, David Civera e o dj Iván Flashback
Este concurso literario de relato curto sobre diversidade, que o Atlantic Pride organiza en colaboración coa Rede de Bibliotecas Municipais da Coruña, a través do club de lectura QUEERuña, naceu en 2022 para visibilizar as diversidades sexuais e de xénero e vivenciar as experiencias minorizadas de todas as persoas LGTBIQ+
As obras gañadoras, en galego, orixinais e inéditas, de temática libre e con vinculación á diversidade LGTBIQ+, recibirán premios en metálico de 600, 300 e 100€ respectivamente
O Atlantic Pride está impulsado pola Asociación Orgullo Coruña -ORCO-, co patrocinio institucional do Concello da Coruña, o apoio da Deputación da Coruña e o patrocinio privado de Estrella Galicia, Coruña The Style Outlets e Globalgrafic
O IV Certame de Literatura LGTBIQ+ do Atlantic Pride xa ten relatos gañadores. Manuel Iglesias Vila, co relato Que vai ser de nós cando sexamos vellos?, gaña o primeiro premio; mentres que Óscar Vila Ferreiro álzase co segundo, co texto No solpor; e María Salinas García acada a terceira posición con Groenlicia. As obras gañadoras -en galego, orixinais e inéditas, de temática libre e con vinculación á diversidade LGTBIQ+- recibirán premios en metálico de 600, 300 e 100 €, respectivamente.
A entrega de premios do certame terá lugar esta tarde, durante a xornada de clausura desta 6ª edición do Atlantic Pride, nos Xardíns de Méndez Núñez, ás 19.30h, antes dos directos de Anabel Conde, Kuve, David Civera e o dj Iván Flashback.
Este concurso literario de relato curto sobre diversidade, que o Atlantic Pride organiza en colaboración coa Rede de Bibliotecas Municipais da Coruña, a través do club de lectura QUEERuña, naceu en 2022 para visibilizar as diversidades sexuais e de xénero e vivenciar as experiencias minorizadas de todas as persoas LGTBI+.
GRANDES DIVAS DO POP, TALENTO GALEGO, ICONAS LGTBIQ+ e DRAGS NO ORGULLO DO NORTE
Coñecido como o ‘Orgullo do Norte’, o Atlantic Pride celebrará a súa 6ª edición na Coruña do 6 ao 13 de xullo de 2025. Trátase dun festival pioneiro, gratuíto e inclusivo, destinado a reivindicar a liberdade afectiva, sexual e de identidade dende unha perspectiva lúdica e inclusiva.
A cita, que na súa pasada edición reuniu a máis de 25.000 persoas, está impulsada pola Asociación Orgullo Coruña -ORCO-, co patrocinio institucional do Concello da Coruña e o apoio da Deputación da Coruña. O Atlantic Pride conta, tamén, co patrocinio privado de Estrella Galicia, Coruña The Style Outlets e Globalgrafic. O encontro nace no ano 2019 coa vontade de situar á cidade herculina como a capital do bo ambiente e a celebración sen distincións nin barreiras. O proxecto, que trata de aglutinar a todas as capas da sociedade coruñesa dentro dunha contorna segura e amigable, desenvólvese en torno a varios días de concertos e actividades culturais, entre elas, o seu Certame de Literatura LGTBIQ+, coa fin de atraer ao público local e de fóra, como un referente cultural, turístico e social e unha das citas imprescindibles do verán no noroeste peninsular.
Neste 2025, o Atlantic Pride regresa como un espazo de celebración aberto, seguro e diverso, como referente dos ‘Orgullos’ que se celebran no comenzo do verán ao longo da Península e no que, un ano máis, se darán cita coloridas propostas para todos os públicos. Así, no Atlantic Pride non faltarán concertos de inspiración eurovisiva, grandes nomes do pop galegos, nacionais e internacionais, divertidas actuacións de drags, pinchadas de djs de referencia da escena galega e a celebración do IV Certame Literario de Literatura LGTBIQ+, da man do Club de Lectura QUEERuña, que na súa pasada edición rexistrou o seu récord de participación e que neste 2025 ten xa aberta a súa convocatoria para recibir relatos ata este sábado, 31 de maio.
Nesta 6ª edición, o Atlantic Pride contarña coa presencia de cinco grandes divas do pop español, Judeline, Edurne, Nia, Merche e Paula Koops, que encherán a cidade herculina de cor e diversión, cunhas voces que farán as delicias de diversas xeracións. Xunto a elas, a nova escena musical galega subirase un ano máis ao escenario do ‘Orgullo do Norte’ coruñés, da man de De Ninghures, Coolnenas, Agoraphobia, Alana, LERIA, ELBA e Rivadulla.
A elas súmanse, tamén, catro grandes iconas da cultura e a música LGTBIQ+, como son Jimena Amarillo, Mayo e os dj’s Sofía Cristo e Cascales. Turista Sueca poñerá a súa boa dose de festa, petardeo e humor, mentres que aos pratos estarán, tamén, La Kristhofer, Kris K DJ, DJ90, DJ Licho, DJ Flashback, DJ Espinoso e DJ CÉS.
Ademais, o mellor talento drag queen estatal e galego, de Drag Race ao Claro Boba!, sumaranse este verán á festa do Atlantic Pride, que neste 2025 contará co maior elenco drag da súa historia. Así, polas táboas do ‘Orgullo do Norte’ desfilarán grandes iconas queer como Samantha Ballentines, Arantxa Castilla-La Mancha & OnyX Unleashed, Yasmine Lutar, Liteah, RRRITA, Escarlatina Pier, Ariel REC & Gaylicia y Kelly Amethyst. Finalmente, a xornada de clausura do Atlantic Pride será un auténtico revival eurovisivo coas voces de David Civera, Anabel Conde e Kuve.
En paralelo á programación deste Atlantic Pride 2025, o sábado 12 de xullo, o local Claro Boba! e o programa da TVG Raíña-me! Organizan a ‘Afterpartie Raíña-me!’, con entrada libre e actuacións de Alexa Evans, Marisa Prisa e Kim Miller a partir das 02.30h.
Din que ler é un xeito de viaxar sen saír do teu cuarto, ou baixo a sombra da figueira ou do carballo, onde adoitas refuxiarte nos días calorosos de verán. Foi o que eu fixen coa lectura do libro do meu amigo José Manuel Espiño Meilán, “El arte de caminar y el placer de sentir. Un paseo por el litoral del Teide”.
Durante uns días seguín os pasos de José Manuel e do espíritu do seu amigo e compañeiro por este litoral canario, sentindo como a brisa do Atlántico —ese mar que nos une— atravesando montañas e vales chegaba ata min. Unha viaxe compartida na que descubrín novas paisaxes, tamén emocións, que xa me pertencen.
O libro é máis ca un paseo: é unha cartografía detallada desta parte do leste da costa de Gran Canaria, onde o autor mestura percepcións sensoriais, lembranzas do pasado, referencias culturais, reflexións… Unha mirada respectuosa cara ao entorno cun claro compromiso ecoloxista. Non todo no camiño resulta grato. O relato móstranos como nas últimas décadas este litoral se viu degradado pola intervención humana, especialmente pola urbanización desmedida. Mais tamén hai espazos que experimentaron melloras: algúns recunchos e praias, antes lugares moi contaminados, agora gozan de moi boa saúde, mesmo orgullosos exhiben bandeira azul. Algo que demostra que cando as administracións teñen vontade de compromiso é posible tomar medidas eficaces para minimizar ou mesmo erradicar os impactos negativos provocados pola acción humana.
O caso de Melenara, exemplo de recuperación e dignificación do espazo público, pode servirnos de guía e esperanza. Onde hoxe hai paseo, árbores, esculturas no mar, hai corenta anos estaba saturado de chabolas, casetas precarias, construccións sobre a area que chegaban ao mesmo borde do mar; unha auténtica desfeita ecolóxica.
Acantilados, roques, covas, praias, lagoas… Todo isto percorrín da man de José Manuel, onde a súa mirada e a súa voz me foron guiando por sendeiros descoñecidos. Non camiñei só; fun acompañado por sentimentos e emocións que afloraban ante a presenza dalgún barranco, dalgunha fumarola, dalgunha especie vexetal ou animal autóctonas, transformando o meu camiñar en meditación, en pensamento e en reflexión.
A arte de camiñar e o pracer de sentir son universais e Espiño é quen de escribilos escoitando á terra antes de falar dela. O litoral do Teide pode estar moi afastado en quilómetros de Galicia, mais o que nos transmite este libro é todo o contrario. O camiñar por esta volcánica costa traspasa coordenadas porque no fondo fálanos dunha paisaxe interior que todos levamos pero poucas veces somos conscientes e non nos detemos a observala.
Ao rematar a lectura e polo tanto a viaxe, sentín unha conciencia máis nidia da beleza que nos ofrece a nosa nai natureza, tamén da súa fraxilidade. Fíxenme máis consciente, se cabe, da necesidade de protexer a terra, se queremos que os nosos netos poidan vivir nun mundo saudable, onde poidan camiñar non só por pracer, senón tamén por gratitude.
O pasado venres 27 de xuño tivo lugar a xuntanza do xurado deliberador no VII Certame de Microrrelatos DÍA DO LIBRO 2025, que convoca o Concello de Vilalba, coa colaboración de Culturalia GZ. Dito xurado estivo integrado por Emma Pedreira, Mercedes Queixas Zas e Silvia Tasende, acompañadas por Mónica González Fernández e Sonia García, que actuaron como presidenta e secretaria, respectivamente, con voz mais sen voto. Tamén estivo presente na deliberación Martiño Maseda, representando a Culturalia GZ. Despois do proceso de deliberación acordaron emitir a seguinte listaxe de premios.
(Véxanse as imaxes que aparecen a continuación)
O xurado, ademais de referirse á calidade dalgunhas das obras presentadas; chegou a propoñer a posibilidade de crear un obradoiro de microrrelatos.
A entrega de premios está prevista que se celebre a comezos de setembro.
