O vindeiro 26 de decembro presentarase na capital chairega o libro Conversas arredor de Xorima, de Paulo Naseiro, editado polo Instituto de Estudos Chairegos. O evento marca o despegue do Proxecto Xorima, un proxecto transmedia que busca homenaxear o grupo de folk Xorima a través de múltiples medios e plataformas, recuperando a súa memoria e reunindo os membros da primeira formación despois de corenta anos. Xorima foi un grupo revelación no nacente folk instrumental galego dos anos oitenta. Chegaron a actuar nos máis importantes festivais de folk en Galicia e traspasaron as súas fronteiras para acudir a citas como o Festival Intercéltico de Lorient. Do seu paso pola historia do folk galego deixaron pegada nun disco gravado en 1985. O proxecto Xorima xa conta cunha páxina web, proxectoxorima.com, e está a producir un documental que será estreado o ano próximo. Nas redes sociais, pódense seguir todas as novidades a través de Twitter (@Proxecto_Xorima), Instagram (proxecto_xorima) e Facebook (@ProxectoXorima). A presentación do libro Conversas arredor de Xorima terá lugar no Auditorio Municipal de Vilalba ás 20.00h, nun evento que tamén contará coa actuación de Xorima. As entradas, de balde,están dispoñibles na Casa da Cultura de Vilalba e na páxina web do Concello de Vilalba. A organización do evento corre a cargo do Instituto de Estudos Chairegos, como principal asociación participante no proxecto, en colaboración co Concello de Vilalba.
Manuel María (1929-2004) e Neira Vilas (1928-2015) son dous autores fundamentais da literatura galega da segunda metade do século XX. Ambos pertencen, por idade, á mesma xeración, mais en canto o primeiro desenvolve a súa actividade literaria desde o interior da nación en tempos de ditadura e nas primeiras décadas do período posfranquista, o segundo faino fundamentalmente desde a Galiza emigrante, seguindo o pulso cultural do seu país a quilómetros de distancia. Aínda así, mantiveron unha intensa relación por correspondencia, nomeadamente na década de 60 e nos primeiros anos da seguinte, que se foi transformando nunha amizade epistolar sustentada no compromiso mutuo coa lingua e a cultura galegas e coas clases populares.
As persoas interesadas en asistir a esta actividade, por favor, anotádevos previamente contestando este correo electrónico.
Aproveitamos este aviso para vos anunciar que o próximo 28 de novembro, domingo, ás 18.30, no auditorio municipal Gustavo Freire de Lugo, levarase a escena A lúa vai encuberta, proxecto gañador do 2º Certame Manuel María de Proxectos Teatrais. Animámosvos, a todos aqueles e aquelas que sexades de Lugo e comarca, a que asistades. Esta peza interpretada polas compañías Incendiaria e A Quinta do Cuadrante, ten como elenco artístico a Tito Asorey, Melania Cruz, Vanesa Sotelo e Davide González. Non o dubidedes, ídelo pasar moi ben e paga moitísimo a pena vela. Máis información sobre os billetes en
Falando do primeiro amor, véñenme á mente aqueles dous irmáns de Fabeiro (O Bierzo), Tito e Tita, que se fixeron famosos nos oitenta, cantando rancheiras, unha delas, precisamente “El primer amor”. Lembrádevos? Tiñan un bar na vila de nome “Tito y Tita”, montado co que gañaron vendendo discos e rexentado polos irmáns. Eran en total dez, fillos dun traballador de Unión Fenosa.
Preguntarédesvos. E que pintan aquí os irmáns de Fabeiro? Pois eu mesmo non o sei. Hai uns meses lin en “La Nueva Crónica”, unha entrevista que lles facían para saber o que fora da súa vida e a que se adicaban na actualidade, e hoxe cando estaba a piques de durmir a sesta, véuseme a mente a canción: “Oye hermanita quiero contarte, quiero pedirte que me aconsejes…” E dixen. Teño que falar do primeiro amor.
E aquí estou, lapis e papel na man, disposto a abrirme en canle. Mais non vos fagades ilusións, porque realmente o que ides ler non ten nada que ver co primeiro amor, nin tan sequera co amor, ou poida que si. Porque, sendo sincero, non me lembro cal foi ese amor, por todos loado, si, ese do que ninguén se esquece. Pois resulta que eu, si o esquecín, raro que é un. A non ser que sexa amor o que me pasou cando tiña cinco anos, aínda que eu coido que foi sexo puro, e non sei se duro.
A historia, podería ser bonita. Alumno que se namora da súa mestra, un clásico; neste caso neno de párvulos que se namora da mestra. Pero aviso, se foi amor, foi efémero e con desenlace fatal, castigado ao cuarto das ratas, aquel do que vos falei o outro día.
Eu daquela, gustábame andar a catro patas, nada por outro lado raro, para un neno desa idade. Raro, si foi despois, cando xa de adolescente, sendo estudante en Lugo, imitaba polos corredores do piso o salto da ra, emitindo o célebre son: croa, croa,croa… Pois ben, canso de escribir “ ma me mi mo mu mi mamá me mima” , cando a mestra estaba despistada, comecei a camiñar a catro patas ata chegar a debaixo da súa mesa. Niso que me ve e dime:
—Pero Susito, que es lo que haces aquí?
Apenas dixen a frase “Nada, señora maestra”, un compañeiro, mágoa que non me lembre quen foi, a vinganza ía ser terrible, érguese da cadeira e di:
—No le haga caso maestra, que lo que quería era verle las piernas, que me lo dijo a mí.
Mal raio o parta! Aínda hoxe non se me esquece, dúas horas no cuarto temible, esperando que dun intre a outro aparecese unha manda de ratas, dispostas a comerme as orellas. Nada diso ocorreu e todo rematou nun susto e, quen sabe, no fin dun prometedor amorío.
E quedou como finalista a obra DA CARNE, de Rafael Lobelle González
Reunión do xurado en Cospeito
O IV Certame de Poesía TORRE DE CALDALOBA, convocado polo Concello de Cospeito e a Asociación Recreativa e Cultural de San Martiño de Pino, en colaboración con Culturalia GZ, xa ten obras gañadoras. O xurado de dito certame, composto por Beatriz Dourado, Adolfina Mesa. Armando Requeixo, Patricia Torrado Queiruga e Xosé Otero Canto, actuando como secretario, con voz mais sen voto, Martiño Maseda, reuniuse este sábado 6 de novembro de 2021 no salón de plenos do Concello de Cospeito e, despois dunha longa deliberación, valorando entre as 32 obras presentadas, fallou por maioría de votos conceder o primeiro premio da categoría de 18 anos en diante á obra CONTRA-TEMPOS, cuxa autoría, unha vez aberta a plica, corresponde a Andrea Fernández Maneiro, de Vilagarcía de Arousa, por “tratarse dun poemario moi equilibrado, cunha voz poética potente e conmovedora, que outorga visibilidade a unha temática tan silenciada como é a da saúde mental”. E o segundo premio recaeu na obra DA CARNE, cuxo autor é Rafael Lobelle González, de Chantada, porque, tendo en conta o criterio do xurado, “estamos ante unha poesía escénica, ben estruturada, que se abre a diferentes dimensións e interpretacións, destacando a riqueza cromática no xogo das palabras”. A categoría de menores de 18 anos quedou deserta por ausencia de participación. A entrega de premios está prevista para o vindeiro sábado 13 de novembro de 2021, no local social de Pino, lugar onde se sitúa a Torre de Caldaloba.
Comezo hoxe a miña colaboración periódica en Culturalia GZ coa publicación de pequenos relatos entre a realidade e a fantasía. Toda unha honra formar parte deste proxecto cultural que sigo desde hai tempo e que incluso me publicou un libro de poemas co título de A Chamada de Brigid. A miña máxima gratitude a Martiño Maseda, por lembrarse de min; agardo non defraudar tanto a el coma aos lectores/as.
O meu nome é Xesús Trashorras. Exercín de mestre principalmente no occidente asturiano e agora de xubilado adico parte do meu tempo a escribir poemas e pequenas historias, algunhas das cales, aparecerán nesta xanela aberta á nosa cultura. Os textos van estar asinados co nome de Suso de Lameliña, que é coma me coñecen os veciños e veciñas da miña vila, Castroverde. Lameliña, vén da casa onde naceu meu pai, en Frontoi (Vilabade), a uns dous quilómetros da capital do concello. Os meus avós, labregos, a quen non coñecín por teren falecido a idade moi temperá, tiveron once fillos. Tres deles, o meu pai un, carpinteiros. Ao casar deixaron a casa patrucial e alugaron unha en Castroverde, mentres canteiros vidos de Pontevedra, construían unha nova vivenda con tres pisos, e un taller de carpintería. Os Lameliñas, que era así coma se coñecían, foron uns carpinteiros moi afamados e recoñecidos na contorna, a quen acudían moitos veciños para realizar obras, xa que a parte de traballar a madeira, tamén facían labores de albanelería.
Pero, agora que xa sabedes algo da miña vida, vaiamos ao gran, e para iso vou comezar cun breve relato que me leva aos primeiros anos da nenez. Espero que vos guste.
O CUARTO DAS RATAS
Tería cinco anos cando pisei por primeira vez unha escola, a escola de párvulos. Esta estaba nun vello edificio na parte máis antiga da vila, mesmo a carón do castelo, no barrio coñecido coma “A Praza”. O edificio fora no seu tempo Casa do Concello, para despois albergar unha aula de párvulos e outra de primaria. Na planta baixa, segundo se entraba, en fronte mesmo, ao fondo, un gran portón, no que sobresaía unha pequena xanela con reixas, daba paso a unha pequena peza chea de todo tipo de trastos: pupitres, mesas, cadeiras, libros vellos… Era o cuarto co que nos ameazaban se nos portabamos mal ou non faciamos axeitadamente as nosas tarefas; o cuarto das ratas, outrora calabozo.
Todos sentiamos un gran pánico a ser castigados a pasar alí dentro, sós cos roedores, unha hora ou o que fose; era o maior castigo que nos podían pór. Mais, a pesar do medo que nos daba, e a min, se cadra aínda máis, a curiosidade era máis poderosa, e sempre que podía trataba de empoleirarme polo portón arriba ata a xanela por comprobar se era quen de ver algunha rata. Tal cousa nunca sucedeu, pero ao pouco de estar mirando comezaba a imaxinarme ratas enormes saíndo de debaixo dunha mesa ou gabeando pola parede arriba. Entón subíame un frío arreguizo polas costas que facía que fuxira de alí correndo, para, non pasados aínda dous minutos, volver asomarme á fiestra.
Hoxe o edificio está rehabilitado e úsase para actividades culturais. Alí foi onde recibín as primeiras leccións de acordeón. Cantas veces, tocando “A Rianxeira” ou “Catro vellos mariñeiros”, me lembrei daquel cuarto! Colosais ratas, a dúas patas, camiñaban cara a min, ollándome fixamente en actitude ameazante. Volvía revivir aqueles anos escuros e represores, pero ao mesmo tempo con esa inxenua felicidade da infancia.
