O parque Rosalía de Castro é un dos meus lugares preferidos da cidade das murallas, algo que arrastro xa desde a época de estudante, cando o estrafalario pavo real despregaba as espectaculares plumas da súa cola ao tempo que emitía o coñecido son de apareamento.
Así, cando preciso de sosego ou, por que non, de inspiración, alí acudo. Foi o que fixen o outro día. Necesitaba un personaxe para un relato, e que mellor sitio para atopalo. Senteime no meu banco favorito a carón da centenaria sequoia e alí agardei. A tarde estaba bastante agradable, pero apenas había xente: uns pais con dúas fillas dándolles de comer aos parrulos; unha parella de adolescentes sentados nun banco próximo, cada un absorto no seu móbil; algún que outro transeúnte; un encargado do mantemento varrendo…
Pasarían uns dez minutos e unha muller, rondando os corenta, séntase no mesmo banco que había un intre acababan de deixar baleiro os adolescentes. Saca do bolso un cigarro e ponse a fumar. Eu continúo coma cando cheguei, dándolle ao caletre, por ver se me saía algunha historia. Tras darlle a derradeira calada, a muller érguese e diríxese á papeleira máis próxima para depositar a cabicha; regresa de novo e agora, despois de remexer un bocado no bolso, retira do mesmo, un libro.
Ao principio non mo podía crer. Tiven que esvarar ata o extremo do banco e, mesmo incorporarme un pouco e con certa prudencia para que a compañeira de parque non se decatase, a fin de comprobar que, efectivamente , o libro que tiña entre as mans era “Paseando canguros”.
Xa non lle puiden quitar ollo. Totalmente concentrada na lectura pasaba folla tras folla, de vez en cando asomándose un pequeno sorriso por entre os seus beizos. Tiña que facer algo para falar con ela. Pero que? Se aínda fumase, podía ir pedirlle lume. Tamén podía preguntarlle a hora, pero xusto uns segundos antes soara o meu móbil, por mor dun WhatsApp, momento en que levantou a vista e ficou mirando cara a min.Tiña a opción de dirixirme directamente a ela e preguntarlle que libro estaba a ler, pero a miña timidez, impedíamo.
Estaba xa a superarme a situación, cando decidín marcharme e esquecerme do asunto. Mais xusto ao erguerme, lembreime de que no bolso tiña tamén un libro dos canguros (sempre levo algún, por se se dá o caso de encasquetarllo a alguén). Volvín sentarme e saquei o libro. Fixen que lía e ao cabo dun cacho deixeino sobre o banco. Sacando o móbil do bolso púxenme a falar en voz alta para que me oíra ao tempo que me erguía e me encamiñaba cara a saída.
—Señor, señor —oín como me berraba—que deixa o libro.
—Ah! Que despiste o meu! —exclamei, colléndoo e erguéndoo ben para que o vise— Moitas grazas.
—Que casualidade. Eu tamén estou lendo o mesmo—dixo, mentres mo amosaba.
—Non me diga —respondinlle, simulando sorpresa—. Ás veces danse estas coincidencias.
—Por certo. A súa cara fáiseme coñecida. Por casualidade non tocará nun grupo?
—Tocar, toco o acordeón, pero son un afeccionado. Débese confundir con outro —contesteille.
—Pois a verdade é que se me fai moi coñecido.
Realmente estaba metido nun canellón sen saída. Despois de toda a comedia que viña de representar como lle ía dicir que eu era o autor do libro? É máis, tiña que liscar xa. Que vergoña se ao final me descubría! Así que despedinme sen máis, mesmo dun xeito que podía denotar certa mala educación.
Non andaría cen metros, cando escoito a alguén detrás de min berrando: “Suso, Suso, agarda, agarda…” Pensei que me daba algo.Estaba descuberto. Nese momento recibín un pequeno golpe no brazo esquerdo. “Perdoe, señor”, escoitei, mentres seguía berrando: “Suso, Suso…” e me adiantaba. Uns metros máis adiante un home dábase a volta e agardaba por ela. Respirei tranquilo.
A obra poderase ver no Teatro Principal este venres, 17 de marzo, ás 20.30 horas
‘Último verán en Santa Cristina’ é un texto asinado polo dramaturgo Eduardo Alonso, ambientado nos anos 60, que trata das sensibles e conmovedoras lembranzas dun neno que vive a súa infancia na España franquista
A veterana compañía de teatro regresa á Compostela cunha proposta protagonizada por Xavier Estévez, Luma Gómez, Miguel Pernas, Maxo Barjas e Manuela Varela
As entradas están dispoñibles na web www.compostelacultura.gal e, o mesmo día da función, na billeteira do teatro
Aínda quedan entradas para o único pase de Último verán en Santa Cristina que a compañía galego Teatro do Noroeste brindará este venres, 17 de marzo, no Teatro Principal de Santiago de Compostela ás 20.30 horas. Esta peza de teatro político, firmada polo dramaturgo Eduardo Alonso e con pinceladas autobiográficas, está ambientada nos anos 60 e trata das sensibles e conmovedoras lembranzas dun neno que vive a súa infancia na España franquista.
No texto, un rapaz de 12 anos realiza o tránsito da adolescencia á madureza, descubrindo a natureza da vida e da morte, a esencia do amor e do sexo e, sobre todo, un terrible segredo que oculta a súa familia de militares franquistas. Teatro do Noroeste regresa deste xeito á cidade compostelá cunha proposta protagonizada por Xavier Estévez, Luma Gómez, Miguel Pernas, Maxo Barjas e Manuela Varela.
As entradas para gozar do espectáculo están dispoñibles a través da plataforma en liña www.compostelacultura.gal e, os días de función, na billeteira do propio teatro.
SOBRE O ESPECTÁCULO Último verán en Santa Cristina conta o acaecido a un rapaz de 12 anos que, no ano 1960, pasa o seu último verán nunha praia preto da cidade na que vive. Moitos anos despois, cando xa é un home adulto, recibe unhas cartas supostamente propiedade da súa nai xa morta e durante a súa lectura rememora o acontecido daquela.
Como é fillo de militar, o rapaz vive con intensidade os acontecementos da sociedade franquista da época, como os desfiles na praza da cidade que coinciden coa estadía de Franco no Pazo de Meirás, a poucos quilómetros de onde el veranea. Entre os seus propios recordos, moi escorados nas lembranzas relacionadas co seu paso de neno a adulto, e as cartas agora recibidas, vai descubrindo a relación da súa nai, a muller do militar, cun antigo amigo da mocidade, fuxido e enrolado na última partida de guerrilleiros antifranquistas que aínda fica activa en Galicia en 1960.
Máis de trinta anos despois, e xa convertido nun adulto, o protagonista vai descubrindo, a través da lectura das cartas e das lembranzas non moi precisas que aínda conserva daquela época, as relacións triangulares da súa nai, do seu pai e do partisano, que inevitablemente acabarán en traxedia.
SOBRE A COMPAÑÍA Teatro do Noroeste é unha compañía de teatro galega fundada en 1987. Na súa dilatada traxectoria leva producido e distribuído unha gran cantidade de espectáculos. Entre estas pezas atópanse textos clásicos, como Rei Lear, Macbeth ou Noite de Reis, de William Shakespeare, ou As vodas de Fígaro, de Caron de Beaumarchais; textos máis contemporáneos, como Os xustos, de Albert Camús; de autores galegos, como Historias peregrinas e A grande noite de Fiz, de Miguel Anxo Murado, e Unha rosa é unha rosa, de Suso de Toro, ou o musical Imperial: Café cantante. Vigo 1936, de Eduardo Alonso, entre outros.
Ás veces necesito que se deteña, no disparo ou na mirada. Nunha pausa sólida, a pesar da fugacidade de todo momento. O silencio calmo que me fala. E falarme. Falarme en ti e que ti te fales en min. Que nos ispamos no calado ou na palabra, cos pés metidos na auga fresca e a fervenza vestíndonos co seu sorriso de orballo. Ás veces vénme ben que te achegues e que me axudes a desprenderme da coiraza. E entregar as miñas armas á túa boca e que as cuspas na corrente. E que me entregues as túas feridas para percorrelas cos dedos do amor de auga que che debo.
Xa sabemos o que é o azar, cando menos se pensa acontece na nosa vida algo que fai que desde ese momento mude, ás veces mesmo dando un xiro de cento oitenta graos. Isto foi o que lle pasou a Patricio, dono dun taller de reparación de coches, unha tarde de primavera de xa hai uns anos, cando estando cambiándolle as rodas a un Dyane 6 entrou unha pega, aínda cría, e pousouse enriba dun pequeno mostrador que tiña ao fondo do local. Non lle fixo caso. Xa sairá, pensou, pero cando ía pechar alí continuaba. Ao achegarse a ela, esta asustouse e afastouse un pouco. Foi ao despacho e,regresando cunhas migallas de pan da barra que lle sobrara da merenda, púxoas sobre o mostrador. Ao pouco volveu a rabilonga e comezou a comer. Sería o principio dunha longa amizada. Desde aquel día, o taller converteríase na morada da presumida Pica pica. Entraba e saía do mesmo con total normalidade, pero chegada a noite, alí nun recuncho acubillábase e a descansar.
Xa sabemos que este tipo de aves padecen algo semellante ao chamado síndrome de Dióxenes e todo aquilo que reloce arrincan con el para agochalo no niño ou onde a elas lles pareza. Contábame Patricio, que máis dunha vez lle ten furtado algunha ferramenta. Non había problema, ía ao recuncho de durmir e alí estaba.
Amais esta clase de aves son das máis intelixentes que existen. Dise que son capaces de recoñecerse diante dun espello. E se as adestramos chegan a emitir palabras e pequenas frases coma os loros. Foi o que fixo Patricio. Mentres arranxaba un motor ou lle cambiaba o aceite mantiña con ela longas conversas. Mesmo chegou a conseguir que pronunciase dun xeito bastante correcto: “Bos días, bos días, amighos”. Así con gheada. Non era quen a pronunciar amigos. Pode que a súa ascendencia fose da Costa da Morte ou de por aí, quen sabe?
Patricio tiña un chalé na Mariña, en Barreiros, e unha fin de semana decidiu levala para que vise o mar. Estando alí e, a modo de proba, deixouna ceibe por ver que facía. A señorita presumida botouse alegremente a voar con ansias de explorar mundo. Xa se achegaba a noitiña e non aparecía. Nada, pensou, todo entristecido, vese que lle gustou o mar e a ben seguro que non volve. Que equivocado estaba, ao pouco apareceu Aquiles. Así era como se chamaba, xa que se trataba dunha pega macho. A alegría naquela casa, xa vos podedes imaxinar.
Pero un día chegou a traxedia. Estaba subindo a porta de entrada do taller para comezar a tarefa do día e Aquiles, que debía ter moita gana de saír á rúa, non agardou a que esta estivese aberta por completo e o seu fermoso e delicado corpo foi dar contra ela, quedando estomballado e morto no chan. Que desgusto houbo aquel día e os seguintes naquel taller!
En IRMÁS oito autoras actuais renden homenaxe a outras tantas mulleres silenciadas da época das Irmandades da Fala (1916-1936).
As autoras participantes no libro son: Eilún Del Pazo Moa, Beatriz Dourado, Cecilia Fernández Santomé, Míriam Ferradáns, Rochi Nóvoa Vázquez, Patricia Torrado Queiruga, Lupe Bao Reixa e Tamara Andrés.
As Irmás reinvidicadas son: Amalia Álvarez, Olimpia Valencia, María Luz Morales, María Miramontes, Elvira Bao, Jacinta Landa, Amparo López Jean e Teruca Bouza.
No acto deste sábado, presidido pola alcaldesa de Vilaba, Elba Veleiro, tomaron a palabra, ademais da propia alcaldesa, Beatriz Dourado, en calidade de coautora e coordinadora da obra; Martiño Maseda, representando a Culturalia GZ, entidade promotora desta iniciativa; Henrique Alvarellos, como editor da obra; e seis das oito coautoras participantes: Cecilia Fernández Santomé, Rochi Nóvoa Vázquez, Beatriz Dourado, Eilún del Pazo Moa, Lupe Bao e Patricia Torrado Queiruga. Nas súas respectivas intervencións, todas amosaron a súa congratulación por formar parte desta obra que tece irmandade reivindicativa e literaria, ademais de manifestaren o desexo plausible de que teña continuidade no tempo.
Lembrar que a capa do libro é autoría de Adolfina Mesa.
Velaquí unha galería fotográfica que recolle distintos momentos durante a presentación de onte:
*A imaxes foron facilitadas polo propio Concello de Vilalba.
