As historias da cultura fang e de Brasil, os contos para bebés, as pantasmas da cidade e a tradición oral galega protagonizan a segunda xornada de Atlántica en Santiago
· Thomas Bakk, Marcelo Ndong, Pavís Pavós, Manuel Gago e Celso F. Sanmartín actuarán en diferentes puntos da cidade ao longo do día
· As actividades son gratuítas pero cómpre reservar a través da web festivalatlantica.gal
· En paralelo, Atlántica tamén desenvolve actividades noutros concellos como Ourense, Lalín ou Ferrol
A segunda xornada do festival Atlántica en Santiago chega cun variado programa que será quen de satisfacer a bebés, nenos e adultos. Tamén aos ávidos de historias de culturas afastadas e mais aos que devecen por coñecer os segredos da cidade ou gozar cos contos máis enxebres. Ao longo do día poderase escoitar ao brasileiro Thomas Bakk, ao guineano Marcelo Ndong e aos galegos Pavís Pavós, Manuel Gago e Celso F. Sanmartín. Todas as actividades son gratuítas pero para asistir cómpre reservar o convite a través da web festivalatlantica.gal. O festival está presente na cidade compostelá grazas á Deputación da Coruña, a Xunta de Galicia e o Concello de Santiago.
As actividades do día comezarán con Thomas Bakk e ‘Contares que non calan, contos de bechos que falan’ na zona alta do parque Eugenio Granell a partir das 11:30 horas. Esta sesión é un paseo lúdico polas fábulas memorables que habitan o imaxinario popular, no tempo no que os animais falaban. Conta cun repertorio de historias fabulosas, orixinais e de tradición oral, onde os bechos aparecen personificados con valores humanos, nun xogo narrativo que ten como finalidade discutir a ética e a cidadanía dunha sociedade recreada a partir deses contares que non calan, sobre bichos que falan. Esta actividade está dirixida a nenos maiores de cinco anos e está concertada cos campamentos, pero o aforo completarase con público xeral.
Dobrete de Ndong
Nesta xornada o guineano Marcelo Ndong brindará unha dobre sesión do seu espectáculo ‘Contos da miña terra’. A primeira será ás 12 da mañá na Biblioteca Pública Ánxel Casal e estará dirixida a nenos con idades comprendidas entre os 3 e os 8 anos. A retirada de convites será posible media hora antes do comezo da función na propia biblioteca. Na segunda sesión, Ndong adaptará as historias para o público familiar e a función será ás 19 horas no parque de Bonaval. Para asistir cómpre reservar a entrada nesta web.
Os contos de Ndong pertencen á cultura fang, con seis millóns de habitantes que se reparten entre Camerún, Gabón, Congo, Brazaville, República Centroafricana e Guinea Ecuatorial. Son esencialmente historias de animais cun comportamento que ensina, desminte, pon en evidencia, alerta e relativiza a vida e as súas dificultades. Nestes contos, Marcelo Ndong móvese con precisión e efectividade, complementa o discurso verbal cunha xestualidade elegante e sosteno sobre chiscadelas, referencias e insinuacións.
Espazo bebés
Tamén ás 7 da tarde, pero no palco da música da Alameda, os bebés entre 0 e 3 anos poderán gozar co espectáculo ‘Cando chove e vai sol’ de Pavís Pavós. Trátase dunha sesión na que os participantes escoitarán pequenas historias apropiadas para as primeiras idades que falan das cousas cotiás enlazadas con ditos e cancións tradicionais e algunha composta adrede para a función. Os convites para a función pódense reservar nesta web.
As pantasmas de Compostela
Ás 19:30 horas está previsto que comece unha das actividades con mellor acollida do festival: os itinerarios narrados. Desta volta trátase dun veterano, o xornalista e escritor Manuel Gago, que este ano recunca en Atlántica cunha ruta vinculada ao seu libro ‘O sangue das pantasmas’. Os convites para esta actividade esgotáronse axiña e mesmo a lista de agarda xa completou a súa cota.
Os afortunados que poidan acompañar a Gago neste paseo comentado poderán explorar a gran riqueza fantasmal da cidade, a través de aves de ultratumba, nenos desaparecidos, apóstolos vingativos, anciás desconsoladas, espiritistas, voos astrais, cabaleiros atormentados e peregrinos fake. Este itinerario será un camiño entre a realidade e a ficción, entre a imaxinación e os feitos que están -e continúan a estar- na forxa dunha cidade única.
Contos en Bonaval
O peche da xornada será no parque de Bonaval ás 21:30 horas e chegará da man e da voz de Celso F. Sanmartín quen debullará as historias que se agochan baixo o suxestivo título de ‘Cando viaxou unha lingua de lume nun carro de herba seca?’, un espectáculo dirixido ao público adulto. Serán 75 minutos na compaña duns dos narradores galegos máis recoñecidos, apaixonado da tradición oral e fervoroso transmisor dela. Esta función contará cunha intérprete de En Lingua De Signos (ELDS). Para asistir cómpre reservar o convite nesta web.
A primeira xornada do Festival Atlántica trae a Santiago catro espectáculos
· Neste día actúan a salmantina Eugenia Manzanera e as galegas Charo Pita e Marta Ortiz
· Vai haber espectáculos para bebés, nenos e adultos, todos eles gratuítos
· O xoves tamén arrinca o festival en Ferrol, Mondoñedo e mais na Pobra do Caramiñal
Este xoves, 1 de xullo, comeza oficialmente a novena edición do Festival Atlántica, que se prolongará ata o día 11 deste mes e que programa máis de 80 funcións gratuítas en 27 concellos de toda Galicia. Ao longo destes días vanse xuntar en Galicia unha trintena de contadores procedentes de Guinea Ecuatorial, Brasil ou Portugal, Zamora, Salamanca, Guadalaxara e, por suposto, Galicia. Unha novidade deste ano son os espectáculos en espazos de gran valor patrimonial. Haberá contos en lugares como as Torres de Altamira, en Brión, ou no curro de Sabucedo, ou no Castelo de Castrodouro, en Alfoz, por citar algúns. A historias de Atlántica tamén chegarán a zonas naturais como carballeiras ou fragas autóctonas con xacementos arqueolóxicos, castros, petróglifos, alvarizas e mesmo navegarán en barcas no Miño e na Guarda. O programa completo do festival e mais a información sobre os artistas, espectáculos e a reserva de entradas pódese consultar na web do festival.
Atlántica en Compostela
No tocante a Santiago, a primeira xornada estará protagonizada por tres espectáculos para nenos e un para adultos, das artistas Eugenia Manzanera, Charo Pita e Marta Ortiz. Todas as actividades son gratuítas pero para asistir cómpre reservar o convite a través da web festivalatlantica.gal. O festival está presente na cidade compostelá grazas á Deputación da Coruña, a Xunta de Galicia e o Concello de Santiago.
O programa comezará ás 11 horas coa ‘Galicia máxica’ de Marta Ortiz no Monte Viso, un espectáculo concibido para nenos maiores de catro anos. Trátase dunha viaxe pola Galicia máis abraiante, chea de seres máxicos, cancións, xogos e tradicións que gardan a canda elas costumes e sentires dun pobo. Unha mestura de narración oral, música e manipulación de obxectos para poñer en valor e achegarlles aos cativos o noso patrimonio cultural de maneira divertida. Os convites pódense reservar aquí.
Un chisco máis tarde, ás 12 horas, Eugenia Manzanera levará os seus ‘Contos galiñáceos’ ata o xardín de Fontiñas, xusto detrás do Centro Sociocultural. Nesta sesión haberá múltiples personaxes con peteiro: galiñas, parrulos, curuxas, rulas… E virán cheos de historias aladas para despegar e ser felices. A función, para nenos maiores de tres anos, está concertada cos campamentos dos CSC, pero de quedaren prazas libre, pode entrar público ata completar o aforo.
Xa pola tarde, ás 19 horas, o quiosco da música da Alameda vai acoller unha sesión para bebés de entre cero e 3 anos titulada ‘Fábulas no berce’, de Charo Pita. Unha escolma de pequenas narracións acompañadas de sons, monicreques e libros moi visuais para captar a atención deste público tan especial. Relatos sinxelos, ritmos e cancións para introducir os máis cativos no universo das palabras. Este espectáculo ten esgotados os convites pero está habilitada unha lista de reserva por se hai cancelacións de última hora.
A quenda dos adultos chegará ás 21:30 horas con ‘Un, dous o(u)varios contos’ de Eugenia Manzanera. A cita será no parque de Bonaval onde a narradora salmantina preparará un cóctel de historias femininas, feministas, felinas e fellinianas aderezadas cun chisco de picante e pingas de humor. Unha refrescante combinación para o verán que cómpre degustar con palla retranqueira. Os convites pódense reservar aquí.
Sobre as artistas
Marta Ortiz é catalá, de orixe andaluza e vive e conta en Galicia desde o 2007, así que tamén é galega de adopción e corazón. Viviu en varias cidades ata que chegou a Santiago de Compostela, onde namorou dos contos. Conta soa e acompañada, para persoas de calquera idade, con obxectos, co xesto, coa rima e coa música. O seu repertorio nace de contos tradicionais, de historias de vida, de lembranzas incompletas, onde realidade e ficción se encerellan ata que non se sabe onde remata unha e comeza a outra. Tamén forma parte da compañía Tropa de Trapo co músico e narrador Brais das Hortas e é socia fundadora de Charlatana Cooperativa Galega de Artistas.
Eugenia Manzanera, en 1992, logo de traballar con Achiperre e Comediants na Expo de Sevilla, creou a súa propia compañía compaxinando a narración oral co teatro. Especializouse en commedia dell’arte en Italia con Antonio Fava e entrou no teatro para bebés da man de Carlos Laredo. Aínda que non leve nariz, a Manzanera sáelle o clown polos catro costados. Encántalle provocar sorrisos, risos e gargalladas.
Nos seus espectáculos a palabra adquire unha gran forza combinada con xogos rítmicos sonoros, onde os obxectos sempre propoñen outra maneira de estar no mundo. En activo dende hai 30 anos, foi directora, produtora, dramaturga, actriz e, sobre todo, pallasa.
Manzanera colleitou varios galardóns na súa longa traxectoria, como o premio Moretti co teatro infantil Cuéntame un cuento, ou o Premio do Público 2016 ao mellor espectáculo infantil na Feira de Teatro de Castela e León en Ciudad Rodrigo ou o Premio Fetén 2017 ao mellor espectáculo de pequeno formato para nenos, ambos por Retahilando. Dende o 2017 coordina o Encontro de Pallasas de Salamanca, no que se lle dá visibilidade á muller artista pallasa. Como contadora participou nunha morea de festivais e encontros nacionais e internacionais de narración oral.
Charo Pita naceu á idade de seis anos cando acabou de ler o seu primeiro libro. Leva contando historias de viva voz e impartindo obradoiros de narración oral e lectura en voz alta desde o ano 94, como narradora en solitario, dentro de espectáculos bilingües inglés-galego, ou en sesións nas que se combinan os contos e a música. Como escritora ten máis dunha ducia de libros publicados. Recibiu algúns galardóns literarios, como o premio Espiral Maior de poesía no ano 2001 ou o Manuel Murguía de narracións breves para adultos no 2018. Recentemente, o seu poemario ‘O cuarto de Jane’ gañou o primeiro premio do XV Certame de Poesía Erótica Illas Sisargas. Unha das súas facetas máis persoais é a de mesturar contos e música, de aí a súa participación en proxectos como ‘A nena e o grilo no país das apertas’ xunto a Magín Blanco, en ‘Estamos no verán’ xunto a Xoán Curiel ou en ‘No país do vento’ da man de María Faltri e Jorge Juncal.
Atlántica segue
As actividades de Atlántica continuarán ata o vindeiro 11 de xullo e vanse desenvolver por toda Galicia. O programa completo do festival e mais a información sobre os artistas, espectáculos e a reserva de entradas pódese consultar na web do festival. Por mor das cambiantes restricións sanitarias, cómpre consultar a web para coñecer a información máis actualizada sobre reservas e accesos aos espectáculos.
A novena edición do Festival Atlántica fai de Galicia a sede do encontro de narración oral máis importante da Península Ibérica
• Atlántica celebra este verán, do 1 ao 11 de xullo, nove edicións ininterrompidas, reinventándose para demostrar que a cultura é segura
• Hai programadas 82 funcións repartidas en 27 concellos e nas que participarán 35 artistas nacionais e internacionais
• Toda a programación vaise desenvolver ao aire libre e boa parte dela en espazos de gran valor patrimonial
O Festival Atlántica vén de anunciar este martes, 15 de xuño, o programa da súa novena edición, que se vai celebrar entre os días 1 e 11 de xullo. A presentación tivo lugar nunha rolda de prensa na que participaron Anxo Lorenzo, secretario Xeral de Cultura da Xunta de Galicia; Xurxo Couto, deputado de Cultura da Deputación da Coruña, Manuel González, alcalde de Outes; Manuel Campos, alcalde de Cuntis; Xosé Lois Piñeiro, alcalde da Pobra do Caramiñal; María José Sampedro, primeira tenente de alcalde e concelleira delegada de Cultura, Infraestruturas e Urbanismo de Santiago de Compostela; Antonio Golpe, concelleiro delegado da Área de Cultura de Ferrol; Mayte Argibay, concelleira de Cultura de Teo; Begoña Blanco, concelleira de Cultura de Lalín; Alberto Álvarez, técnico de Cultura do Concello de Brión; Paz Lago, concelleira de Cultura e Educación de Sanxenxo; Jesús Torres, director da Biblioteca Pública Ánxel Casal; e Soledad Felloza, directora do Festival Atlántica. Ademais, tamén acudironá rolda de prensa numerosos representantes de asociacións e colectivos colaboradores do festival.
Felloza comezou a súa intervención salientando as cifras do festival, no que unhatrintena de artistas actuarán nas 82 funcións previstas, que se deslocalizarán en 40 sedes repartidas en 27 municipios das catro provincias galegas. O encontro, que celebra nove anos ininterrompidos de actividade malia a pandemia, desenvolverase por primeira vez no verán e ao aire libre, con boa parte dos espectáculos en espazos de gran valor patrimonial espallados por toda Galicia. Este grado de deslocalización vai achegar o encontro ata un público potencial de máis de 400 mil persoas grazas ao esforzo e ao traballo en rede dos concellos, fundacións e asociacións participantes.
Ao longo destes días vanse xuntar en Galicia contadores de Guinea Ecuatorial, Brasil ou Portugal, pero non faltarán voces nacionais procedentes de Zamora, Salamanca, Cataluña e, por suposto, Galicia. Algúns dos nomes que configuran o cartel deste ano son Thoma Bakk, Marcelo Ndong, Sofia Maul, Eugenia Manzanera, Pep Bruno ou José Luis Gutiérrez “Guti”. A nómina de contadores complétase cunha trintena de artistas galegos nos que figuran, entre outros, Quico Cadaval, Celso Sanmartín, Paula Carballeira, Cándido Pazó, Charo Pita, Avelino González, Raquel Queizás, etc.
Eles serán os artífices duns espectáculos pensados para todos os públicos, desde bebés ata adultos pasando pola mocidade. Volverán os itinerarios narrados pola cidade vella de Santiago e o binomio música e contos que tan boa acollida tivo noutras edicións pero fiel ao espírito innovador de Atlántica, apostarase por las actividades literarias e tamén polo cine.
Novos escenarios
As restricións impostas pola pandemia supuxeron unha oportunidade para reformular o festival. Atlántica, que adoita desenvolverse no mes de marzo, celebrarase este ano durante os once primeiros días de xullo en espazos ao aire libre. Por primeira vez, os contos do festival escoitaranse en lugares sobranceiros do patrimonio galego, moitos deles declarados Ben de Interese Cultural. Van ser escenarios de Atlántica, por exemplo, o Castelo da Frouseira, en Foz; as Torres de Altamira, en Brión, intimamente vinculadas á antiga nobreza galega; ou o curro de Sabucedo, onde se celebra cada xullo a espectacular rapa das bestas, entre outros.
As funcións tamén van ter lugar en zonas naturais como carballeiras ou fragasautóctonas con xacementos arqueolóxicos, castros, petróglifos e tamén en barcas tradicionais da Ribeira Sacra ou da Guarda, que se converterán en miniescenarios nos que escoitar historias mentres se atravesa o río ou a ría. E tampouco faltarán os contos durante o solpor coas illas Cíes no horizonte. A consigna é sinxela: poñer roupa e calzado cómodo para ir á busca dos contos en paraxes espectaculares.
Contos no camiño
Outra das novidades desta edición son os espectáculos itinerantes programados ao longo do camiño de Santiago. Por unha banda, o catalán Pep Bruno realizará o camiño francés a pé e no seu transcurso brindará tres funcións programadas e outras tantas espontáneas. Por outra banda, o galego Avelino González fará o mesmo polo camiño portugués. Cando ambos os dous artistas cheguen a Santiago de Compostela, a Colexiata do Sar acollerá unha función conxunta titulada ‘Historias de andantes” que será o epílogo da súa peregrinación cuentera.
O programa completo de Atlántica 2021 e mais a información sobre os artistas pódeseconsultar na web do festival (http://festivalatlantica.gal). Por mor das restricións sanitarias que poida haber, para coñecer a información máis actualizada sobre reservas e accesos aos espectáculos cómpre consultar a web do festival.
Sobre o Festival Atlántica
Atlántica, Festival Internacional de Narración Oral, naceu no ano 2013 con sede en Santiago de Compostela cunha clara vocación de ser un encontro de voces e historias de perfil atlantista. O seu obxectivo é indagar nas raíces comúns das historias do océano, na procura da identidade cultural común do Atlántico e nas historias que se foron difundindo polos camiños do mar. Toda a información relacionada co programa e cos artistas pódese consultar na web http://festivalatlantica.gal.
Lugar de celebración: Auditorio Pascual Veiga de Mondoñedo
Dirección: Armando Requeixo
Secretaría: Laura Caamaño Pérez e Abel Vigo
Nº de horas lectivas: 16
Límite prazas: 41
Estes encontros han reunir a algúns dos mellores especialistas na vida e obra de Álvaro Cunqueiro co fin de analizar a actualidade e a vixencia da súa figura e escrita agora que se cumpren os corenta anos do seu pasamento, os trinta anos da celebración do Día das Letras Galegas a el dedicado e os cincuenta anos da publicación de Xente de aquí e de acolá, entre outras efemérides.
Vilalba terá a súa I Feira do Libro os vindeiros 11 e 12 de xuño, en formato reducido e adaptada á situación sanitaria. Así o veñen de anunciar desde as concellerías de Educación, Infancia e Mocidade, Feiras e Cultura do Concello de Vilalba.
Participarán da mesma as librarías locais Andel, Pergamino, Paperix e Carlín, así como Trama de Lugo, especializados en literatura infantil, xuvenil e novela negra, que farán un desconto do 5%. Ademais, o Instituto de Estudos Chairegos, promulgadores de distintas obras publicadas por autores e autoras da comarca, tamén terán un posto dentro da feira.
Nesta mesma aposta por poñer en valor o local, sucederanse unha serie de sinaturas de libros distribuídas nos dous días de feira, a meirande parte de autores e autoras vilalbesas, como a historiadora e xestora cultural Miriam Fernández, da Asociación de Mulleres de Insua, a filóloga e escritora Cecilia F. Santomé, a tradutora Antía Veres, ou o ilustrador Eduardo Baamonde. Tamén estarán presentes Xosé Miguel Barrera, XLV Premio de Poesía do Certame Literario do Concello de Vilalba, e Antía Yáñez, III Premio Agustín Fernández Paz de narrativa Infantil e Xuvenil pola igualdade, organizado polo IESCHA, o Concello de Vilalba e a editorial Xerais.
A música e a normalización lingüística da primeira infancia tamén acompañará esta cita literaria. O venres 11 de xuño terá lugar a “Festa das primeiras letras”, unha proposta que se enmarca dentro da Feira do Libro para promover a socialización en galego de nenas e nenos de 0 a 6 anos. Así, haberá un obradoiro de arrolos da man de Mamá Cabra, narración oral con Bichocas, de Xarope tulú, e un espectáculo musical nomeado Catuxo, de Magín blanco. No que atinxe ao sábado 12 de xuño, haberá obradoiros para pequenos/as cada media hora no posto habilitado na propia praza, de 11 a 14h e de 17 a 20h. A asociación cultural Entre Lusco e Fusco ambientará a feira con música tradicional a partir das 12 horas, e unha pequena representación da Banda de Música de Vilalba realizará un concerto ás 13 horas.
O alumnado da Biblioteca Agustín Fernández Paz, do Instituto de secundaria Santiago Basanta Silva de Vilalba fará unha lectura de textos na tarde do 12 de xuño, e finalizarase a feira cun sorteo de dous lotes de libros infantís e xuvenís e outros dous xenéricos entre todas as persoas que adquiran libros ao longo destes dous días, poñendo o colofón final co concerto musical de Migallas, “merenda con pan de millo”.
As concelleiras Antía Rama e Vanesa Siso quixeron agradecer a boa disposición de librarías, autores e autoras e grupos e colectivos locais para poñer en marcha esta feira despois dun ano moi complicado.
“Pensamos que é unha boa forma de contribuír á normalización e recuperación de sectores moi afectados pola crise económica e sanitaria, neste caso co sector do comercio do libro, sacando parte da súa mercancía á rúa e facendo un desconto para fomentar a compra”, explicou Rama.
“Apostamos polo recoñecemento, apoio e posta en valor das nosas librarías, do traballo literario de persoas con raíces vilalbesas, ou ben premiadas nalgún dos certames impulsados polo Concello xunto con outras entidades, e tamén dos grupos e colectivos locais que dun xeito ou outro manteñen vida a cultura do pobo”, afirmou Siso.
A concelleira de Infancia e Mocidade tamén aseverou que “neste primeiro ano organizamos unha feira reducida por mor da situación sanitaria, que agardemos sexa o primeiro chanzo dunha cita con arelas de crecemento ano tras ano, vencellada nesta primeira edición a todos os tipos de literatura, pero especialmente á infantil e xuvenil”.
Pola súa banda, a edil de Cultura manifestou “a importancia de desenvolver unha oferta cultural e de lecer de calidade, pensando nas próximas xeracións e situando a cultura como un dereito fundamental, con iniciativas que normalicen e apoian a nosa lingua e identidade propia desde idades temperás”.
Ámbalas dúas animan a toda a veciñanza a achegarse á feira para desfrutar de todas as actividades e descubrir mundos novos a través dos libros, respectando sempre todas as medidas de seguridade.
*Información recollida da web do Concello de Vilalba
É a primeira vez que leo a Belén Gopegui e sei que non será a última. Descúbroa grazas a unha mención que Irene Vallejo realiza nun dos seus libros. Nos últimos meses, sen pretendelo, esta vén sendo unha práctica habitual en min: pasar dunha escritora a outra por recomendación dunha primeira. E así vou tecendo, cal Penélope, unha rede de lecturas sororal.
O texto obedece a unha conferencia impartida pola autora en marzo de 2019 no ciclo titulado Ni ellas musas ni ellos genios. Mais poderiamos dicir que o contido desta conferencia é, de entrada, inesperado. A protagonista destas páxinas é, nin máis nin menos, que Margarita Durán, unha grande anónima (coma tantas outras) que merece ocupar, tan sequera, un pouco do noso prezado tempo.
Gustaríame advertir que a voz que conduce esta historia non é a dunha filla. Aínda que achega información de primeira man, á que accede, precisamente, na súa condición filial, este relato transcende o ámbito privado da familia. E, asemade, o relato extrapólase a outras moitas vidas tapadas por algún dedo Sol.
A medida que vou sabendo máis sobre Margarita Durán, vou tirando, simultaneamente, do fío da propia xenealoxía feminina. Atopo demasiados nexos entre a protagonista do libro e algunhas das mulleres que me precederon. A lectura acaba por converterse nun exercicio de introspección e agradezo que me coloque nese terreo pantanoso dos interrogantes.
Que foi dese talento que non puideron desenvolver (elas)? Que camiños seguirían as súas vidas de teren a oportunidade de exercelo? Por que atopo tantos obstáculos para dedicar o meu tempo ao que realmente desexo? Quen me pasou este testemuño? Quen me di “cala nena, cala”?
O persoal segue sendo político e Belén Gopegui lémbrao, cunha escrita honesta e comprometida, nestas páxinas. Non por casualidade recolle esta cita de Adrienne Rich, que hoxe copio nun post- it: “Nadie nos dijo nunca (a las mujeres) que tendríamos que estudiar nuestras vidas (…) como si fueran historia natural o música”.
