por Suso De Lameliña | Abr 10, 2024 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
O ESPÍRITOS DE MIRAMAR
Ás veces, tendemos a non tomar en serio relatos de sucesos sobrenaturais; todo o contrario, reaccionamos con escepticismo ou mesmo con burla. Historias sobre aparicións de entes queridos ou coñecidos poden ser recibidas con risas ou incredulidade. Sen embargo, para aqueles que as contan, estes eventos poden ter un impacto profundo e persoal. En moitas ocasións, son algo máis máis ca simples contos; son expresións de medos, esperanzas e o desexo de conexión co máis alá.
Debo admitir que sempre me considerei parte do grupo de escépticos que dubidan destas historias. Non obstante, un suceso recente no Monestir de Miramar, situado na idílica Valldemossa ao pé da impresionante serra da Tramuntana, fixo que as miñas conviccións vacilasen.
O Monestir de Miramar, fundado en 1271 polo visionario Ramón Llul e co patrocinio do rei Jaime II, foi unha institución pioneira dedicada á difusión do coñecemento e á comprensión intercultural. Alí, un grupo de frailes franciscanos entregouse á aprendizaxe do árabe e á práctica da arte luliana, un método de pensamento deseñado para promover a conversión dos non cristiáns a través do diálogo racional e respectuoso. A pesar da súa nobre misión, a iniciativa non durou moito tempo e, co paso dos séculos, o monasterio caeu no esquecemento, quedando case en ruínas.Sería no ano 1872 cando o arquiduque Luis Salvador de Austria, un erudito apaixonado pola cultura e a historia das Illas Baleares, redescubriu e restaurou o mosteiro. Co seu refinado gusto da época, o archiduque transformou o lugar nun santuario de aprendizaxe e beleza, preservando así unha peza clave do patrimonio cultural da rexión. Hoxe en día é unha especie de museo adicado a Llul e ao arquiduque.
Como xa ben dixen, a visita a este recinto fixo que a miña incredulidade sobre sucesos sobrenaturais se tambaleara. Ao entrar na estancia que alberga o mausoleo de Vratislau Viborny ˗unha escultura en mármol, obra de Antonio Tantardini, adicada por Luis Salvador ao seu primeiro secretario, suposto amante, a guía, unha agradable moza navarra, pechou a porta con discreción, un xesto pouco habitual xa que normalmente permanecen abertas. Tras finalizar a súa exposición, volveu abrila e revelounos o motivo do seu cerre. Contounos que unha mañá, mentres estaba totalmente concentrada relatando as aventuras amorosas do arquiduque (un home, en palabras da guía, a quen lle gustaba tanto o pescado como a carne), sentiu unha presenza detrás dela. Ao xirarse, viu como dúas sombras misteriosas se lle achegaban. Por un intre ficou en silencio, sen saber o que facer, ante o estupor dos visitantes, que temían por ela, crendo que lle ía dar un ataque. Recuperando a compostura, e sen máis explicacións, guiounos á seguinte sala. Segundo ela, está convencida que eran os espiritos de Vratislau e de Luis Salvador.
Continuamos a visita con total normalidade, mergullándonos na tranquilidade e beleza do lugar. O último punto do noso percorrido era a aula onde Ramón Llul impartía clases de árabe e desvelaba a súa teoría sobre a existencia de Dios. Era un espazo cargado de sabedoría e misticismo, onde o pasado parecía palpitar entre as paredes de pedra. Agardei a que marcharan todos, para mellor poder sacar unhas fotos. De súpeto, un estrondo sacudiu o silencio, un forte e seco golpe que fixo que me sobresaltara. Era a Tramuntana, ese vento mítico que sopla con forza por estas terras, que pechara con ímpetu a vella xanela. Fiquei tranquilo, pero cando me dispuña a saír sentín como unha forte presión no ombreiro. Lembreime do que nos viña de contar a guía, asustado, din a volta e alí por uns segundos crin ver a silueta de Ramón Llul, aínda que só fose unha ilusión creada pola luz e as sombras. Botei os pés fóra da sala e do mosteiro. A tramuntana soplaba con forza e semellaba burlarse dos meus medos. Non quitaba da cabeza o que me viña de pasar e sentíame identificado co que lle sucedera á moza navarra. Estiven a piques de comentarlle o suceso, pero decidín pechar a boca. Agora estou convencido que os espiritos de Ramón Llul e Luis Salvador de Austria permanecen entre as paredes deste lugar de sosego e paz. Deixei atrás o mosteiro e tras botar unha última ollada ás tranquilas e fermosas augas do Mediterráneo, que desde alí se divisan, dirixinme ao autobús, mentres ía lembrando o que nos dixera a guía que contaba o arquiduque na súa grande obra Die Balearen: “Ningún outro lugar da terra pode levar con máis propiedade o nome de Miramar”.
por Suso De Lameliña | Mar 23, 2024 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
ORIXINAL BIBLIOTECA
“A cultura, unha riqueza inestimable, ten que ser accesible para todos. Os libros, portadores de coñecementos e sabedoría, non deben ser tratados do mesmo xeito ca simples mercadorías, igual ca produtos cotiás, coma tomates ou parafusos, por exemplo. O seu valor vai máis aló do prezo de mercado.”
Así opina Adelaida Rancaño, quen firme nas súas conviccións, poderíamos dicir, libertarias, só en circunstancias extremas decide mercar un libro; o seu xeito preferido de obtelos é furtándoos, “cambialos de lugar”, como ela afirma para poñelos á disposición de todo aquel que o desexe. Tanto en librarías como en presentacións( mesmo de amigas ou amigos), procura a maneira de facerse coa obra que lle interesa. Non deixa de ser unha forma peculiar de resistir ao sistema capitalista, como sostén con firmeza.
A biblioteca de Adelaida Rancaño é unha colección única e orixinal, que contén aproximadamente seis mil exemplares. Estes libros están organizados en tres curiosas seccións : A, B e C.
Na sección A, a máis pequena, atópanse os libros adquiridos de maneira legal. A sección B alberga os libros sustraídos en librarías, cada un deles marcado coa data de adquisición e o nome da libraría correspondente. Esta sección é unha especie de mapa literario, con nomes de librarías que van desde Cornellá ata Berlín, pasando por case todas as de Galicia.Finalmente, na sección C, atópanse os libros sustraídos en presentacións. Cada un destes exemplares está marcado coa data e o sitio do tivo lugar oacto.
Esta organización meticulosa reflicte o compromiso de Adelaida coa súa forma única de interactuar co mundo dos libros. Algo, que dada a súa xenerosidade, comparte con todo aquel que queira mergullarse no pracer da lectura. Un santuario de coñecementos aberto a todos, sempre e cando non saia o libro da sala onde se atopa, garantizando así a dispoñibilidade dos mesmos para futuros lectores.
Un xeito magnánimo de democratizar o acceso á cultura, por parte da altruísta e ilustre profesora Adelaida Rancaño.
por Suso De Lameliña | Mar 2, 2024 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
MAÑÁ SOLLEIRA
Despois de varios días sen moitas ganas de facer nada, esa mañá espertou con máis ánimo. O tempo axudaba, cálido e solleiro, escoitábase o canto dos paxaros e unha suave brisa traía o aroma das rosas do xardín. O primeiro que fixo foi tomar unha ducha refrescante. Á miña idade, case oitenta anos, non hai mellor pracer, o paso do tempo non perdoa, pensou.
Xa ben arranxado e vestido co seu traxe impoluto, coidadosamente lavado e pasado a ferro na lavandería de Marcos, dispúxose a tomar o seu almorzo habitual: zume de laranxa e café con leite acompañado dun par de galletas e dúas torradas con marmelada e manteiga. Máis de corenta anos almorzando o mesmo. Era un home de costumes fixos, reacio a cambiar.
Cando se deu conta, xa eran case as once da mañá, así que saíu a pasear pola cidade. Quince días pechado na casa, agás para comer no bar de Víctor, a uns cen metros da súa casa, facían que se atopara estraño. Por un momento estivo a piques de dar a volta, pero a mañá estaba tan boa que decidiu continuar o camiño. Aínda que máis espelido que días atrás, a morriña comezou a apoderarse del, o pasado aparecíalle en cada casa, tenda e recuncho da rúa. Non puido resistilo e dirixiuse ao que durante tantos anos fora o seu despacho de avogado. Pasóuselle pola cabeza subir e relembrar vellos tempos, pero ao final desistiu; só coñecía a Emilia, e poida que nin esa estea, xa que se non se xubilou ten que estar a punto. Deixou a rúa que tantas veces pisara e dirixiuse cara á Praza Maior. O banco no que adoitaba sentarse estaba baleiro, sacou un pano do bolso da chaqueta e sentouse enriba del. Ao pouco tempo, empezaron aparecer algúns coñecidos: Luís da Fonte, Amalia de Conturiz, Pepe, o barbeiro… Saudárono con alegría e curiosidade: Qué bo verte!, Qué foi da túa vida?, Pensabamos que morreras… Despois, falaron do tempo, das cousas que cambiaron desde que eran nenos, da primavera que xa estaba aquí… Ata que Luís sacou o tema das eleccións a piques de celebrarse. E comezou a discusión. El, que sempre fora de esquerdas, na ditadura do Partido Comunista e agora do Socialista, non aguantou máis. Todos, agás Amalia, eran de dereitas, polo que para non amargarse o día, despediuse e marchou cara ao parque de Rosalía.
A mañá estaba realmente agradable e o parque era un dos seus lugares preferidos, polo que non había mellor lugar ao que ir e aproveitar para ler algo á sombra dun castiñeiro de indias ou dunha sequoia; a estas horas da mañá, non adoitaba haber moitos visitantes. Palpou a chaqueta, e si, alí estaba o libro no bolso, non o esquecera. Mentres se foi achegando, comezou a lembrar os bos momentos que pasara cando estudaba no Instituto Masculino o vello bacharelato de sete anos e máis tarde o PREU; logo marcharía para Santiago facer dereito, pero sempre que regresaba á cidade non podía faltar a visita obrigada para de paso asomarse ás costas e botar unha ollada ao Miño, ao seu paso polo barrio de San Lázaro. Foi así, precisamente, unha tarde de verán, extasiado, ollando o pai dos ríos como coñeceu a Sofía, que cunha cámara de fotos inmortalizaba aquela fermosa paisaxe. Como pasa o tempo! Desde ese día, xa non se separaría dela ata que un cancro de mama lla arrebatou.
O primeiro que fixo ao chegar ao parque foi visitar os parrulos. Coñecíano ben e segundo o viron correron cara a el. Sacou do peto unhas migallas de pan, que sempre leva consigo, e deullas. Os pobriños, como brincaban de contentos e agradecidos!
Alí, a carón do estanque, á sombra da sequoia, volveu meter a man no peto e sacou o libro: “Aires da miña terra” de Curros Enríquez. Abriuno ao chou e comezou a recitar: Aí vén o maio/ de frores cuberto… Realmente case non precisaba de libro, a maioría dos poemas sabíaos de cor e gustáballe recitalos silandeiramente. Tras recitar media ducia, lembrouse daquel soneto que escribira para o bardo de Celanova hai xa uns cantos anos. Houbo un tempo en que todos os días escribía algún poema, pero que nos últimos anos deixara de facelo. Secasí eses versos ficaran para sempre gravados no seu maxín:
CURROS ENRÍQUEZ
Na rúa San Roque, en Celanova,
Século dezanove, xa mediado,
Quen de Galicia sería cruzado,
A primeira luz verá, feliz nova!
Manuel Curros Enríquez, nomeado,
Cantor de poesía corrosiva,
Do laicismo e da terra abandeirado
Contra a ignara doutrina represiva.
Aínda se escoita o vello e o sapo,
So branco luar, con forza berramos:
Nin foros, nin cregos, de amos libertos!
Fuxide, fuxide, vermes noxentos,
Liscade xa, triunfantes carrapatas.
Que ao fin sexa ceibe esta terra nosa!
Mirou o reloxo.Que rápido pasara o tempo, case as dúas da tarde! Gardou o libro e, apurando o paso, emprendeu o regreso á casa. Lentellas e pescada a romana agardaban no bar de Víctor.
por Suso De Lameliña | Feb 8, 2024 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
MUDANZAS DE BRIGANCIA
Hai máis de dous anos, chámame ao móbil Bernardo: “Sabes o que está pasando en Santalla de Conforto?” “Se non mo contas, non”, respondinlle. E empezou a falar. O que me contou deixoume abraiado, e iso que aínda o asunto estaba en cueiros; tempo despois sería noticia de alcance internacional.
Santalla de Conforto é unha pequena vila da Brigancia profunda. Alí un bo día, Consuelo, unha modista de prestixio, deixouse ver polas rúas da mesma, convertida en carballo. Para ser máis exacto, convertida, convertida, non, vestida de carballo. Pero era tan boa a caracterización, que realmente semellaba un “quercus robur” errante. A veciñanza non daba creto. “Volvéusevos louca Consuelo, mira polo que lle deu. A morte do seu marido deixouna traumatizada. Coitada!”.
Non pasarían quince días des que a modista mudara en carballo, cando se presentou no seu obradoiro, Pascual, o fillo máis novo do boticario: “ Cheliño, e poderíasme confeccionar un traxe de castiñeiro?”. Dito e feito. Ao cabo dunha semana Pascual estaba feito un castiro centenario. “Outro que toleou”, murmuraba a xente.
Mais a cousa non quedou así. Ao pouco apareceu Sonia do Fogueteiro mudada en acivro: a muller do alcalde, en pexegueiro; Dositeu de Cando, en cerdeira… Deste xeito a vila foise enchendo de árbores: carballos, castiñeiros, acivros, ameixeiras, bidueiros… Cando xa media vila mudara en árbore andante, presentouse na casa da modista, Fernando, o dono do serradoiro, querendo ser un eucalipto. “Iso si que non, Fernandiño. En eucaliptos e piñeiros non traballo, xa temos abondos”. “Faime logo un de teixo se non che importa”, pediulle. Pasada unha semana apareceu pola vila o primeiro teixo viaxeiro.
En cousa dun ano a vila mudou nunha fraga, algo insólito e rechamante. Ben, como adoita suceder, sempre hai unha excepción, Pepín da carnicería negouse en redondo a ser árbore. Nin a intervención do alcalde para que recapacitase e mudase en maceira ou no que quixese, valeu de nada. Mesmo o ameazaron con boicotearlle a carnicería, mais el resistiuse. “Onde mellor carne ían comprar que no seu establecemento? “ Remataron con deixalo en paz, ao ver que non cedía: “ Sempre foi medio raro, que lle imos facer. Ten que haber xente para todo”.
Nin que dicir ten, que o suceso transcendeu as fronteiras de Brigancia, para converterse en noticia mundial. Xa desde o momento que se deron os catro ou cinco primeiros casos ( daquela foi cando recibín a chamada de Bernardo), comezaron a chegar a Santalla os primeiros reporteiros. De feito, eu fun un deles, como enviado do diario “O Retroceso”. Logo virían as radios, as televisións, que seguirían o acontecemento día a día con programas especiais —nin cando fora da consulta de independencia de Brigancia se vira semellante despregue—; así durante cinco ou seis meses, ata que se soubo que en Castromourán de Abaixo, a xente comezara a mudar en mamíferos. Un día apareceu o alcalde transformado en burro, para logo verse polas rúas, cochos, vacas, raposos, osos, ratos…,, todo tipo de bichería do país. Unha auténtica animalada.
Agora tócalle a Castreliño da Moura, alí a veciñanza está en proceso de mudar en réptil. Hai cousa duns días apareceron os primeiros lagartos, e algunha que outra pinchorra e escáncer, cos que de nenos tanto nos gustaba xogar.
Hai rumores de que todo isto é unha estratexia dos independentistas, para chamar a atención e de paso ver se deste xeito, por fin, Iberlandia é quen de deixalos ceibes, acadando así a tan ansiada independencia. A min antes parecíame unha destas tan en voga teorías conspiranoicas, pero agora xa empezo a crer que algo de certo debe haber. Desde logo “O Retroceso”, vai seguir, como é a súa norma, atento aos acontecementos para no seu momento informar dun xeito rigoroso de todo o que aconteza na nosa Brigancia.
por Suso De Lameliña | Ene 6, 2024 | Andanzas do Suso de Lameliña, Autores/as, Colaboracións, Creación, Literaria, Xeral
Andanzas do Suso de Lameliña
Suso de Lameliña
O TOCADOR DE FAGOT
O fillo de Joaquín Echevarría, quen fora notario ilustre da vila, desde a idade temperá dos oito anos comezou a tocar o fagot. Algo que chamou moito a atención, pois era meirande ca el e un instrumento non habitual para un neno da súa idade. Resulta que un día o pai levouno a un concerto a Oviedo e o rapaz ficou abraiado co instrumento. Houbo que comprarllo e mandalo a clase para que comezase o seu aprendizaxe. Desde entón, Avelino, é o seu nome, empezou actuar, primeiro nos festivais do colexio e xa de maior onda o chamaban. Tiña bastante éxito, non polo ben que tocaba, que non había queixa, senón pola rareza do instrumento. Mais o que el desexaba era actuar un día nunha orquestra sinfónica. Os anos foron pasando e a oportunidade non chegaba ata que cumpridos os sesenta, apareceu pola vila unha sinfónica da antiga Unión Soviética. Chegada a hora do concerto, sentouse na primeira fila co fagot baixo o brazo. Ía xa rematar o concerto e o director convidouno a subir ao escenario. Que lle parece se tocamos a introdución ao “Lago dos cisnes”?, díxolle. Avelino, aínda que nunca a tocara, era tanto o desexo de subir ao escenario con tan ilustres músicos —xa dixen o soño da súa vida— que sen pensalo dúas veces, aceptou. Subiu ao estrado todo fachendoso e aos dez segundos de comezar a interpretación, entrou o fagot tocando algo parecido á Rianxeira. Os espectadores ficaron abraiados ante semellante dispendio de orixinalidade. Os aplausos finais superaron con creces as anteriores execucións. Contan que o compositor escocés James Dillon, un dos máximos representantes da corrente “Nova Complexidade”, ao ter coñecemento do concerto, fíxoo chamar. O que hai de certo niso, aínda hoxe, despois de cinco anos, non hai quen o poida asegurar con certeza. O que si se sabe é que ao cabo dun mes, Avelino e o seu fagot desapareceron da vila. Desde entón circulan pola mesma dúas versións enfrontadas: A daqueles que din que se marchou para O Caribe, para acabar de fundir a fortuna que lle deixou o ilustre notario Don Joaquín Echevarría, e os que din que forma parte dunha orquestra británica, apadriñado polo afamado compositor escocés.
